Żytomierszczyzna upamiętni Powstańców Styczniowych

10 maja w 153. rocznicę bitwy Powstańców Styczniowych z oddziałami rosyjskimi pod Iwnicą, zostanie odsłonięty poświęcony im pomnik.

Bitwa w lasach Jaropowieckich pod Iwnicą (obwód żytomierski) została stoczona 10.05.1863 r. przez oddział ok. 90 konnych i kilkunastu pieszych Powstańców Styczniowych, dowodzonych przez Władysława Henszela i Piotra Chojnowskiego.

W wyniku starcia oddział powstańczy został rozbity. Rannego Henszela dobili carscy żołnierze. Chojnowski dostał się do niewoli. Po tym, jak odmówił wystosowania prośby o łaskę, otrzymał wyrok śmierci, który wykonano pod koniec maja 1863 r. w Kijowie.

Piotr Chojnowski, Polak pochodzenia ukraińskiego, ukończył gimnazjum w Kijowie oraz studia na wydziale matematyczno-przyrodniczym Uniwersytetu Kijowskiego i rozpoczął naukę w Petersburskiej Akademii Wojskowej.

Za działalność polityczną został wydalony ze studiów i wcielony do pułku saperów stacjonującego na Ukrainie. Po kilku latach służby otrzymał zgodę na powrót do Petersburga i ponowne rozpoczęcie studiów, podczas których zastał go wybuch Powstania Styczniowego.

Chojnowski porzucił naukę. Potajemnie udał się na Ukrainę, po drodze dokonując zakupów broni. Po dotarciu do Kijowa 20 kwietnia 1863 r. został mianowany naczelnikiem wojskowym powiatu skwirskiego, otrzymując z rąk naczelnika powiatu W. Henszela dowództwo nad tworzonym tam oddziałem partyzanckim.

Władysław Henszel urodził się ok. 1831/33 r. na Litwie. W 1856 r. przybył do Kijowa, gdzie rozpoczął studia medyczne a następnie matematyczne.

Należał do uczelnianych stowarzyszeń i organizacji patriotycznych, w tym Towarzystwa Bratniej Pomocy i Biblioteki Polskiej, był współzałożycielem Towarzystwa św. Włodzimierza, mającego na celu organizowanie młodzieży oraz „formowanie żywiołu polskiego”.

Za organizowanie manifestacji antycarskich skazany na karę więzienia (spędził w niewoli kilka miesięcy). Po wyjściu na wolność został współzałożycielem tajnego pisma „Odrodzenie”.

Ponownie aresztowany, został wydalony z Kijowa z zakazem powrotu do miasta. Osiedlił się w powiecie skwirskim, gdzie objął stanowisko naczelnika powiatu i rozpoczął organizowanie kadr i środków do przyszłego powstania.

Po wybuchu powstania zorganizował na terenie powiatu kilkudziesięcioosobowy oddział powstańczy, którego dowództwo powierzył Piotrowi Chojnowskiemu.

W uroczystościach upamiętniających obu Powstańców wezmą przedstawiciele władz lokalnych i obwodowych, Ambasady RP w Kijowie, Konsulatu Generalnego RP w Winnicy, środowisk polskich na Ukrainie i in. Organizatorami upamiętnienia są Ambasada RP w Kijowie oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie Przedsiębiorców Polskich na Ukrainie.

Kresy24.pl/Słowo Polskie