Halina Drucka – Podbereska „Księżniczka” , pochodziła z rodu książęcego. Jej mamą była Bronisława Zacharzewska ur. w 1897 r., która ok. 1920 r. wyszła za mąż za księcia Antoniego Drucko – Podbereskiego. (1)
Podczas sowieckiej okupacji – 1939/41, „Książniczka” była łączniczką i należała do konspiracyjnej grupy por. rezerwy WP Kleofasa Piaseckiego „Lolek” w Lidzie.(2)Konspiratorzy zbierali broń porzuconą podczas działań wojennych, gromadzili środki opatrunkowe i wszystko co może się przydać w momencie utworzenia polskiego podziemia zbrojnego.(3) Grupę „Lolka”, NKWD, rozbiło wiosną i latem 1940 r.(4)„Księżniczka”, przebywała najpierw w więzieniu w Baranowiczach, później w Mińsku Litewskim. W czasie agresji Niemiec na ZSRR, szła słynnym „Marszem Śmierci”, przeżyła i wróciła na tereny Puszczy Nalibockiej.(5)
Halina Drucka – Podbereska, „była autentyczną księżniczką i przyszła do nas – do Iwieńca, w końcu 1941 r., mieszkała z nami do wiosny 1942 r.,i na pewno należała do konspiracji iwienieckiej, pochodziła z Wilna. Potocznie nazywano ją „Księżniczką.”(6)
Po utworzeniu Polskiego Oddziału Partyzanckiego 3 czerwca 1943 r., „Księżniczka”, pełniła funkcję sanitariuszki – łączniczki. W dniu 19 czerwca 1943 r., walczyła w Powstaniu Iwienieckim i razem z partyzantami wycofała się do Puszczy Nalibockiej.
Zatrzymanie „Księżniczki” przez Niemców latem 1943 r. w Puszczy Nalibockiej, Marian Podgóreczny opisuje następująco:
„Następnej nocy ułani ponowili próbę forsowania kanału, ale i tym razem bez powodzenia. Kiedy byli w połowie kanału – zostali ostrzelani z karabinów maszynowych. Ci którzy przeżyli, musieli zawrócić.
Kilku kawalerzystów, a wśród nich sanitariuszkę Drucko – Podbereską udało się Niemcom schwytać. Ułanów rozstrzelano a sanitariuszkę – ponieważ nie była w mundurze – powieszono. Umarła z okrzykiem: „Jeszcze Polska nie zginęła !”(7)
Inna wersja śmierci „Księżniczki”, mówi, że jeden z Niemców rzucił jej do uprania swój mundur, na który splunęła i odrzuciła, a on ją zastrzelił.(8)
Zginęła w wiosce Terebejno k. Nalibok – obecnie w Republice Białoruś. W ok. 25 osobowej partyzanckiej grupie, która przebijała się pod Terebejnem zginął Stanisław Raczkiewicz, który był bratem Prezydenta RP na uchodźstwie Władysława Raczkiewicza.
Dotychczas nie upamiętniono Ich miejsca spoczynku i nie mają grobu… (9)
Stanisław Karlik
(1) Zbigniew Zdasień – mail z mdnia 11.09.2007 r., w posiadaniu autora
(2) Zygmunt Boradyn, „Niemen rzeka niezgody” Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1999, s. 21
(3) Kazimierz Krajewski, „Nowogródzki Okręg AK w dokumentach”, IPN OW Rytm, s. 19
(4) Tamże, s. 20
(5) Wanda Dramińska, „Ocalić od zapomnienia” – portal internetowy, Warszawa 2007
(6) Józef Kuźmiński „Tank”, list z dnia 7 czerwca 2007 r., w posiadaniu autora.
(7) Marian Podgóreczny, „Dopliniacy” T. I „Za Niemnem”, Gdańsk 1991 r. s. 39
(8) Relacja p. Józefa Kuźmińskiego – w posiadaniu autora
(9) Relacja p. Wacława Nowockiego. Marian Podgóreczny, „Wspomnienia cichociemnego”, ASKON, Sopot 2015, s. 36
3 komentarzy
józef III
18 listopada 2016 o 19:15Wspaniała Puszcza Nalibocka i jej Mieszkańcy
Andrzej Iwicki
8 sierpnia 2018 o 09:49Drucka-Podbereska, a nie „Drucko-Podbereska”.
Uköony,
AI
stanisław
2 listopada 2021 o 18:35Tak! Drucka – Podbereska! Dziękuję!