Z kresowej półki bibliofila (20) – „Stanisławów 20/XX : miasto i architektura (1918–1939)”

Fot. Księgarnia Akademicka

W książce autorka Żanna Komar zaprasza czytelnika do spaceru po polskich Kresach, które odradzają się ze zgliszczy I wojny światowej. W międzywojennym   Stanisławowie łączyły się prowincjonalizm i nowoczesne idee modernistyczne.

 „Stanisławów 20/XX” to fragment pięknej architektonicznej opowieści o polski mieście na Kresach, którego już w tej formie nie ma. Autorka, dociekliwa badaczka architektury, prezentuje obraz wielokulturowego miasta jako wyspy optymizmu i twórczych żywiołów.

Stanisławów, jak i całej historii dwudziestolecia międzywojennego na tym wieloetnicznym i wielokulturowym terenie, opowiedziane jest w tej książce kilkoma „odmiennymi językami”. Stanisławów pokazany jest jako polskie centrum wojewódzkie na południowo-wschodnim krańcu odrodzonej Rzeczypospolitej, ale również jako ukraiński Stanisławiw – była stolica Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej. Obok nich jest Stanisławów żydowski – miasto czterdziestu synagog, siedziba chasydów i ortodoksów, ośrodek haskali i syjonizmu. Każda z tych trzech rzeczywistości, kształtowała fundamentalnie życie całego miasta, gdyż wszystkie miał swój język, swoja kulturę i swoja tradycje.

Książka zawiera również spis architektów stanisławowskich z krótkimi biogramami. Układają się one w mozaikę złożonych tożsamości i zaskakujących doświadczeń. Autorka oddała tym sposobem hołd budowniczym, którzy choć często pozostawali niewidoczni, stworzyli piękno wciąż przebłyskujące spod grubej warstwy historii.

 Żanna Komar, Stanisławów 20/XX : miasto i architektura (1918–1939)

Spis treści:

Słowo wstępne

1. Zniszczenia i odbudowa
2. Pomysł na osiedle
3. Pomysł na miasto
4. Kreowanie nowej przestrzeni
5. Euforia i lata kryzysu
6. Neues Bauen na prowincji
7. Miasto modernistyczne
8. Weimar żydowski na Kresach
9. Eksstolica ZURL-u
10. Stolica Pokucia

Zakończenie

Biografie architektów

Indeks nazwisk

Żanna Komar, Stanisławów 20/XX : miasto i architektura (1918–1939), wyd. Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego we Wrocławiu, Wojnowice 2023, ss. 208, ISBN: 9788378931430

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: