• ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Kresy24.pl – Wschodnia Gazeta Codzienna
  • 27 Lut 2021
  • Ukraina
  • Białoruś
  • Rosja
  • Litwa
  • Azja i Zakaukazie
  • Region Bałtyku
  • Trójmorze
  • русский
  • yкраїнська
Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna
  • ARCHIWUM KRESOWE
  • PODRÓŻE PO KRESACH
  • BIBLIOTEKA KRESOWA
  • KUCHNIA KRESOWA
  • Niepodległość
  • KALENDARIUM
    • Styczeń w Historii Kresów
    • Luty w Historii Kresów
    • Marzec w Historii Kresów
    • Kwiecień w Historii Kresów
    • Maj w Historii Kresów
    • Czerwiec w Historii Kresów
    • Lipiec w Historii Kresów
    • Sierpień w Historii Kresów
    • Wrzesień w Historii Kresów
    • Październik w Historii Kresów
    • Listopad w Historii Kresów
    • Grudzień w Historii Kresów
  • POLACY NA WSCHODZIE
  • HISTORIA I WSPOMNIENIA
  • WYSZUKIWARKA KRESOWA
  • GAZETY KRESOWE
    • Archiwum “Magazynu Polskiego”
    • Archiwum “Głosu znad Niemna”
    • Archiwum “Echa Polesia”
    • Archiwum “Polaka na Łotwie”
    • Archiwum “Kuriera Galicyjskiego”
    • Archiwum “Słowa Polskiego”
    • Archiwum “Monitora Wołyńskiego”
    • Archiwum “Głosu Polonii”
    • Archiwum “Polonii Charkowa”
    • Archiwum “Dziennika Kijowskiego”
    • Archiwum “Krynicy”
    • Archiwum “Gazety Polskiej Bukowiny”
    • Archiwum “Wołanie z Wołynia”
    • Archiwum “Naszych Dróg”
    • Archiwum “Tęczy Żytomierszczyzny”
    • Archiwum “Lwowskich Spotkań”
    • Archiwum “Polaków Donbasu”
    • Archiwum “Mozaiki Berdyczowskiej”
    • Archiwum “Słowa Życia”
  • TV Kresy24.pl
Home
Historia i Wspomnienia

Ocaleni od zapomnienia: Helena Bańkowska

29 Gru 2014 Historia i Wspomnienia 3 comments

Bankowska

Polacy biorący udział w wojnie bolszewicko-polskiej w latach 1919–1921 są bezwarunkowymi bohaterami narodu polskiego. Jednak władze radzieckie wkroczywszy 17 września 1939 r. na tereny Ukrainy Zachodniej i uzyskawszy możliwości wyrównania rachunków po przegranej wojnie, zupełnie inaczej oceniły ich patriotyzm.

Zarys historyczny o Helenie Bańkowskiej jest przykładem polityki radzieckiego reżimu totalitarnego wobec Polaków walczących z bolszewikami w wojnie w latach 1919–1921. Helena Bańkowska urodziła się w 1893 roku we wsi Jasiniec, wówczas to włość dubrowicka w powiecie sarneńskim. Rodzina Bańkowskich posiadała trzy dziesięciny roli, w wolnym czasie ojciec zajmował się stolarką. Niestety, z powodu trudnej sytuacji finansowej w rodzinie, Helena nie uzyskała wykształcenia podstawowego. Od młodości musiała pracować u różnych pracodawców jako służąca, w tym u ks. Żmijewskiego w miasteczku Dubrowica. W 1919 r., w czasie trudnej sytuacji wojennej pomógł on Helenie przeprowadzić się do Lublina, gdzie, jego zdaniem, było łatwiej znaleźć pracę. Jednak nadzieje dziewczyny na uzyskanie pracy były daremne. Mieszkała i odżywiała się u znajomych księdza, zdając sobie sprawę, że nie może długo nadużywać ich gościnności. Wówczas w Lublinie tworzono Legion Kobiet, który bezpośrednio podlegał administracji lokalnej policji. Wszystkie kobiety pełniące służbę w Legionie nosiły wojskowe stroje, co przyciągało uwagę innych.


Pewnego razu, po spotkaniu na ulicy młodych legionistek, Helena postanowiła dołączyć do tej formacji i już po kilku dniach w gronie 30 osób wyruszyła do Warszawy do centrum szkoleniowego. Służba w Legionie zakładała podpisanie zobowiązań, według których dziewczyna miała służyć bez przerwy przez 6 miesięcy. Po niedługim szkoleniu wraz z innymi 150 dziewczynami z całej Polski, Helena Bańkowska otrzymała mundur wojskowy, broń (pistolet «Browning») i rozpoczęła służbę, która polegała na zachowaniu prawa i porządku na ulicach miasta, straży na ważnych obiektach strategicznych, takich jak stacja kolejowa czy magazyny amunicji, oraz dyżury na posterunkach policyjnych. Po trzech miesiącach sumiennej służby otrzymała urlop i pojechała do Dubrowicy, gdzie w tym czasie stał 10. Pułk Piechoty 4. Dywizji Strzelców i Żandarmeria Polowa Wojska Polskiego. Po zapoznaniu się z komendantem tej jednostki, Helena Bańkowska otrzymała propozycję zostania konfidentem wywiadu polskiego. Po złożeniu niezbędnego wniosku o transfer, dziewczyna otrzymała listę swoich obowiązków: miała szukać nielegalnej broni u lokalnej ludności, walczyć z nielegalnym pędzeniem bimbru, odnajdywać prywatnych przedsiębiorców, którzy rezygnowali z dopiero wprowadzonej waluty polskiej i in. Po wysokiej ocenie pracy Heleny, przełożeni sztabu generalnego postanowili wysłać ją na stacje kolejowe w Olewsku i Biełokorowiczach, na tyły Armii Czerwonej w celu określenia składu ilościowego jednostek wojskowych przeciwnika.

Jednak 5 czerwca 1920 r. Pierwsza Armia Konna S. Budionnego przełamała polską obronę. Szybki rozwój wydarzeń na froncie przeszkodził dziewczynie w wykonaniu zleconego zadania. Wraz z innymi żołnierzami została ewakuowana do Warszawy. Oficjalnie Helena była zatrudniona w jednym z warszawskich szpitali wojskowych, jednak, jak zapewniają jej koledzy w służbie, kobietę niejednokrotnie wysyłano jako wywiadowczynię na front, na tyły Armii Czerwonej. Podczas tych akcji przebierała się w stare wiejskie ubranie i łapcie. Po zakończeniu działań wojennych, podobnie jak większość rezerwistów, wywiadowczyni wróciła do zwykłego trybu życia. Przyjechała do Dubrowicy i pracowała jako gospodyni w domu ks. Żmijewskiego. Opiekowała się ojcem, który w 1940 roku kończył 90 lat. Zauważmy, że w latach 1922- 1923 za uczciwą służbę w Legionie Kobiet i wywiadzie Helena Bańkowska została odznaczona krzyżem i medalem «Polska Swojemu Obrońcy».


W chwili okupacji Wołynia przez władze radzieckie 17 września 1939 r. Bańkowska była właścicielką kina w Dubrowicy. Przynosiło ono dochód 5 tys. złotych rocznie. Kino obsługiwali trzej pracownicy, co radzieccy funkcjonariusze potraktowali jako wyzysk pracy najemnej. 5 stycznia 1940 r. NKWD w Żytomierzu zaaresztowało Helenę Bańkowską. Najpierw ją trzymano w więzieniu NKWD w tym mieście, a następnie przeniesiono do więzienia w Równem. Według postanowienia szczególnego posiedzenia NKWD ZSRR z dnia 7 czerwca 1941 r. «za walkę przeciw ruchowi rewolucyjnemu, ukazaną na tajemnym stanowisku» Helenę Bańkowską skazano do pięciu lat zesłania do Kraju Krasnojarskiego.

Jednak w sprawie dochodzenia śledczego pozostał przypis, że kobieta odbywała karę w obozie «Sewwostłag» (skrót z języka rosyjskiego – Północno-Wschodni Poprawczy Obóz Pracy). Losy Heleny Bieńkowskiej pozostają nieznane. Według postanowienia Rówieńskiej Prokuratury Obwodowej z dnia 9 sierpnia 1989 r., podlegała ona działaniu art.1 Dekretu Prezydium Rady Najwyższej ZSRR wydanego w dniu 16 stycznia 1989 r. «O dodatkowych środkach w odnowieniu sprawiedliwości wobec ofiar represji w latach 30-40. i na początku lat 50.».

