Z tej ziemi „nieludnej” i „garstki ludzi zdziczałych” ksiądz Paweł Brzostowski uczynił świadomych obywateli miniaturowego państwa z własną monetą, szkolnictwem i siłami zbrojnymi.
Republika Pawłowska obchodziła w miniony weekend swoje 250-te urodziny. W „Historii Pawłowej” z 1811 r. ks. Brzostowski pisał: „W roku 1767 znalazłem ziemię lasem zarosłą, mającą rzekę Merecznkę do Niemna wpadającą, nieludną. I tak garstkę ludzi zdziczałych szukać trzeba było po lasach, którzy w nędzy i mizeryi żyli obciążeni robociznami w stanie niewolniczym podług zwyczaju powszechnego w kraju”.
Rzeczpospolitą Pawłowską utworzył ksiądz Brzostowski we wsi, którą nazwał od swojego imienia Pawłowo (dawniej Merecz). W 1769 roku zastąpił w niej pańszczyznę oczynszowaniem i nadał chłopom wolność osobistą. Obejmowała obszar ponad 3 tys. hektarów. Miała własną konstytucję, herb, pieniądze, sejm, skarb, kasę samopomocy i szkołę oraz wojsko, które wzięło udział w insurekcji kościuszkowskiej. Rzeczpospolita Pawłowska funkcjonowała doskonale 25 lat. Przestała istnieć po upadku Powstania Listopadowego, w którym masowo uczestniczyli pawłowscy chłopi. Po klęsce powstania spadły na nich prześladowania ze strony władz carskich.
Ksiądz Brzostowski wyemigrował w obawie przed represjami do Saksonii, powrócił jednak w 1800 roku do Turgiel i objął tam probostwo. Zmarł w 1827 roku. Pochowany został w Rukojniach. Jego nagrobek Rosjanie sprofanowali i zniszczyli.
Republika Pawłowska ma bogatą historię, którą powinniśmy się dzielić z innymi. Cieszę się, że dużo młodzieży bierze w tym udział. Takie spotkania poświęcone Republice są bardzo potrzebne i będą kontynuowane (…) Przez przykład Republiki Pawłowskiej chcemy przekazywać to co zawsze było ważne: ludzką myśl i odwagę, dążenie do zmian, do polepszenia życia”. (…) Republika Pawłowska to nie tylko przeszłość, ale i teraźniejszość. Mamy wizję, cel i wsparcie. Być może jestem nieuleczalnym optymistą, ale powstaje nawet myśl o odbudowie Republiki – mówił podczas obchodów 250-lecia Rrpubliki Pawłowskiej mer rejonu solecznickiego Zdzislaw Palewicz.
Podczas uroczystości zostali nagrodzeni uczestnicy i zwycięzcy konkursu „Republika Pawłowska – powstanie i upadek”, którego celem było upowszechnienie wiedzy o nieej.
Kresy24.pl/archiwum Kresy24 (HHG)
7 komentarzy
Maur
22 stycznia 2014 o 18:45Historia jak z baśni, Szkoda, że tak skromnie opisana. Szkoda też, że mało kogo zainteresowała.
Maciej Hrakałło-Horawski
21 sierpnia 2017 o 20:50Wnuk jego brata, hr. Karol Brzostowski, założył dużo ciekawszą Rzeczpospolitą Sztabińską, nota bene sprzedając odziedziczone dobra litewskie.
prawy
22 sierpnia 2017 o 06:46Ci co CHCĄ, wiedzą.
Ula
22 sierpnia 2017 o 11:15Tojest latwo napisac,”Ci co CHCĄ, wiedzą”.
Zeby szukac jakichs informacji trzeba miec zielone pojecie o nich.
Ja podam Taki maly przypadek z mojego szkolnego zycia.
Bylam chora, kolezanka przynosila mi zeszyty do uzupelniania i mowila ogolnie co sie w szkole dzieje, co na lekcjach przerabiali. w czasie w ktorym nie bylo mnie w szkole, nauczycielka zadala wiersz do nauczenia sie na pamiec. O tym kolezanka mi nie powiedziala.
odpytywanie mialo sie odbyc w dniu, w ktorym wrocilam po chorobie do szkoly. Zapytalam wtedy kolezanke, dlaczego mi nie powiedziala, ze mamy sie wiersza nauczyc? Ona mi na to odpowiedziala:
MOGLAS ZAPYTAC!!
Nic sie nie stalo, wiersz nie byl trudny, nauczylam sie na przerwach na pamiec. Ale to Taki przyklad, do Panskich slow. O Katyn, Wolyn tez mozna bylo zapytac dopiero, kiedy sie o tym uslyszalo.
I na marginesie Pozdrowienia dla cenzora. moj majl jest chyba na tym portalu zablokowany, bo nie lubie banderowcow i klamania, zeby ich wybielac. Woele komentarzy sie w ogole, bez jakiegokolwiek wyjasnienia nie pokazalo.
olek
22 sierpnia 2017 o 08:31pierwsza republika socjalistyczna
Barnaba
22 sierpnia 2017 o 09:00Tak ten tekst jest zredagowany że w pierwszej chwili czytelnikowi się wydaje że ksiądz udał się na emigrację po powstaniu listopadowym, a przecież on jego nie dożył. Ponadto dowiadujemy się że Rzeczpospolita Pawłowska istniała 25 lat i powstała w 1769 a upadła po powstaniu listopadowym, czyli by musiała istnieć dłużej niż 25 lat. Coś tu ewidentnie nie gra.
na logike
28 sierpnia 2017 o 21:23Jeśli zastąpi się powstanie listopadowe Insurekcją Kościuszkowska – powinno być już dobrze 🙂
Generalnie to jak widać wiele dobrych , drobnych rzeczy wydarzyło się w Rzeczpospolitej , których mało kto pamięta i dobrze takie piękne przykłady wydobywać