Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygn. 37-910
Podjęte na Litwie badania IPN obejmują obszar działalności okręgów Armii Krajowej Wilno i Nowogródek. Prace są prowadzone w okolicach Ejszyszek. Instytut Pamięci Narodowej ma nadzieję odnaleźć m.in. miejsce pochówku żołnierza AK por. Jana Borysewicza „Krysia”, jednego z najwybitniejszych dowódców Nowogródzkiego Okręgu AK.
Poszukiwania na terenie działalności okręgów Armii Krajowej Wilno i Nowogródek prowadzą pracownicy Wydziału Kresowego Instytutu Pamięci Narodowej. Miejsca prac zostały wyznaczone na podstawie przeprowadzonego w maju rekonesansu. Eksperci odwiedzili wówczas cmentarz we wsi Raściuny, Długą Wyspę i Kolonię Michnokiernie. Są to miejscowości znajdujące się w pobliżu miejsca, w którym zimą 1945 roku por. Jan Borysewicz zabity w czasie potyczki z funkcjonariuszami NKWD.
Por. Borysewicz był jednym z najwybitniejszych dowódców Nowogródzkiego Okręgu AK. Walkę z Niemcami rozpoczął w połowie 1943 roku na czele niewielkiego oddziału. Po roku dowodził dwoma batalionami partyzanckimi AK, liczącymi ponad tysiąc żołnierzy. Jego oddział brał udział m.in. w odbiciu więźniów w Lidzie oraz likwidacji niemieckich posterunków. Po wkroczeniu Armii Czerwonej Borysewicz pozostał na Kresach i kontynuował walkę. Zginął w walce z NKWD.
Jan Borysewicz ps. „Krysia”, „Mściciel” (ur.12 września 1913 w Dworczanach kołoWasiliszek, zm. 21 stycznia 1945 pod Kowalkami koło Naczy) – żołnierz polskiego podziemia, porucznik, kapitanArmii Krajowej. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Szczuczynie Nowogródzkim, w 1938 ukończył Szkołę Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej (Komorowo). Podczas kampanii wrześniowej dowódca plutonu w I batalionie 41 pp, w latach 1940–1941 był więziony przez NKWD w więzieniach Baranowicze i Brześć, od lata 1941 w konspiracji, dowódca plutonu w 3. kompanii na terenie Wasiliszek, od czerwca 1943 dowódca oddziału partyzanckiego nr 314, następnie 3. kompanii w Batalionie Zaniemeńskim, od grudnia 1943 dowódca II batalionu 77. pp AK, od maja 1944 komendant zgrupowania „Północ” (II i V batalion 77pp), w akcji „Ostra Brama” w zgrupowaniu „Południe” kpt. S. Sędziaka „Warty”, od sierpnia ponownie komendant zgrupowania „Północ” i dowódca oddziału partyzanckiego. Partyzantkę zaczynał z 7 osobami, rok później miał w swoim batalionie 650 świetnie uzbrojonych żołnierzy. Odnotował na swym koncie szereg udanych działań bojowych przeciw niemieckim siłom okupacyjnym m.in. rozbił więzienie wEjszyszkach i zdobył Raduń. Zginął 21 stycznia 1945 pod Kowalkami w zasadzce grupy operacyjnej 105. pułku piechoty NKWD. Jego ciało Sowieci obwozili po wsiach i miasteczkach Ziemi Lidzkiej – wystawiono je na widok publiczny m.in. na rynku w Naczy, w Raduniu i Ejszyszkach. Działający wówczas w okolicy oddział samoobrony wileńskiej pod dow. Władysława Więckiewicza ps. „Wiatr”, „Zemsta” zamierzał odbić ciała poległych, ale z racji licznego wtedy w Ejszyszkach oddziału NKWDzrezygnował z tego zamiaru. Funkcjonariusze radzieccy mieli zawieźć zwłoki por. Borysewicza oraz jego żołnierzy do odległej o 2 km miejscowości Majak i zrzucić do studni o głębokości 5 metrów wraz z granatami i pociskami moździerzowymi. W 2009 przeprowadzono badania DNA szczątków, które nie potwierdziły przewidywań o odnalezieniu szczątków por. Borysewicza.
Komendant Jan Borysewicz został odznaczony pośmiertnie Orderem Virtuti Militari V kl. przez Delegata Sił Zbrojnych. 23 stycznia 2014 w Kowalkach został odsłonięty jego pomnik
Kresy24.pl/IPN, pl.wikipedia.org, rp.pl (HHG)
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!