„Zjednoczeni pamięcią” na wileńskich nekropoliach; zebrano ponad 15 tysięcy zniczy!

Fot. Joanna Bożerodska

Podczas tegorocznej akcji społecznej „Zjednoczeni pamięcią”, zorganizowanej przez Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą, zebrano ponad 15 tysięcy zniczy. Znicze przekazała też Ambasada RP na Litwie. W środę, 1 listopada, w Dniu Wszystkich Świętych, światełka pamięci zapłonęły na najstarszych wileńskich nekropoliach, na cmentarzach Rossa i Bernardyńskim.

W środę o godz. 14:00 na Rossie przedstawiciele polskiej placówki dyplomatycznej oraz społeczności polskiej oddali hołd marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu, którego serce spoczywa na tym cmentarzu.

Złożenie kwiatów i zapalenie zniczy w mauzoleum Piłsudskiego zakończy ośmiodniową akcję polskich dyplomatów, podczas której odwiedzą oni miejsca pamięci narodowej. Na Litwie jest około 600 takich miejsc; dotychczas odwiedzono 56.

W środę i czwartek na cmentarzach Wileńszczyzny odbędzie się też kwesta na rzecz Rossy.

Wileński Cmentarz Na Rossie jest jedną z polskich nekropolii narodowych. W skład zespołu cmentarnego wchodzi Stara Rossa (1769/1801), Nowa Rossa (1847), Cmentarz Wojskowy (1920) oraz mauzoleum Matka i Serce Syna (1936).

Pierwsza wzmianka o pochówkach na tym terenie pochodzi z roku 1436, grzebano tu ofiary „morowego powietrza”. Jako nekropolia miejska cmentarz został przejęty w 1801 roku. Rok później wzniesiono tu pierwsze katakumby, a w 1814 roku miało miejsce pierwsze powiększenie obszaru nekropolii o tereny nazywane obecnie Górką Literatów. W 1820 roku teren cmentarza otoczono murem, a w roku 1840 ks. Józef Bogdanowicz zainicjował wybudowanie w pobliżu katakumb neogotyckiej kaplicy pogrzebowej. Od tego czasu cmentarz uznawano za elitarny, chowano tu osoby zasłużone lub stojące wyżej w hierarchii społecznej. W 1847 roku, w związku z wyczerpaniem się możliwości grzebalnych, powstała nowa nekropolia po drugiej stronie ulicy Listopadowej tzw. Nowa Rossa.

Po roku 1945 i opuszczeniu Wilna przez polskich mieszkańców rozpoczęła się celowa dewastacja nekropolii; tragicznym był dla Starej Rossy rok 1952, kiedy doprowadzono do zniszczenia monumentalnych katakumb. Cmentarz został zamknięty dla nowych pochówków w 1967 roku, a dwa lata później wpisany do rejestru zabytków.

Od 1990 roku konserwacją zabytkowych nagrobków zajmuje się miejscowy Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą (SKOnSR) założony z inicjatywy i przy wsparciu śp. Jerzego Waldorffa, prezesa Społecznego Komitetu Opieki nad Powązkami.

Działalność SKOnSR to przede wszystkim opieka nad pomnikami na Rossie, a także ich renowacja. W ciągu 32 lat działalności staraniem komitetu odnowiono 194 pomniki nagrobne i wzniesiono 5 nowych. SKOnSR działa społecznie, a środki na odnowienie pomników są zbierane podczas kwest – przede wszystkim w Warszawie i Wilnie, podczas dnia Wszystkich Świętych i Zaduszek.

Rossa to prawie 30 tysięcy nagrobków, pomników i mogił porozrzucanych na obszarze ponad 10 hektarów. Spoczywają tam m.in. poeta Władysław Syrokomla, architekt Antoni Wiwulski, historyk i działacz polityczny Joachim Lelewel, malarze Franciszek Gucewicz i Franciszek Smuglewicz, ojciec Juliusza Słowackiego, dwoje dzieci Stanisława Moniuszki, profesorowie Uniwersytetu Stefana Batorego, powstańcy styczniowi.

Wiele nagrobków na Rossie to prawdziwe dzieła sztuki; 263 z nich znajduje się na liście zabytków, ale większość to zapadające się w ziemię zniszczone kamienie z zanikającymi napisami.

Staraniem Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą w ciągu 30 lat jego działalności odnowiono około 200 pomników nagrobnych. W tym toku ze środków zgromadzonych przez Komitet odrestaurowano 10 pomników. Po jednym pomniku odnowiły też Instytut Pamięci Narodowej oraz Ambasada RP na Litwie, a trzy odnowiono z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Fundacją Pomoc Polakom na Wschodzie im. Jana Olszewskiego.

RES

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

6 kwietnia w Historii Kresów Nowe tablice informacyjne na Cmentarzu Stara Rossa – wielki sukces społecznych opiekunów zabytkowej nekropolii Ruszyła akcja porządkowania Cmentarza na Nowej Rossie Wielkanocne Msze Święte na Wileńszczyźnie Jak Wilno broniło się przed sowietami. Powstaje film „Wilno 1939”