Po raz pierwszy została opublikowana lista osób, które brały udział w zbrodni w Ponarach, podało litewskie Centrum Badania Ludobójstwa i Ruchu Oporu Mieszkańców Litwy.
Nazwiska katów zostały opublikowane w książce „Vokiečių saugumo policijos ir SD Vilniaus ypatingasis būrys“, wydanej przez Centrum i opracowanej przez Arūnasa Bubnysa.
Książka zawiera listę 17 niemieckich oficerów, a także życiorys 84 litewskich współpracowników nazistów, którzy służyli w tzw. Oddziale Specjalnym („Ypatingasis būrys”).
Książka opisuje okoliczności, w jakich utworzono Oddział Specjalny, metodologię działania formacji i selekcji ludzi. Głównym zadaniem tej grupy była masowa eksterminacja Żydów.
Większość z nich została zastrzelona i pochowana w Ponarach, gdzie w 1941 r., w zaledwie dwa miesiące rozstrzelano 19 tys. Żydów. W innych okolicach Wilna – ponad 13,5 tys. ludzi, których absolutną większość stanowili Żydzi.
Grupa powstała w pierwszej połowie lipca 1941 r., po zajęciu Wilna przez Niemców.
„Ich zadaniem było aresztowanie Żydów, dostarczenie ich do obozu koncentracyjnego i ostatecznie zastrzelenie” – czytamy w oświadczeniu Centrum.
W szeregach grupy znaleźli się bezrobotni, którzy później osiedlili się w prestiżowych dzielnicach Wilna: Łukiszkach, ulicach Vilniaus, Didžioji, Universiteto, Basanavičiaus i innych.
Według danych, po pierwszej masakrze w Ponarach oddział opuściło wielu członków, przerażonych zadaniami, które postawili przed nimi Niemcy.
W 1944 r. oddział został wywieziony do Kowna i umieszczony w IX forcie, później w obozie koncentracyjnym w Stutthofie, a stamtąd wywieziony do strzelania Żydów w innych częściach Polski.
Oddział zakończył działalność przestępczą w kwietniu 1945 r.
Pod koniec II wojny światowej niektórzy członkowie oddziału zostali skazani i rozstrzelani, inni otrzymali lżejsze kary, wielu pozostało bezkarnych, a los niektórych do tej pory jest nieznany.
w Ponarach pod Wilnem zamordowano 100 tysięcy ludzi, z czego zdecydowaną większość stanowili obywatele Rzeczpospolitej – Żydzi i Polacy.
Kresy24.pl za zw.lt/BNS
1 komentarz
józef III
4 grudnia 2019 o 21:07na ten temat : Helena Pasierbska „Ponary”.