Tatiana SAMSONIUK

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Brak powiązanych wiadomości

Tagi: 17 września 1939 areszt Armia Konna Bańkowski Bieńkowski funkcjonariusze Krasnojarsk NKWD OUN-UPA patriotyzm Równe RP Wołyń Żmijewski Związek Sowiecki Żytomierz
  • Tags
  • 17 września 1939
  • areszt
  • Armia Konna
  • Bańkowski
  • Bieńkowski
  • funkcjonariusze
  • Krasnojarsk
  • NKWD
  • OUN-UPA
  • patriotyzm
  • Równe
  • RP
  • Wołyń
  • Żmijewski
  • Związek Sowiecki
  • Żytomierz

3 komentarzy

  1. OLO
    3 lipca 2015 o 11:29 Odpowiedz ↓

    Może choć raz napiszecie co robili amerykanie w Wietnamie, czy w Kambodży, czy choćby w Awganistanie. Podajcie nazwiska ludobójców amerykańskich a nie tylko ruskich. Będzie sprawiedliwiej.

    1. observer48
      18 sierpnia 2015 o 11:49 Odpowiedz ↓

      A ty, kacapska gnido, nie zmieniaj tematu! Poszoł won, putlerowska swołocz!

  2. Marek Szulc
    6 lutego 2017 o 12:35 Odpowiedz ↓

    Przepisałem właśnie wspomnienia Pani Heleny Bańkowskiej z rękopisu. Dotyczą okresu 1940-46. Nie wiem, do jakiego archiwum mógłbym to wrzucić, może Pani Tatiana mi podpowie?

Dodaj komentarz Anuluj

Najczęściej czytane
Ukraina przejęła rurociąg „Samara-Zachód” – współwłasność Medwedczuka

Ukraina przejęła rurociąg „Samara-Zachód” – współwłasność Medwedczuka

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

Bestialskie tortury w rosyjskiej kolonii karnej. Wyciekły nagrania

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

"Kijów wyczerpał zdolności do przesuwania się na Zachód w oparciu o Niemcy"

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Zapomniane polskie państwo między Rosją i Chinami

Łukaszenka u Putina (WIDEO) (ZDJĘCIA)

Łukaszenka u Putina (WIDEO) (ZDJĘCIA)

Rosja grozi, że uderzy na NATO jako pierwsza

Rosja grozi, że uderzy na NATO jako pierwsza

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Białoruska TV: Niemiecki terror z II wojny światowej doskonałym wzorcem dla utrzymania porządku w kraju (WIDEO)

Pieskow: Ukraina przestała być dla Rosji państwem przyjaznym

Pieskow: Ukraina przestała być dla Rosji państwem przyjaznym

Amnesty International nie uznaje już Aleksieja Nawalnego za więźnia sumienia. Z powodu jego wypowiedzi sprzed kilkunastu lat

Amnesty International nie uznaje już Aleksieja Nawalnego za więźnia sumienia. Z powodu jego wypowiedzi sprzed kilkunastu lat

Białoruskie MSZ sugeruje zachodnim dyplomatom możliwość wydalenia z Mińska

Białoruskie MSZ sugeruje zachodnim dyplomatom możliwość wydalenia z Mińska

Najnowsze
27 Lut
Rosja

Rada Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy wprowadziła sankcje wobec dziesięciu zdrajców – byłych ukraińskich urzędników i wojskowych

27 Lut
Rosja

Zełenski powołał komitet organizacyjny szczytu „Platformy krymskiej”

27 Lut
Historyczne Kalendarium Kresowe

27 lutego w Historii Kresów

26 Lut
Ukraina

Zełenski o miesiąc przedłużył odsunięcie od obowiązków służbowych przewodniczącego Sądu Konstytucyjnego Ukrainy

26 Lut
Azja i Zakaukazie

Armenia: Opozycja odegrała scenkę egzekucji Ceausescu

26 Lut
Ukraina

Rada Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy poleciła rządowi przygotowanie ustawy o podwójnym obywatelstwie

26 Lut
Ukraina

W Donbasie rannych zostało 10 ukraińskich żołnierzy

Publikacje wyrażają jedynie poglądy autora/ów i nie mogą być utożsamiane z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

© Kresy24.pl 2018. Wszelkie Prawa Zastrzeżone.  Kontakt | Polityka prywatności
Produkcja: Fundacja Wolność i Demokracja