„Rosja powinna przyznać się do ludobójstwa w Azji Środkowej”

Kirgizi zadali cios w plecy kremlowskiemu szeryfowi wschodu. Władimir Putin odezwie się w tej sprawie? Będzie bronić „rdzennie rosyjskiej świętej ziemi”?

Ministerstwo kultury Kirgistanu rozpisało konkurs na najlepszy utwór muzyczny o antyrosyjskim powstaniu 1916 roku. Podkreśliło, że zgłaszane na konkurs utwory powinny służyć wychowaniu młodego pokolenia „w duchu dumy z chwalebnej wielowiekowej historii kraju i miłującego wolność narodu”.

Przypomnijmy, że trzy lata temu kilkanaście organizacji pozarządowych z Kirgizji zaczęło domagać się uznania za ludobójstwo działań Rosji w 1916 roku, kiedy krwawo stłumiła antyrosyjskie powstanie w Azji Środkowej. Autorzy porozumienia apelowali do społeczności międzynarodowej o uznanie prawdziwego, historycznego znaczenia tych wydarzeń.

Nie była to pierwsza próba ustalenia historycznej sprawiedliwości podjęta przez Kirgizję. Wcześniej o rosyjskich odszkodowaniach za ludobójstwo Kirgizów mówił kandydujący na urząd prezydenta kirgiski polityk Nurlan Motujew.

Rok 1916 był szczytem walki narodowowyzwoleńczej kirgiskiego narodu o niezależność od momentu przyłączenia do Imperium Rosyjskiego w czasach kolonialnych – oceniają Kirgizi, którzy w 2011 roku zorganizowali  konferencję naukową „Wielkie powstanie 1916 roku w historycznym losie kirgiskiego narodu”. Biorący w niej udział naukowcy stwierdzili, że „polityką ówczesnej rosyjskiej władzy kolonialnej było całkowite wytępienie Kirgizów – zarówno tych, którzy uczestniczyli w powstaniu, jak i pozostałych”.

W powstaniu narodów Azji Środkowej przeciwko Rosji życie straciło w 1916 kilkaset tysięcy mieszkańców regionu. Około 500 tysięcy mieszkańców Kazachstanu i Kirgizji wyemigrowało do Chin, uciekając od rosyjskich represji. Co roku w Kirgizji odbywają się „dni żałobne”, upamiętniające te historyczne wydarzenia.

Kirgistan został podbity przez carską Rosję w 1864 roku. Pod panowaniem sowieckim był od 1919, początkowo jako Kara-Kirgiski Obwód Autonomiczny, następnie Kirgiska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka, a od 5 grudnia 1936 jako Kirgiska Socjalistyczna Republika Radziecka z Pierwszym Sekretarzem KC Komunistycznej Partii Kirgiskiej SRR jako głową państwa.

Niepodległość Kirgistan uzyskał wraz z rozpadem Związku Sowieckiego – 31 sierpnia 1991 roku. Pierwszym prezydentem został bezpartyjny pro kremlowski działacz, prezes Kirgiskiej Akademii Nauk, Askar Akajew, który wprowadził autorytarne rządy prezydenckie. Zmarginalizowanie roli opozycji pozwoliło mu utrzymać się na stanowisku w wyborach w 1995 i 2000 roku. W roku 2002 w Kirgistanie miały miejsce pierwsze antyprezydenckie manifestacje.

Sfałszowanie wyborów parlamentarnych w 2005 oraz narastające tendencje dyktatorskie prezydenta doprowadziły do wybuchu tulipanowej rewolucji (22–29 marca 2005), która obaliła Askara Akajewa. W wyniku rewolucji sformowano Koordynacyjną Radę Jedności Narodowej, która przejęła władzę w kraju, a pełniącym obowiązki prezydenta został były premier Kurmanbek Bakijew. Bakijew wygrał wybory prezydenckie w 2005 i zaczął umacniać się u władzy. Stosował jeszcze bardziej dyktatorską politykę niż jego poprzednik, powszechny był nepotyzm oraz zastraszanie opozycji.

Po 5 latach Bakijewa obaliła krwawa rewolucja w kwietniu 2010 roku. Na czele państwa stanęła dyplomatka, była Minister Spraw Zagranicznych oraz ambasador Roza Otunbajewa. Była pierwszą kobietą prezydentem i kobietą premierem w Azji Środkowej.W czerwcu 2010 roku w powszechnym referendum przyjęta została nowa konstytucja, wprowadzająca parlamentarny system rządów w miejsce prezydenckiego. Wkrótce rozpisano wolne wybory parlamentarne, a 30 października 2011 miały miejsce wybory prezydenckie wygrane przez Ałmazbeka Atambajewa, który w 2012 roku podpisał ustawę umożliwiającą obywatelom 44 państw (w tym wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej) przebywanie na terenie Kirgistanu bez konieczności nabywania wizy na okres do 60 dni.

Podkreśla się sukcesy Kirgistanu w transformacji ustroju zgodnie z regułami gospodarki rynkowej. Ostry kryzys gospodarczy, jaki kraj przeżył w pierwszych latach po rozpadzie ZSRR, udało się zahamować dzięki szeroko zakrojonemu programowi stabilizacyjnemu. Przeprowadzono działania stymulujące rozwój gospodarczy kraju. Nastąpiła prywatyzacja ziemi i przedsiębiorstw. Najpoważniejsze problemy, które wymagają stałych działań rządu, to znaczne zadłużenie zagraniczne, inflacja, nieszczelny system podatkowy oraz bezpośrednie uzależnienie od nastrojów panujących w gospodarce Rosji.

Według ostatniego spisu powszechnego Kirgistan zamieszkują przedstawiciele 154 narodowości i grup etnicznych. Kirgizi (ok. 3,2 miliona) stanowią większość. Drugą co do wielkości narodowością są Uzbecy (650 tysięcy), którzy zamieszkują głównie tereny obwodu oszyńskiego. W Kirgistanie mieszka około 500 tysięcy Rosjan (głównie w Biszkeku i okolicach). Dunganie to mniejszość chińska wyznająca islam – stanowią 1,2% ludności (ok 55 tys.).

Kresy24.pl

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: