Religijność Białorusinów

Portal krynitsa.info obala teorię o „Katolickiej Grodzieńszczyźnie” i „Protestanckiej Ziemi Brzeskiej”. Spośród działających na Białorusi kościołów chrześcijańskich na zachodzie kraju, najbardziej aktywna jest Białoruska Cerkiew Prawosławna – wyniaka z publikacji portalu.

Cerkiew Prawosławna dominuje nad Kościołem Rzymskokatolickim pod względem zarejestrowanych parafii (z wyjątkiem północnej Grodzieńszczyzny i kilku rejonów Witebszczyzny).

Wygrywając konkurencję z katolikami, Cerkiew traci jednak pozycje w tradycyjnie prawosławnych wschodnich regionach Białorusi, ustępując w niektórych z nich palmę pierwszeństwa protestantom.

Badanie zostało wykonane na podstawie oficjalnych danych, dotyczących liczby zarejestrowanych w kraju parafii.

Publikacja nie ma na celu ukazania stopnia prywatnej religijności konkretnych obywateli, lecz pokazuje, w których regionach funkcjonują zarejestrowane parafie poszczególnych wyznań, jaka jest ich liczba, również w stosunku do liczby ludności.

Analiza dostępnych danych pozwala na stwierdzenie, iż największa liczba parafii jest zarejestrowana w obwodzie brzeskim. Tu na jedną zarejestrowaną wspólnotę religijną przypada 1981 mieszkańców. Stosunkowo podobnie sytuacja wygląda w obwodach: mińskim (2145 mieszkańców), grodzieńskim (2355) i witebskim (2371). Na wschodzie kraju, w obwodach homelskim i mohylewskim na jedną parafię przypada już odpowiednio po 4004 i 4308 mieszkańców. Najgorzej pod względem liczby zarejestrowanych parafii mają mieszkańcy białoruskiej stolicy. W Mińsku jedna wspólnota religijna przypada na 14236 ludzi.

Wśród rejonów Białorusi najwięcej zarejestrowanych parafii znów przypada na rejony leżące w obwodzie brzeskim. Z dziesięciu rejonów Białorusi, w których zarejestrowanych jest ogółem ponad 50 parafii, połowa przypada na Ziemię Brzeską. Są to rejony: baranowicki, brzeski, kobryński, piński i stoliński. Poza Ziemią Brzeską najwięcej zarejestrowanych parafii w kraju jest w rejonach witebskim, homelskim, grodzieńskim, mołodeczańskim i mińskim.

Outsiderem pod względem liczby zarejestrowanych parafii jest obwód mohylewski. Tu z 21 rejonów na terenie 14-stu zarejestrowanych jest od 1 do 10 parafii (głównie na wschodzie obwodu). W obwodzie homelskim liczba takich rejonów wynosi dziewięć na 21. W obwodzie witebskim jest ich 4 (na 21), mińskim – 1 (na 22). Nie ma rejonów z tak małą liczbą zarejestrowanych parafii na Grodzieńszczyźnie i na Ziemi Brzeskiej.

Według liczby zarejestrowanych parafii absolutnym liderem w skali kraju jest Białoruska Cerkiew Prawosławna. Jej parafie dominują w absolutnej większości rejonów. Wyjątek stanowią osiem graniczących z Litwą rejonów w obwodzie grodzieńskim i witebskim, w których większość parafii należy do Kościoła Rzymskokatolickiego. Nietypowe są także rejony łuniniecki, soligorski i chojnicki, w których przeważa liczba parafii chrześcijan wiary ewangelickiej, oraz rejon białynicki, w którym najwięcej jest parafii chrześcijan-baptystów.

Są na Białorusi rejony, w których Białoruska Cerkiew Prawosławna ma identyczną liczbę parafii z Kościołem Rzymskokatolickim: smorgoński i szczuczyński rejony; z Kościołem Chrześcijan Wiary Ewangelickiej: rejony hancewicki, lachowicki, kliczewski, kościukowicki, kormiański, swietłogorski i rossoński, czy z Kościołem Ewangelickich Chrześcijan-Baptystów: bychowski, krasnopolski, kruhlański oraz czerykowski rejony Mohylewszczyzny.

Jeśli policzyć parafie głównych wyznań (katolicyzm, prawosławie, protestantyzm), to parafie katolickie (rzymsko i greckokatolickie) są w przewadze wzdłuż granicy litewskiej, chociaż w rejonie brasławskim zaczynają one oddawać palmę pierwszeństwa parafiom prawosławnym. Jednocześnie różne gałęzie protestantyzmu oprócz wspomnianych rejonów (łuniniecki, soligorski, chojnicki i białynicki) umacniają pozycje w Mińsku, oraz rejonach; pińskim, lachowickim, swietłogorskim, kormiańskim , czeczerskim, rossońskim, kliczewskim, mohylewskim, sławgorodzkim, czerykowskim, krasnopolskim i kościukowickim. Protestanckie parafie także tworzą konkurencję dla prawosławnych w rejonach: lachowickim, połockim, słuckim, uzdeńskim, głuskim, berezyńskim, kryczewskim, pietrykowskim i helskim. Ciekawe jest to, że protestanci nie dominują w żadnym z rejonów tylko w obwodzie grodzieńskim, gdzie najbardziej ostro konkurują między sobą parafie katolickie i prawosławne.

Warto zaznaczyć, że dominacja wspólnot protestanckich na Mohylewszczyźnie i na wschodzie obwodu homelskiego tłumaczy się nie dużą liczbą protestanckich parafii, lecz małą liczbą parafii prawosławnych.

Parafii prawosławnych najwięcej jest za ziemiach byłej Białorusi Zachodniej, wówczas gdy najmniej ich jest w obwodzie mohylewskim oraz w rejonach,  Homelszczyzny, które najbardziej ucierpiały na skutek katastrofy w Czarnobylu. Najwięcej parafii prawosławnych (ponad 30) jest zarejestrowanych w Mińsku i wokół dużych miast: w rejonach mińskim, homelskim i witebskim, a także w  rejonach obwodu brzeskiego; kobryńskim, pińskim i stolińskim.

Parafie rzymskokatolickie są najliczniejsze na północy Grodzieńszczyzny oraz na zachodzie obwodów mińskiego i witebskiego. W wielu rejonach na Mohylewszczyźnie i Homelszczyźnie, wogóle nie ma zarejestrowanych parafii katolickich. Najwięcej jest ich (ponad 15) w rejonach grodzieńskim (wraz z Grodnem), brasławskim, lidzkim oraz w Mińsku.

Chrześcijanie wiary ewangelickiej są obecni we wszystkich rejonach Białorusi, przy czym są oni rozproszeni równomiernie i reprezentowani w stosunkowo niewielkich ilościach (1-5 parafii). Najwięcej wspólnot ewangelickich skoncentrowało się na Polesiu na granicy obwodów brzeskiego, mińskiego i homelskiego. Ponad 30 parafii tego wyznania działa w rejonie pińskim i w Mińsku.

Nie we wszystkich rejonach, podobnie jak u katolików, działają parafie baptystów. Najwięcej jest ich na Ziemi Brzeskiej. Ponad 15 jest ich w Mińsku i rejonie kobryńskim.

Reszta zarejestrowanych na Białorusi wyznań religijnych znacznie ustępuje wyżej przedstawionym, i nie mają one znacznego wpływu na sytuację wyznaniową w kraju.

Jak widać, zdecydowana większość parafii wszystkich wyznań znajduje się na Zachodniej Białorusi – regionie, który, dzięki stosunkowo późnemu przyłączeniu do ZSRR, w mniejszym stopniu uległ prześladowaniom religijnym ze strony komunistów. Przy tym na wschodzie Białorusi, w związku z małą liczbą parafii prawosławnych -tradycyjnych dla tych ziem, według liczby zarejestrowanych wspólnot religijnych zaczynają dominować parafie protestanckie.

Z zarejestrowanych na Białorusi wyznań religijnych tylko dwa – Białoruska Cerkiew Prawosławna i Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelickiej – mają reprezentacje w każdym rejonie kraju.

Prawosławie, sądząc po liczbie parafii, wciąż pozostaje głównym wyznaniem na Białorusi, dominującym w każdym z obwodów. Natomiast tezy o „Katolickiej Grodzieńszczyźnie” i „Protestanckiej Ziemi Brzeskiej” nie znajdują potwierdzenia w badaniu – pisze portal Krynitsa.INFO.

Kresy24.pl za Znadniemna.pl/ krynitsa.info