Zamilkł polski głos w eterze. To już koniec Radia Lwów?

Ostatni komunikat Radia Lwów z 25 września tego roku brzmiał: Towarzystwo Radiowe Radio Lwów alarmuje o niemożności wykonywania swojej działalności.

Reaktywowane w 1992 roku Radio Lwów nawiązywało do tradycji przedwojennej rozgłośni działającej w latach 1932-1939. Do 2012 roku było wspierane ze środków Senatu RP. Upadło po tym, jak finansowanie ośrodków polskości za granicą przejęło polskie MSZ.

„Po 53. latach przerwy, w 1992 roku, na nowo zabrzmiał polski głos w eterze. Nie mogliśmy nie skorzystać z takiej szansy. Powinność i umiłowanie mowy polskiej oraz chęć odrodzenia polskich tradycji nakazywały podjąć wyzwanie. Czyżby po 20. latach nieprzerywalnego nadawania polskich audycji miały one zniknąć z mapy kulturalnej Lwowa i Kresów?” – napisali redaktorzy Radia Lwów w oficjalnym oświadczeniu.

Do Konsulatu Generalnego RP we Lwowie i Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie wystosowali pismo, w którym Polskie Towarzystwo Radiowe społeczna redakcja „Radio Lwów, kwartalnik „Lwowskie Spotkania” i Lwowskie Stowarzyszenie przyjaciół sztuk pięknych alarmują o niemożności wykonywania swojej działalności, ponieważ z powodu nieopłaconych rachunków za lokal (czynsz, wodę, prąd i gaz) wejście 25 września b. r. zostało oplombowane przez ukraińskie służby komunalne.

Przepadnie polskie mienie?

Lokal jest własnością Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, która – zgodnie z umową ważną do 2017 roku – ponosi wszelkie opłaty związane z jego użytkowaniem. Ze środków Senatu tylko w remont i adaptację włożono ok. 500 tys. PLN. Do tego doliczyć trzeba wartość  sprzętu komputerowego i profesjonalnego radiowego i ściany wyłożone kosztownym materiałem dźwiękoszczelnym. Przy ostrych mrozach ulegnie on zwilgotnieniu i zniekształceniu. Mienie państwa polskiego zostanie barbarzyńsko zniszczone.

W imię czego trzeba rujnować to co z takim trudem zostało zbudowane od podstaw, zebrane z ułomków świadectw i wspomnień – pytają dziennikarze. Nasz dorobek nie powinien być zaprzepaszczony. Jakie wyższe racje przemawiają za tym, żeby polska redakcja we Lwowie przestała istnieć?

Polacy bez Polski

„Przeżywamy ostatnie dni swojej działalności. Tak zadecydował rząd polski. Bez polskich audycji Lwów nie będzie Lwowem, Polacy staną się Ukraińcami polskiego pochodzenia, a śladów polskości będziemy szukać tylko na cmentarzach, ponieważ nosiciele mowy polskiej zaginą w obcym morzu” – tak pisali jeszcze w lipcu. Bez skutku. (Poniżej pełna treść lipcowego) apelu.

„Przeżywamy ostatnie dni swojej działalności. Chodzi o media i polskie organizacje na Ukrainie, jak i ogólnie na Wschodzie. Tak zadecydował rząd polski, wyjąwszy nas spod opieki Senatu. Jesteśmy zdani na samych siebie, ponieważ MSZ stwierdziło, że nie będzie i być nie może długofalowej pomocy dla polskich organizacji na Ukrainie (powiedział 18 lipca wiceminister SZ Janusz Cisek podczas spotkania z Polakami we Lwowie).

Tym stwierdzeniem rząd polski przekreślił prawie dwudziestoletnie starania Polaków mieszkających na Ukrainie o utrzymanie tożsamości narodowej i krzewienie kultury Polskiej, ochronę dziedzictwa narodowego i budowanie naszej małej wspólnoty kresowej, jak również dwudziestoletnie nakłady polskiego podatnika na te cele. Drastyczne cięcia rządu polskiego boleśnie dotknęły wszystkich sfer życia Polaków na Ukrainie: edukacji, szkolnictwa, pomocy stypendialnej dla studentów, wydarzeń kulturalnych, festiwali, szkoleń, obchodów rocznic patriotycznych, wydawania gazet, emisji audycji radiowych i programów telewizyjnych, prowadzenia portali internetowych, utrzymania ośrodków kultury.

Żadna z polskich organizacji nie otrzymała ani jednej złotówki poza wątłymi obietnicami. Obecnie wszystkie redakcje są zadłużone na niewypłacalne dla nich kwoty, niektóre z nich już zawiesiły swoją działalność. My jak dotąd nadal prowadzimy emisję audycji radiowych cztery godziny tygodniowo, narażając się na procesy sądowe o niewypłacalność. Albowiem to Polskie Towarzystwo Radiowe zawarło umowę o emsji ze swoim emitentem – lwowską rozgłośnią Radia Nezałeżnist’. Nie ma natomiast żadnej umowy z Fundacją Pomoc Polakom na Wschodzie czy też MSZ. Umowy były zawierane dwa razy do roku. I tu leży istota naszej niewypłacalności. Nie przewidziane są bowiem długofalowe umowy o współpracy. Od początku stycznia jesteśmy dłużni ukraińskiemu emitentowi około 7 tysięcy dolarów.

Dług rośnie z każdą audycją. Kwota przyobiecana nam stanowi 55 tys.złotych, ale ugrzęzła w korytarzach pomiędzy MSZ i FPPnW. Obawiamy się, że zanim ta kwota znajdzie się na naszym koncie, zakończy się rok budżetowy, środki nie zostaną rozdysponowane, MSZ zaoszczędzi pieniądze, a my zaoszczędzimy sobie pracy społecznej, natomiast Prezes PTR wyląduje za kratkami. Z taką perspektywą bierzemy się do opracowywania kolejnej audycji. Robić czy nie robić? Oto jest pytanie, które stawiamy sobie oraz czynnikom odpowiedzialnym za stan rzeczy, tylko tak do końca nie wiemy, kto jest za to odpowiedzialny.

W roku 2012 decydenci – kto nie wiemy – zmienili formułę pomocy Polakom poza granicami kraju. Teraz o udzieleniu lub nieudzieleniu pomocy decyduje 40 nieznanych nam osób w drodze konkursu, które, jak się okazuje, nie mają pojęcia o sytuacji i życiu Polaków na Ukrainie i jest im obojętne, czy będzie polska gazeta i polski program czy też nie. Nie rozumiemy dlaczego polskie media na Wschodzie  powinne konkurować między sobą o środki finansowe, które mają być przyznane tak ważnej polskiej inicjatywie  jak radio czy gazeta, gdyż jest to jedna z bardzo niewielu możliwości dotarcia Polaka do polskiego słowa.

To Polskie Radio Lwów informuje słuchaczy o wydarzeniach w kraju i za granicą, przedstawia kalejdoskop postaci zasłużonych dla kultury, historii i nauki polskiej, opowiada o zachowanym dziedzictwie kuturowym Kresów i Polski. Są to podróże radiowe w czasie i przestrzeni, są to wywiady i reportaże z aktorami sceny polskiej i reżyserami filmowymi, audycje o historii Polski, spacery po Lwowie i Warszawie, relacje z obchodów rocznic, upamiętnienia wydarzeń dotyczących polskiej historii i kultury.

Przez 20 lat w czynie społecznym, kontynuując tradycję naszych przodków, opracowywaliśmy audycje w języku polskim. To setki nieprzespanych nocy i niezliczona ilość godzin oderwanych od rodziny i pracy zawodowej, to ofiarność dwudziestoosobowego zespołu. To są pieniądze polskiego podatnika, włożone w nasze studio i bardzo kosztowny sprzęt.

Działalność Polskiego Radia Lwów brutalnie przerwała wojna. Po 53 latach przerwy, w 1992 roku, na nowo zabrzmiał polski głos w eterze. Nie mogliśmy nie skorzystać z takiej szansy. Powinność i umiłowanie mowy polskiej oraz chęć odrodzenia polskich tradycji nakazywały podjąć wyzwanie. Czyżby po 20 latach nieprzerywalnego nadawania polskich audycji miały one zniknąc z mapy kulturalnej Lwowa i Kresów?

Europa cieszy się trwałym pokojem, zaś wojna toczy się na szczeblu wysokich korytarzy MSZ. Dlaczego jej ofiarą mają paść Polacy na Wschodzie? Wszak jesteśmy z miasta Ślubów Króla Jana Kazimierza, zamieszkania króla Jana III Sobieskiego, miasta Hemara, Staffa i Kasprowicza, twórczyni Roty Marii Konopnickiej, dramatopisarzy Gabrieli Zapolskiej i Aleksandra Fredry, pisarza ze słońcem w herbie Kornela Makuszyńskiego, niezłomnego Zbigniewa Herberta, twórcy szkoły matematycznej Stefana Banacha, szkoły filozoficznej Kazimierza Twardowskiego.

Czy nasze miasto Lwów, będące ogniskiem nauki i zarzewiem niepodległości, nie zasługuje na to, aby jego mieszkańcy słyszeli w mowie poetów Kornela Ujejskiego, Seweryna Goszczyńskiego, Władysława Bełzy (który w Katechizmie Polskiego Dziecka pisał: A w co wierzysz? W Polskę wierzę!), pisarzy Jana Parandowskiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego o tym, co w polskim narodzie najświetniejsze i najgodniejsze?  O tym, że tu uczyli prawnicy Oswald Balcer i Juliusz Makarewicz, ze tu powstało Ossolineum, Harcerstwo Polskie i piłka nożna? Jesteśmy z miasta Semper Fidelis. I Tych, którzy to rozumieją, prosimy o pomoc. Prosimy o sfinansowanie polskich audycji we Lwowie. Bez nich Lwów nie będzie Lwowem, Polacy staną się Ukraińcami polskiego pochodzenia, a śladów polskości będziemy szukać tylko na cmentarzach, ponieważ nosiciele mowy polskiej zaginą w obcym morzu”.

Kresy24.pl