Obchody 77. rocznicy ”krwawej niedzieli”’

Dzisiaj przypada 77. rocznica ”krwawej niedzieli” i Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP. Przypomnijmy, 11 lipca 1943 roku w ok. 100 miejscowościach na Wołyniu doszło do największej fali mordów na Polakach.

W Warszawie ceremonię złożenia wieńców i zapalenia zniczy przy Grobie Nieznanego Żołnierza poprzedziła msza św. w katedrze polowej Wojska Polskiego „w intencji ofiar ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP” oraz poległych, zmarłych i żyjących żołnierzy 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. W uroczystościach uczestniczyli przedstawiciele rodzin kresowych – krewni ofiar. Na pl. Piłsudskiego kwiaty przy Grobie Nieznanego Żołnierza złożył w imieniu Prezydenta RP minister Adam Kwiatkowski.

Celebrujący mszę bp. Michał Janocha przedstawił szerokie tło historyczne wielowiekowych i trudnych relacji polsko-ukraińskich. Odniósł się także do obecnych stosunków Polaków z Ukraińcami.

– Nasze sąsiedzkie relacje polsko-ukraińskie nigdy nie były tak dobre jak w tej chwili. Jest wolna Polska, jest wolna Ukraina i jest bardzo wiele bolesnych spraw, ale zaczynamy o tym rozmawiać – powiedział.

– Bardzo wiele nas łączy, odkrywamy to dzisiaj z całą mocą – podkreślił, zwracając uwagę na potrzebę polsko-ukraińskiego pojednania.

Przypomnijmy, 11 i 12 lipca 1943 r. UPA dokonała skoordynowanego ataku na polskich mieszkańców ok. 100 miejscowości w powiatach włodzimierskim, horochowskim, kowelskim i łuckim.

Szacuje się, że tylko tego jednego dnia, 11 lipca, mogło zginąć ok. 8 tys. Polaków – głównie kobiet, dzieci i starców.

Akcja UPA była kulminacją trwającej już od początku 1943 r. fali mordowania i wypędzania Polaków z ich domów, w wyniku której na Wołyniu i w Galicji Wschodniej zginęło ok. 100 tys. Polaków. Sprawcami Zbrodni Wołyńskiej były Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów – frakcja Stepana Bandery, podporządkowana jej Ukraińska Powstańcza Armia oraz ludność ukraińska uczestnicząca w mordach polskich sąsiadów.

Według szacunków polskich historyków ukraińscy nacjonaliści zamordowali ok. 100 tys. Polaków. 40-60 tys. zginęło na Wołyniu, 20-40 tys. – w Galicji Wschodniej, a co najmniej 4 tys. na ziemiach znajdujących się obecnie w granicach Polski. Terror UPA spowodował, że setki tysięcy Polaków opuściły swoje domy, uciekając do centralnej Polski. Zbrodnia Wołyńska spowodowała polski odwet, w wyniku którego zginęło ok. 10-12 tys. Ukraińców, w tym 3-5 tys. na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, przy czym część ukraińskich ofiar zginęła z rąk UPA, za pomoc udzielaną Polakom lub odmowę przyłączenia się do sprawców rzezi.

Uroczystości odbyły się także pod pomnikiem ofiar ludobójstwa na Wołyniu oraz 27. Dywizji Piechoty AK.

Delegacje złożyły wieńce na #GróbNieznanegoŻołnierza i zapaliły znicze pod tablicami upamiętniającymi miejsca oporu i samoobrony ludności polskiej przed atakami ukraińskich nacjonalistów w latach 1943-46 na Wołyniu, w Małopolsce Wsch. i na Lubelszczyźnie. #RzeźWołyńska #pamiętamy pic.twitter.com/DZzeEH36i9

— UdSKiOR (@Kombatanci) July 11, 2020

Apel Pamięci na Skwerze Wołyńskim w #Warszawa w Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Modlimy się za ofiary #RzeźWołyńska i #pamiętamy! pic.twitter.com/rjkBQ3uhr7

— UdSKiOR (@Kombatanci) July 11, 2020

W 77.rocznicę #RzeźWołyńska oddaliśmy również hołd żołnierzom-ochotnikom z 27.Wołyńskiej Dywizji Piechoty #ArmiaKrajowa, walczącym podczas II wojny światowej na Wołyniu, Polesiu i Lubelszczyźnie. #ChwałaBohaterom! pic.twitter.com/X6KLEvKC54

— UdSKiOR (@Kombatanci) July 11, 2020

Z kolei w Porycku na Wołynu odbyły się uroczystości z udziałem ambasadora RP na Ukrainie.

W dawnym Porycku na Ukrainie odbyły się 11 lipca uroczystości z okazji 77. rocznicy Zbrodni Wołyńskiej, zorganizowane przez bpa Witalija Skomarowskiego, z udziałem https://t.co/kI9nGKtKei. amb. @B_Cichocki i @PLinLutsk Wiesława Mazura.https://t.co/jTsd6y6rWJ pic.twitter.com/rgVjImiHbt

— PLinUkraine (@PLinUkraine) July 11, 2020

– Często jesteśmy świadkami prób rozmywania ludobójczej istoty zbrodni sprzed 77 lat. Słyszymy np. o „konflikcie polsko-ukraińskim”, o „tragedii wołyńskiej”. Wydaje mi się, że szczególnie w przypadku Ukrainy – słusznie domagającej się uznania Hołodomoru za sowieckie ludobójstwo – takie zabiegi są bardzo niebezpieczne. Słyszymy nieraz, że powracanie do prawdy o Zbrodni Wołyńskiej jest działaniem w interesie trzeciej strony. Dlaczego nie zastanowią się nad tym urzędnicy Ukrainy, deklarującej chęć zacieśnienia współpracy z NATO, kiedy podejmują bolesne dla nas decyzje w obszarze pamięci? Często wreszcie jako uzasadnienie trwającego zakazu na ekshumacje ofiar Zbrodni Wołyńskiej i ich chrześcijański pochówek wskazuje nam się zdewastowany i nieodnowiony pomnik lub pochówek ukraiński w Polsce – mówił w swoim przemówieniu ambasador RP w Kijowie Bartosz Cichocki. – Pozostawiam bez oceny stawianie przez niektórych w jednym rzędzie pochówków ofiar na terytorium Ukrainy i pochówków ich prześladowców na terytorium Polski. Ale zwrócę uwagę na co innego: w Polsce wykonaliśmy w polsko-ukraińskim obszarze tożsamościowym szeregu gestów, których domagała się strona ukraińska, nie czekając na jej wzajemność. Na własny koszt wykonaliśmy badania archeologiczne w Hruszowicach, by ostatecznie wyjaśnić charakter pomnika UPA, który tam został legalnie usunięty. Wycofaliśmy wysokiego urzędnika państwowego Ukrainy, który ze środków publicznych promował nazizm, z czarnej listy Schengen. Trybunał Konstytucyjny skasował nowelizację ustawy o IPN. Bardzo nie chciałbym, żeby po stronie ukraińskiej po każdym naszym geście odnajdowano kolejny pretekst, by utrzymywać w mocy decyzje administracyjne, które są nie do pogodzenia z popularnym tutaj wobec nas apelem: „Wybaczamy i prosimy o wybaczenie”. Od wieków żyjemy z Ukraińcami razem i przez stulecia będziemy żyli razem. Stajemy przed tymi samymi wyzwaniami i zagrożeniami. Dzisiaj należą do nich: agresywna polityka Rosji, gospodarcze skutki pandemii, zmiany klimatyczne, obrona życia i rodziny. Tylko razem zwyciężamy, a każda porażka jest wspólna. Jako ukraińskich ofiar. Jako chrześcijanie, Polacy i Ukraińcy, wierzymy w zwycięstwo dobra nad złem i bezgraniczne Miłosierdzie Boże. Modlimy się o odpuszczenie grzechów, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. Rok temu w katedrze św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Łucku o. Jacek Salij apelował do nas: „Pojednanie możliwe jest tylko na gruncie prawdy. Można powiedzieć, że pojednanie stoi na dwóch filarach. Te filary to, po pierwsze, rozliczenie, czyli rzetelne poznanie i uznanie prawdy, i po drugie, przebaczenie. Jedno i drugie jest niezbędne, żeby pojednanie mogło się dokonywać”. Stojąc w dawnym Porycku na ziemi skrywającej jak w wielu innych miejscach Ukrainy szczątki tysięcy moich Rodaków, w imieniu władz Rzeczypospolitej potwierdzam: pragniemy pojednania z Ukrainą. Wierzymy, że ono się dokona.

Tekst całego przemówienia tutaj.

Wieczorem na fasadzie Pałacu Prezydenskiego wyświetlono rocznicową iluminację.

Opr. TB, prezydent.pl, https://www.wnp.pl/, twitter.com/PLinUkraine, facebook.com/PolishEmbassyKyiv, twitter.com/Kombatanci, facebook.com/prezydentpl

fot. Igor Smirnow/KPRP