IPN odnalazł szczątki ludzkie w Ejszyszkach. Mogą należeć do legendarnego dowódcy Nowogródzkiego Okręgu AK

Działające w ramach Wydziału Kresowego IPN Biuro Poszukiwań i Identyfikacji rozpoczęło w czwartek prace poszukiwawcze w litewskich Ejszyszkach. Podjęte na Litwie badania IPN obejmują obszar działalności okręgów Armii Krajowej Wilno i Nowogródek. Instytut Pamięci Narodowej ma nadzieję odnaleźć m.in. miejsce pochówku żołnierza AK por. Jana Borysewicza „Krysia”, jednego z najwybitniejszych dowódców Nowogródzkiego Okręgu AK, oraz jego żołnierzy, zamordowanych przez NKWD zimą 1945 r.

Już pierwszego dnia prac specjaliści IPN odnaleźli ludzkie szczątki.

,,Podczas czynności ujawniono szczątki ludzkie w postaci fragmentu czaszki z widocznym śladem postrzałowym’’ – poinformowano w czwartek na stronie Biura Poszukiwań i Identyfikacji na Facebooku.

Podczas prac poszukiwawczych w Ejszyszkach zespół pod kierownictwem dr Leona Popka odnalazł fragment ludzkiej czaszki. Na szczątki natrafiono w ramach poszukiwań oddziału Jana Borysewicza z wileńskiej AK, zamordowanych przez NKWD w Kowalikach koło Naczy na obecnej Białorusi. „Według posiadanych relacji funkcjonariusze NKWD strzegli miejsca ukrycia zwłok żołnierzy jeszcze kilka dni po dokonanej zbrodni” – poinformował IPN.

Kierownik Wydziału Kresowego dr Leon Popek informując PAP o pracach swojego zespołu w sierpniu 2017 r. mówił, że poszukiwania legendarnego komendanta Armii Krajowej Jana Borysewicza ps. Krysia odbyły się w Ejszyszkach na terenie starej żydowskiej łaźni, tzw. mykwy. ,,Udało nam się dokładnie zlokalizować tę łaźnię, ale do tych prac trzeba będzie wrócić i szukać studni, do której według świadków ciało Borysewicza zostało wrzucone przez enkawudzistów’’ – mówił Popek.

Poza pracami w Ejszyszkach Wydział Kresowy IPN będzie także uczestniczył w nowym przedsięwzięciu z specjalistami z Litwy. Jak poinformowała zastępca dyr. BPiI IPN Anna Szeląg w niedawno udzielonym wywiadzie PAP Wydział Kresowy IPN ,,będzie ono polegało na podjęciu działań zmierzających do identyfikacji szczątków Polaków pochowanych w Tuskulanum. W tym miesiącu Wydział Kresowy będzie uzgadniał jego szczegóły. W tym przedsięwzięciu wezmą udział polscy i litewscy archeolodzy, antropolodzy i historycy’’.

Por. Borysewicz był jednym z najwybitniejszych dowódców Nowogródzkiego Okręgu AK. Walkę z Niemcami rozpoczął w połowie 1943 roku na czele niewielkiego oddziału. Po roku dowodził dwoma batalionami partyzanckimi AK, liczącymi ponad tysiąc żołnierzy. Jego oddział brał udział m.in. w odbiciu więźniów w Lidzie oraz likwidacji niemieckich posterunków. Po wkroczeniu Armii Czerwonej Borysewicz pozostał na Kresach i kontynuował walkę. Zginął w walce z NKWD.

Jan Borysewicz ps. „Krysia”, „Mściciel” (ur.12 września 1913 w Dworczanach kołoWasiliszek, zm. 21 stycznia 1945 pod Kowalkami koło Naczy) – żołnierz polskiego podziemia, porucznik, kapitanArmii Krajowej. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Szczuczynie Nowogródzkim, w 1938 ukończył Szkołę Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej (Komorowo). Podczas kampanii wrześniowej dowódca plutonu w I batalionie 41 pp, w latach 1940–1941 był więziony przez NKWD w więzieniach Baranowicze i Brześć, od lata 1941 w konspiracji, dowódca plutonu w 3. kompanii na terenie Wasiliszek, od czerwca 1943 dowódca oddziału partyzanckiego nr 314, następnie 3. kompanii w Batalionie Zaniemeńskim, od grudnia 1943 dowódca II batalionu 77. pp AK, od maja 1944 komendant zgrupowania „Północ” (II i V batalion 77pp), w akcji „Ostra Brama” w zgrupowaniu „Południe” kpt. S. Sędziaka „Warty”, od sierpnia ponownie komendant zgrupowania „Północ” i dowódca oddziału partyzanckiego. Partyzantkę zaczynał z 7 osobami, rok później miał w swoim batalionie 650 świetnie uzbrojonych żołnierzy. Odnotował na swym koncie szereg udanych działań bojowych przeciw niemieckim siłom okupacyjnym m.in. rozbił więzienie wEjszyszkach i zdobył Raduń. Zginął 21 stycznia 1945 pod Kowalkami w zasadzce grupy operacyjnej 105. pułku piechoty NKWD. Jego ciało Sowieciobwozili po wsiach i miasteczkach Ziemi Lidzkiej – wystawiono je na widok publiczny m.in. na rynku w Naczy, w Raduniu i Ejszyszkach. Działający wówczas w okolicy oddział samoobrony wileńskiej pod dow. Władysława Więckiewicza ps. „Wiatr”, „Zemsta” zamierzał odbić ciała poległych, ale z racji licznego wtedy w Ejszyszkach oddziału NKWD zrezygnował z tego zamiaru. Funkcjonariusze radzieccy mieli zawieźć zwłoki por. Borysewicza oraz jego żołnierzy do odległej o 2 km miejscowości Majak i zrzucić do studni o głębokości 5 metrów wraz z granatami i pociskami moździerzowymi. W 2009 przeprowadzono badania DNA szczątków, które nie potwierdziły przewidywań o odnalezieniu szczątków por. Borysewicza.

Komendant Jan Borysewicz został odznaczony pośmiertnie Orderem Virtuti Militari V kl. przez Delegata Sił Zbrojnych. 23 stycznia 2014 w Kowalkach został odsłonięty jego pomnik.

Kresy24.pl/PAP/bab

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: