Iwieniec – Policja Państwowa

 

W dniu 24 lipca 1919 r., Sejm RP uchwalił Ustawę o Policji Państwowej. Po wojnie bolszewicko

– polskiej w 1920 r., 18 listopada 1920 r., utworzono trzy Okręgi  Administracyjne: Wołyński, Poleski, Nowogródzki. Na czele Okręgów stali Naczelnicy.

W dniu 13 grudnia rozciągnięto moc obowiązującą Ustawy o Policji Państwowej na  obszar  Okręgów i powołano  Komendy Policji Państwowej w Województwie Nowogródzkim.

Komendy powiatowe ustanowiono w Baranowiczach, Duniłowiczach, Dziśnie, Lidzie, Nieświeżu, Nowogródku, Słonimie, Wilejce, Stołpcach i Wołożynie.[1]

Posterunek Policji Państwowej podlegał najpierw Komendzie Powiatowej w Stołpcach, a po zmianach administracyjnych Komendzie Powiatowej w Wołożynie.

W latach 1920/39 policjantami Policji Państwowej w Iwieńcu byli:

1. Zarytkiewicz  – w 1937 r., „wynajmował mieszkanie u Jakubowskich”(2)Ludwik Zarytkiewicz s. Piotra i Antoniny z Duplagów ur. 08.08.1895 w Samborze. W Policji od 1919, a co najmniej od 1924 w woj. nowogródzkim – we wrześniu 1939 na posterunku w Iwieńcu. Zamordowany 00.04.1940 w Miednoje.(3)
2. Gondek  – służył w 1936 r.(4)
3. Pyznarski  – służył w 1937 r.(5)
4. Suchocki –  był najprawdopodobniej komendantem (6)
5. Smolarek (7)
6. Chilimończuk
7. Franciszek Atras ur. 1900 Żółkiewka k. Krasnegostawu – “policiejskij” – na liście Biełorusskij “Miemorjał”(8)
8. Józef Bułhak – służył w 1935 r. (11)

Wg informacji z Indeksu Represjonowanych Ośrodka Karta, Franciszek Atras s. Antoniego ur. 1900 r., aresztowany w 1940 r. w Obwodzie Baranowickim, Białoruskiej SRR,  podobnie Władysław Smolarek s. Józefa ur. 1892 r. Czy to byli policjanci z Iwieńca ?

Po Traktacie Ryskim z 1921 r., zanim jeszcze w 1924 roku powstał  Korpus Ochrony Pogranicza, granica z Rosją Sowiecką  była niespokojna, ale strzegli jej policjanci, którzy  płacili za to najwyższą cenę. Przykładem może być dzień 28 sierpnia 1923 r., kiedy w okolicy Iwieńca, na drodze Olechnowicze – Raków, bandyci zastrzelili policjanta i wciągając w zasadzkę  zabili czterech kolejnych. (8) Zabitymi byli m.in., posterunkowy Zygmunt Klusiński i posterunkowy Jan Krzeczkowski (9)

Wg planu – szkicu wykonanego przez Józefa Kuźmińskiego, Posterunek Policji Państwowej w Iwieńcu znajdował  przy ul. 3 Maja, obok hotelu  Bibika i Żywienia.

Policja Państwowa w Iwieńcu wykonywała funkcje  ochrony  życia i mienia obywateli  oraz  strzeżenia porządku publicznego, wykonywała swoje zadania ustawowe. W miasteczku działała  Rodzina Policyjna. Ze względu jednak na stacjonowanie w miasteczku Batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza,  funkcjonariusze Państwowego Posterunku Policji Państwowej w życiu społecznym odgrywali małą rolę.(10)

 

Stanisław Karlik