3 grudnia w Historii Kresów

1905 – we Lwowie urodził się Kazimierz Wajda – słynny „Szczepcio”, polski aktor. Od 1933 roku wraz z Henrykiem Vogelfangerem („Tońkiem”) występował w słuchowisku „Wesoła lwowska fala”.

W skeczach Wiktora Budzyńskiego, a następnie własnych, wcielał się w postać lwowskiego „batiara”. Dzięki jego występom audycja w krótkim czasie z lokalnego programu stała się najpopularniejszą audycją radiową w przedwojennej Polsce i jedną z najpopularniejszych w całej historii Polskiego Radia (ponad 6 milionów stałych słuchaczy). Zmarł w 1955 r.

1786 – trzęsienie ziemi z epicentrum w Beskidach. Wstrząsy odczuwano od Wrocławia po Lwów.

1857 – w Berdyczowie urodził się Joseph Conrad (właśc. Józef Konrad Korzeniowski) – angielski pisarz pochodzenia polskiego, autor „Jądra ciemności”, „Lorda Jima”, „Tajfunu”, „Nostromo” oraz „Smugi cienia”. Zmarł w 1924 r.

1886 – urodził się Adam Skwarczyński – publicysta, polski działacz niepodległościowy, polityk w okresie II Rzeczypospolitej, jeden z głównych ideologów obozu piłsudczykowskiego. Wychowywał się i uczył we Lwowie. Założył tu organizację o nazwie Polska Młodzież Narodowa Bezpartyjna. Członek „Strzelca”. Uczył we lwowskich gimnazjach. Był komendantem Oddziału Żeńskiego Związku Strzeleckiego. Legionista. Zmarł w 1934 r.

1888 – we Lwowie urodził się Franciszek Dindorf-Ankowicz – polski dowódca wojskowy, generał. Zmarł w 1963 r.

1943 – Niemcy rozstrzelali w Warszawie Stefana Bryłę – polskiego inżyniera, pioniera spawalnictwa, profesora Politechniki Lwowskiej. W latach 1923-26 kierował lwowskim oddziałem Chrześcijańskiej Demokracji. Autor m.in. pierwszego na świecie drogowego mostu spawanego na rzece Słudwi w Maurzycach pod Łowiczem (1929) i wieżowca Prudential w Warszawie (1934).

1944 – zmarł Józef Albin Herbaczewski (Juozapas Albinas Herbačiauskas) – poeta litewski piszący po litewsku i po polsku, twórca litewskiego ekspresjonizmu, dramaturg, krytyk literacki, publicysta i tłumacz. Był zwolennikiem niepodległości Litwy, popierał zbliżenie polsko-litewskie. Pracował na Uniwersytecie w Kownie jako lektor języka polskiego i wykładowca literatury polskiej. Urodzony w 1876 r. w Łankieliszkach.

1950 – przeprowadzony został pierwszy po II wojnie światowej spis powszechny ludności w Polsce. Liczba mieszkańców wynosiła 25 milionów. 61 proc. z nich mieszkało na wsi.

1974 – zmarł Władysław Bukowiński – sługa Boży, polski duchowny katolicki, więzień obozów Gułagu, długoletni misyjny duszpasterz w Kazachstanie i całej sowieckiej Azji Środkowej. W latach 1936-1945 pracował w Łucku. Katechizował dzieci, prowadził stałą opiekę nad rodzinami więźniów, ratował dzieci żydowskie i ukrywał je w rodzinach katolickich, dokarmiał i opiekował się masowo przybywającymi do Łucka ofiarami z ukraińskich czystek etnicznych, dożywiał jeńców sowieckich umierających z głodu w więzieniu. Kilkakrotnie aresztowany przez NKWD i osadzany w więzieniach i łagrach. W 1955 r. nie repatriował się do Polski lecz dobrowolnie pozostał w Kazachstanie. Urodzony w 1904 r. w Berdyczowie.

1989 – ukazał się pierwszy numer tygodnika „Głos znad Niemna” – organu prasowego Związku Polaków na Białorusi.

1992 – powstała Federacja Rodzin Katyńskich, której celem jest m.in. upamiętnienie ofiar zbrodni katyńskiej.

Kresy24.pl / Historyczne Kalendarium Kresowe – 3 grudnia