Republika Pawłowska, Fot: salcininkai.lt
Soleczniki chcą wskrzesić dziedzictwo Rzeczypospolitej Pawłowskiej — kolebki demokracji. Oficyna w Mereczu doczeka się rekonstrukcji
Samorząd Rejonu Solecznickiego planuje w ciągu trzech lat zrekonstruować oficynę dawnego dworu w Mereczu, gdzie w drugiej połowie XVIII wieku funkcjonowała historyczna Rzeczpospolita Pawłowska. Inwestycja ma kosztować 2,64 mln euro.
Pierwszym krokiem jest znalezienie wykonawcy, który przygotuje projekt prac. Na ten cel przeznaczono 190 tys. euro.
Jak wyjaśnia Paweł Sawel, główny specjalista Wydziału Budownictwa i Architektury, murowany, dwukondygnacyjny budynek z poddaszem i piwnicą ma zachowane oryginalne mury, lecz jego stan stale się pogarsza – brak dachu, a część ścian jest zawalona.
– Teraz pojawiła się możliwość, by w pełni go odnowić. Spośród całego zespołu dworskiego to właśnie on jest w najlepszym stanie i można go przywrócić do życia – mówi Sawel.
Wcześniej rozważano jedynie zabezpieczenie oficyny, podobnie jak innych, bardziej zniszczonych budynków kompleksu – pałacu, bramy czy stajni. Dodatkowe środki pozwalają jednak na pełną rekonstrukcję: od murów i stropów po instalacje wodociągowe, elektryczne i grzewcze, z zachowaniem zabytkowych elementów.
Po renowacji budynek ma służyć jako przestrzeń kulturalna: znajdą się tu pracownie twórcze, sale wystawowe i miejsce na konferencje.
To nie pierwsza inwestycja w ten teren – kilka lat temu odrestaurowano lodownię, a wcześniej uporządkowano otoczenie dworu, budując ścieżki i tereny zielone.
Dwór w Mereczu był sercem Rzeczypospolitej Pawłowskiej – wyjątkowej wspólnoty stworzonej przez księdza Pawła Ksawerego Brzostowskiego, działacza Wielkiego Księstwa Litewskiego. W jej granicach zniesiono pańszczyznę, a mieszkańcy cieszyli się swobodami niespotykanymi w ówczesnej Europie.
– To był jeden z pierwszych przykładów republikańskiej demokracji na naszym kontynencie – przypomina specjalista.
Projekt ma być finansowany z budżetu samorządu, ale władze liczą na wsparcie z funduszy Unii Europejskiej. Dokumentacja projektowa ma powstać w ciągu około 10 miesięcy od wyłonienia wykonawcy, co planowane jest w najbliższym miesiącu. Sama rekonstrukcja ma potrwać 2–3 lata.
W południowo — wschodniej Litwie, przy granicy z Białorusią, w rejonie solecznickim, w pobliżu Turgiel, we wsi Merecz istniało w XVIII wieku słynne na całą Europe Gonzalez państewko – tzw. Rzeczpospolita Pawłowska.
Obejmowała ona obszar ponad 3 tys. hektarów i miała własna konstytucje, herb, pieniądze, swoisty parlament, skarb, kasę samopomocy, szkołę itd. Jej prezydent, Paweł Brzostowski, zniósł w swych posiadłościach pańszczyznę, ziemie rozparcelował miedzy chłopów i wprowadził spłaty tytułem wykupu. Dbał też o ich życie, kulturę i oświatę. Był także tłumaczem i wydawcą wielu książek i broszur. Rzeczpospolita istniała prawie 30 lat.
Jak podają stare kroniki, majątek Pawłów, która wcześniej nazywała się Merecz, była kolejno własnością Radziwiłłów, Słuszkowa, Potockich, Duninów, Sanguszków, Korsakow… i zajmowała obszar ponad 140 włók litewskich, z których jedna trzecia pokryta była lasami Puszczy Mereckiej.
ba za BNS, wilno.tvp.pl/fot. Samorząd Miasta Wilno
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!