(Na okładce zdjęcie żołnierzy Armii gen. Andersa oczekujących na ewakuację do Persji i Iraku, wiosną 1942 r. – z albumu wydanego w Rzymie w 1945 r. przez Referat Kultury i Prasy Kresowej Dywizji Piechoty -„Żołnierze Polscy, którzy byli w Rosji. W walce o wolność”)
Dziewiętnasty nr „Zeszytów Odrzykońskich”, jest w całości poświęcony losom wojennym Jana Karola Guzka ur. w Odrzykoniu w 1907 r. – 8 km od Krosna w Karpatach.Pewną analogię można znaleźć w opisanych w Archiwum Kresowym…, losach „Grzegorza Suchockiego z Mniszan ur. w 1902 r., na Nowogródczyźnie” .
Pan Jacek Grzybała zauważył, że w czasie jazdy na Sybir, „sołdaci – konwojenci podczas postoju pociągu biegali po dachach wagonów i walili młotkami, kontrolując czy nie ma otworów w dachach wagonów”.
Jan Karol Guzek
O takim zachowaniu opowiadał za życia Grzegorz Suchocki z Mniszan !
Drugi moment dotyczy pobytu na Syberii – obaj przebywali w Archangielskiej Obłaści. Na szerzący się w obozie szkorbut – cyngę, Sowieci wynaleźli sposób „codziennego przygotowywania wywaru z gałęzi świerkowych” co ma także odzwierciedlenie w opowiadaniu Grzegorza Suchockiego.
Trzeci epizod to „Tokmak” – miasto i kołchoz, gdzie Grzegorz Suchocki pracował w buraczanym kołchozie. Miejscowość – wioska Karakumir musiała się znajdować niedaleko, ponieważ Jan Karol Guzek „robił wyprawy po buraki, które zwożono na stację kolejową, a które później piekli na ogniu lub dodawali do rytualnej zacierki”. Grzegorz również „robił wyprawy”po buraki na kołchozowe pole.
Sowieci wywieźli Grzegorza Suchockiego na Sybir po kampanii wrześniowej w 1939 r. z Nowogródczyzny, Jana Karola Guzka, na początku 1940 r., po aresztowaniu i więzieniu w Czortkowie i Zaleszczykach.
Jan Karol Guzek zdążył do Wojska Polskiego gen. Andersa, i walczył z Niemcami w Italii, Grzegorz Suchocki na skutek choroby znalazł się w Wojsku Polskim gen. Berlinga i walczył z Niemcami na ziemiach Rosji, Białorusi, Polski i Niemiec.
Obaj Polacy wojnę przeżyli !
„Podróże kształcą. Impresje żołnierza polskiego” Jana Karola Guzka wydane w nakładzie 300 egzemplarzy w Zeszytach Odrzykońskich są autentycznym opisem losów jednego z tysięcy Polaków – Sybiraków, który przeżył nieludzką ziemię i dopiero po 18 latach powrócił z Zachodu do Polski.
Archiwum Kresowe…, dziękuje za udostępnienie „Zeszytów Odrzykońskich” Prezes Zarządu Stowarzyszenia Odrzykoniaków p. mgr Barbarze Guzek i p. Jackowi Grzybale!
Stanisław Karlik
2 komentarzy
jacek grzybała
1 marca 2013 o 12:03Odrzykoń jest położony u podnóża zamku Kamieniec zwanego też popularnie Odrzykońskim, którego współwłaścicielem był w XIX wieku Aleksander hrabia Fredro autor słynej komedii „Zemsta”, to tu był ten słynny spór graniczny pomiędzy właścicielami Zamku Górnego Odrzykońskiego, a właścicielami Zamku Dolnego Korczyńskiego. Obie zacytowane nazwy pochodzą od nazw miejscowosci.
jacek grzybała
1 marca 2013 o 12:03Odrzykoń jest położony około 8 km od Krosna, jest to bardzo duża wieś z kilkoma przysiółkami, zamieszkała przez prawie 3 tys. osób.