Tyszkiewiczowie – arystokratyczny ród na Litwie i ich rezydencje (II)

Pałac Feliksa hrabiego Tyszkiewicza w Połądze
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Zespół dworski w Połądze

Miejscowe dobra należały do ekonomii stołu królewskiego będąc własnością króla. W roku 1529 stały się stolicą jednego z traktów Księstwa Żmudzkiego. Własnością królewską Połąga przestała być podczas sejmu w latach 1773–1775, gdy nadano ją biskupowi wileńskiemu Ignacemu Massalskiemu. Później, drogą koligacji rodzinnych, przeszła na własność Potockich i Niesiołowskich.

Prawa miejskie ma Połąga od 1791 roku. W wyniku rozbiorów Połąga znalazła się po 1795 r. w granicach Imperium Rosyjskiego, najpierw w guberni wileńskiej, a od 1819 r. guberni kurlandzkiej.

W lipcu 1821 roku w Połądze spędził 10 dni Adam Mickiewicz. Swój pobyt powtórzył w lecie 1824 roku mieszkając w rybackiej chacie, na miejscu której stoi obecnie Dom Kultury.

W roku 1824 kupił Połągę Michał hr. Tyszkiewicz i w rękach tej rodziny pozostała do roku 1940.

Pałac Tyszkiewiczów w Połądze – obecnie Muzeum Bursztynu
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Kolejna rezydencja arystokratycznego rodu Tyszkiewiczów została zbudowana w stylu neorenesansym z elementami klasycyzmu i baroku w latach 1893–1897 przez Franza Heinricha Schwechtena na zlecenie hrabiego Feliksa Tyszkiewicza i zastąpiła skromny, drewniany pałacyk położony nad brzegiem rzeki Rąžė.

W roku 1900 obok pałacu postawiono figurę Jezusa Chrystusa (według niektórych autorstwa samego Bertela Thorvaldsena!), która do dziś jest charakterystycznym elementem pałacowego krajobrazu, mimo że w czasach Związku Sowieckiego została zburzona; ponownie ustawiono ją w 1993 roku.

Na początku XX wieku obok pałacu powstała mała kapliczka, również zaprojektowana przez Schwechtena.

Pałacowe ogrody rozplanował francuski architekt Édouard André wraz z synem – część starych drzew wycięto, by zasadzić nowe, często zupełnie egzotyczne plantacje. Nie obyło się bez kontrowersji, bo na Żmudzi stare drzewostany uważane były za świętość.

Plan założenia ogrodowego przy pałacu Tyszkiewiczów w Połądze
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Planom rozbudowy założenia pałacowego stanął na drodze wybuch I wojny światowej – w wyniku niemieckiego nalotu bombowego zostało zniszczone główne skrzydło budynku.

Po aneksji Litwy do Związku Sowieckiego w 1945 roku pałac upaństwowiono i z roku na rok popadał w ruinę. W roku 1957 przeprowadzono prace konserwatorskie pod kierunkiem Alfredasa Brusokasa, przeznaczając budynek na dom sztuki. W roku 1963 roku ulokowano tu Muzeum Bursztynu, w którego kolekcji znajduje się 28 tysięcy bursztynów, z których około 15 000 zawiera inkluzje!

Bałtyckie molo Tyszkiewicza w Połądze
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Po odzyskaniu przez Litwę niepodległości pałac odzyskał Alfred hr. Tyszkiewicz, który zrzekł się swoich praw do nieruchomości na rzecz miasta Połągi. W 1997 roku otrzymał za to honorowe obywatelstwo Połągi.

Kinga Adamczyk na podst.: Liliana Narkowicz, „Ordynacja Tyszkiewiczowska na Zatroczu”, Warszawa 2007; Liliana Narkowicz, „Tyszkiewiczowie rodem z Landwarowa”, Warszawa 2013; Liliana Narkowicz, „Tyszkiewiczowie z Waki”, Warszawa 2010; „Okazałe zespoły dworskie – dziedzictwo hrabiów Tyszkiewiczów” – exploretrakaivilnius.lt; „Tyszkiewiciana : militaria, bibliografia, numizmatyka, ryciny, zbiory, rezydencye etc., etc., etc.”, T. 1 / zebr. Józef Tyszkiewicz, Poznań 1903

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Tyszkiewiczowie – arystokratyczny ród na Litwie i ich rezydencje (I) Zagłosuj na Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą! Remont fasady kościoła św. św. Piotra i Pawła w Wilnie został zakończony!