7 lipca 1944 roku rozpoczęła się operacja „Ostra Brama”. Oddziały wileńskiej Armii Krajowej zaatakowały okupowane przez Niemców Wilno. Kilkudniowe zmagania prowadzone wspólnie z Armią Czerwoną doprowadziły 13 lipca do oswobodzenia miasta. Niedługo potem Sowieci rozpoczynają ponowną okupację Wileńszczyzny i Litwy, a żołnierzy AK podstępnie rozbrojono i aresztowano.
Pułkownik Aleksander Krzyżanowski „Wilk”, komendant wileńskiego okręgu Armii Krajowej, w rozkazie do żołnierzy biorących udział w operacji, której nadano kryptonim „Ostra Brama”, napisał: „Walką żołnierza polskiego musimy zadokumentować nienaruszalność ziem północno-wschodnich Rzeczpospolitej Polskiej”. Celem operacji było samodzielne wyzwolenie Wilna z rąk okupanta, zanim do miasta wkroczy Armia Czerwona. „Ostra Brama” była częścią planu „Burza”, w założeniami którego AK miała wystąpić wobec Sowietów w roli gospodarza akcentując swoje prawo do tych ziem.
Operacja „Ostra Brama” – dramat wileńskiej AK
W drugiej połowie 1944 r. na Froncie Wschodnim Armia Czerwona rozpoczęła kampanię letnią, tzw. operację „Bagration”, która ostatecznie złamała opór Niemców na Froncie Wschodnim. Celem operacji było ostateczne wyzwolenie terytorium ZSRS spod okupacji nazistowskiej oraz przekroczenie byłej sowiecko – niemieckiej granicy i reokupacja Polski, Litwy, Łotwy, Estonii. W obliczu postępującej sowieckiej ofensywy brygady partyzanckie wileńskiego okręgu AK wzmogły swoją działalność w tyle wojsk nazistowskich. Przystąpiono do realizacji założeń planu „Burza”, który na Wileńszczyźnie został uwieńczony operacją „Ostra Brama”. Wzmożone działania dywersyjne nie tylko zakłóciły porządek w tyle wojsk nazistowskich, ale też mocno wpłynęły na morale nazistów. Ogólnie w okresie czerwca i lipca 1944 r. brygady partyzanckie wileńskiej AK dokonały ponad 30 większych akcji zbrojnych.
1 komentarz
Pawel
8 lipca 2021 o 17:40Nie AK lecz Armia Radzecka zwolnila Wilno.