Polskie Państwo Podziemne – fenomen okupowanej Europy (NASZ FILM)

Choć wojna była przegrana, Polacy nie skapitulowali! 27 września 1939 roku w oblężonej przez Niemców stolicy rodziło się Polskie Państwo Podziemne. Zawiązana tego dnia Służba Zwycięstwu Polski, na której czele stanął gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski, była pierwszą organizacją konspiracyjną II wojny światowej.

Polskie Państwo Podziemne, działając w latach 1939-1945 na terenach okupowanych przez Niemców i Związek Sowiecki, było fenomenem w ogarniętej wojną Europie. Jego początkiem było utworzenie 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej w Związek Walki Zbrojnej, a następnie w AK.

Wymiarem sprawiedliwości zajmowało się Kierownictwo Walki Cywilnej wraz z Cywilnymi Sądami Specjalnymi i Państwowym Korpusem Bezpieczeństwa (odpowiednikiem podziemnej policji). Sądzono za kolaborację z okupantem i wymierzano kary, od bojkotu, chłosty, kontrybucji aż po wyroki śmierci. Wydawano także wyroki za przestępstwa pospolite.

Działając pod przewodnictwem Stefana Korbońskiego, Kierownictwo Walki Cywilnej opublikowało „Dziesięć Przykazań Walki Cywilnej”, które głosiły, że podstawowym nakazem i obowiązkiem każdego obywatela polskiego jest poszanowanie prawowitych władz polskich na emigracji, posłuch wobec zarządzeń przedstawicielstwa w kraju, a w stosunku do okupanta bojkot jego zarządzeń i wezwań oraz absolutne zerwanie z nim stosunków handlowych, kulturalnych i towarzyskich.

Przy Delegaturze Rządu na Kraj działała Rada Pomocy Żydom „Żegota” – jedyna w okupowanej przez Niemców Europie instytucja państwowa ratująca ludność żydowską od zagłady. Kierownictwo Walki Cywilnej wydało ostrzeżenie, że szantaż wobec Żydów i ich denuncjowanie będą karane z całą surowością.

Podziemne uniwersytety

Jednym z największych osiągnięć Polskiego Państwa Podziemnego było zorganizowanie tajnego nauczania. W roku szkolnym 1943/1944 na terenie Generalnego Gubernatorstwa tajnym nauczaniem na poziomie szkoły średniej objętych było 83,8 tys. uczniów. Największym ośrodkiem tajnego nauczania akademickiego była Warszawa, gdzie na kompletach kształciło się 4,5 tys. studentów. Tajne nauczanie akademickie odbywało się też m.in. w Krakowie, Wilnie, Lwowie, Częstochowie i Kielcach.

Dyplomy tajnych studiów uzyskało 6,5 tys. osób. Polskie Państwo Podziemne miało własne siły zbrojne. Na czele utworzonej 27 września 1939 r. Służby Zwycięstwu Polski stanął gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski. SZP została przekształcona najpierw w 1940 r. w Związek Walki Zbrojnej, a następnie rozkazem Naczelnego Wodza z 14 lutego 1942 r. w Armię Krajową, w skład której weszło ok. 200 konspiracyjnych organizacji wojskowych.

Czystki NKWD na Polakach

Po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny Polski przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego zostali aresztowani przez NKWD. 21 czerwca 1945 r. Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRS w Moskwie skazało ich – jak głosiło uzasadnienie – za „działania przeciwko Armii Czerwonej i Związkowi Sowieckiemu oraz współpracę z Niemcami”. Trzech spośród skazanych w procesie zmarło w sowieckich więzieniach: ostatni dowódca AK gen. Leopold Okulicki, wicepremier i delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski oraz Stanisław Jasiukowicz, członek Rady Ministrów na Kraj ze Stronnictwa Narodowego.

Kresy24.pl za tvp.info/PAP/naszdziennik.pl

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: