• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 02 Mar 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Historia i Wspomnienia

Towarzystwo Miłośników Grodna

04 Cze 2014 Historia i Wspomnienia 1 comments

Grodno-stare-1Przedstawiciele grodzieńskiej inteligencji pod koniec roku 1923 założyli Towarzystwo Miłośników miasta ojczystego. Celem przewodnim Towarzystwa była chęć pomocy magistratowi w upiększaniu i uporządkowaniu miasta.

Po wojnach, które przetoczyły się przez Grodno – miasto wyglądało brzydko. Było brudno, domy nie remontowano, drogi w dużej mierze zostały zniszczone, drzewostan również – podczas wojny są przecież inne priorytety. Protokoły posiedzeń Towarzystwa Miłośników Grodna zachowały duch tamtych czasów, wszechobecny stan wzniosłości i pragnienie pracować na rzecz społeczeństwa w polskim już państwie. Statut Towarzystwa, które posiadało własną pieczątkę, został opracowany na wzór podobnych organizacji w Krakowie i Łodzi. W Archiwum Obwodu Grodzieńskiego do dokumentów Towarzystwa są dołączone statuty towarzystw z tych miast.

W Towarzystwie Miłośników Grodna działało wielu znanych mieszkańców miasta. Do zarządu weszli: dr Hazan, Stefan Cydzik, podpułkownik Goroszkiewicz, książę Drucko-Lubecki, Kazimierz Giedroyć, kustosz Muzeum Historycznego Józef Jodkowski, pułkownik S. Kwaśniewski, pułkownik Luberacki, dr Leonowicz, J. Margolis, M. Panasiuk, J. Strzelec, inżynier Wyganowski. Pod numerem30. figurował Adolf Plamsz, pastor kościoła ewangelicko-augsburskiego. Z listy członków Towarzystwa można wywnioskować, że byli w nim ludzie różnych narodowości, których połączyła idea zrobić miasto piękniejszym.


Na początku zabrano się za uporządkowanie parku na ówczesnym placu Stefana Batorego. Zarząd Towarzystwa zwrócił się do inżynierów Romanowa i Sawieliewa, pracujących w Grodnie jako architekci jeszcze w czasach Imperium Rosyjskiego, by wykonali projekt, a Józefa Jodkowskiego poproszono o opiekę nad realizacją projektu. Należy zaznaczyć, że magistrat podejmował prace z uwzględnieniem opinii mieszkańców. Gdy pisano umowy, co do ustawienia ogródek, wrót parku miejskiego i ogrodzenia mostu przez Horodniczankę, w budynku magistratu wywieszono rysunki ogrodzeń. Każdy mieszkaniec mógł przyjść obejrzeć i się wypowiedzieć. Wmieście powieszono ogłoszenia (zachowały się one w archiwum), w jaki sposób można to zrobić.

Cześć ogrodzenia parkowego i wazy z baranimi głowami zachowały się dotychczas, wykonane zostały przez ucznia żydowskiej szkoły rzemieślniczej Szepsela Bergmana. Ciekawym był los mostu przez Horodnizankę przy dworcu kolejowym, budowa którego została rozpoczęta w 1914 roku, przeszkodziła w dokończeniu prac wojna. Dopiero w roku 1924 budowę ukończono. Magistrat podpisał umowę na ustawienie kutych poręczy z Piotrem Borowskim, rysunek kratek również się zachował w archiwum, z nieznanych dla nas przyczyn ustawienie barierek się przeciągnęło. Mieszczanie cierpieli niewygody z tego powodu, handlarze nie byli w stanie dostarczyć towaru do sklepów, znajdujących się na ulicy Elizy Orzeszkowej, niejednokrotnie pisano skargi do magistratu. W końcu poręcze ustawiono i wznowiono ruch mostem. W latach 70. XX wieku przy rekonstrukcji placu przydworcowego, rzeczkę Horodniczankę skierowano w rury, a most z pięknymi kratami rozebrano.


Będąc w tym roku na cmentarzu w Jeziorach zauważyłam, że zachowała się rzecz unikatowa– ogrodzenie wokół mogiły Józefa Kisiela, zmarłego w 1921 roku, ma ten sam rysunek co barierki mostu, dlatego można wnioskować, że wykonał je ten sam fachowiec – Piotr Borowski. Wiele razy tam byłam, ale wokół były chwasty i dopiero teraz, gdy cmentarz jest posprzątany, zauważyłam. Członkowie z Towarzystwa Miłośników Grodna dużo zrobili dla Grodna, dążąc do tego, żeby miasto było ładniejsze, bardziej komfortowe i przyjazne dla jego mieszkańców. Praca ta owocowała, w mieście powstał wodociąg, nowe oblicze otrzymały ulice – wybrukowano je. Możemy podziwiać i dzisiaj wspaniały bruk z tamtych lat na ulicy Elizy Orzeszkowej.

Luba Zorina/ Magazyn Polski

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: Beck Burski Giedroyć Grodno imperium rosyjskie Leonowicz Lubecki Orzeszko
  • Tags
  • Beck
  • Burski
  • Giedroyć
  • Grodno
  • imperium rosyjskie
  • Leonowicz
  • Lubecki
  • Orzeszko

1 komentarz

  1. Ryszard
    22 września 2014 o 23:52 Odpowiedz ↓

    W Towarzystwie Miłośników Grodna działał Stefan Cydzik, mój dziadek.
    Jeśli ktokolwiek znał go lub zainteresowany jest jego dalszym losem, rodziną, proponuję kontakt:
    [email protected]wp.pl
    Pozdrawiam.
    Ryszard

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Łukaszenka podzielił się władzą z 45- letnim synem

Gerard Depardieu podejrzany o gwałt

Gerard Depardieu podejrzany o gwałt

Zaproszenie na konferencję: ZBRODNIA W KUROPATACH 1937–1941: PRAWDA I WOLNOŚĆ

Zaproszenie na konferencję: ZBRODNIA W KUROPATACH 1937–1941: PRAWDA I WOLNOŚĆ

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Prezydent Litwy: Ostatnie wydarzenia w Gruzji budzą duże zaniepokojenie

Amnesty International nie uznaje już Aleksieja Nawalnego za więźnia sumienia. Z powodu jego wypowiedzi sprzed kilkunastu lat

Amnesty International nie uznaje już Aleksieja Nawalnego za więźnia sumienia. Z powodu jego wypowiedzi sprzed kilkunastu lat

Пшемислав Журавський вель Граєвський: Чи поняття «Креси» сьогодні потребує уточнення і дискусії? (II)

Пшемислав Журавський вель Граєвський: Чи поняття «Креси» сьогодні потребує уточнення і дискусії? (II)

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Najnowsze
01 Mar
Ukraina

Służba Bezpieczeństwa Ukrainy zatrzymała ukraińskich dyplomatów-przemytników

01 Mar
Azja i Zakaukazie

Zełenski publicznie zaszczepi się przeciwko koronawirusowi – indyjską szczepionką

01 Mar
Rosja

Reakcja Kremla na wypowiedź amerykańskiego prezydenta, że USA nie uznają aneksji Krymu

01 Mar
Azja i Zakaukazie

Paszinian zaproponował przedterminowe wybory i zmiany w konstytucji

01 Mar
SUPERNEWS

W Donbasie samochód z ukraińskimi żołnierzami wjechał na minę. Dziewięciu zostało rannych

01 Mar
Azja i Zakaukazie

Prezydent i premier Armenii rozmawiali o kryzysie politycznym w kraju

01 Mar
Białoruś

Łukaszenka chce, by dzień agresji ZSRR na Polskę był świętem narodowym Białorusi

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja