Obchody Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych na Wileńszczyźnie

01 mar 2023 Kultura, Litwa 0 comments

Wileński Klub Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka”, Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie, Instytut Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu i Wydział Komunikacji Uniwersytetu Wileńskiego zapraszają na obchody Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych, które odbędą się na Wileńszczyźnie 1 i 2 marca 2023 roku.

http://www.wilnoteka.lt

Święto Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, jako wyraz hołdu dla członków tzw. drugiej konspiracji, ustanowione zostało przez Sejm RP 3 lutego 2011 roku i przypada na 1 marca. Tego bowiem dnia w roku 1951, w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński (ps. „Pług”, „Ludwik”) i jego najbliżsi współpracownicy: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym do dziś miejscu.

Program obchodów Narodowego Dnia Żołnierzy Wyklętych na Wileńszczyźnie:

Wilno, środa 1 marca 2023 r.:

13:00 – złożenie wieńców w Kolumbarium w Parku Pamięci w Tuskulanach (ul. Žirmūnų 1F);
13:45 – zapalenie zniczy na Cmentarzu Rossa na grobie Sergiusza Kościałkowskiego ps. „Fakir” oraz na grobach innych żołnierzy Armii Krajowej (ul. Rasų 32);
14.30 – premiera filmu „«Fakir». W imieniu Rzeczypospolitej” w Sali Centrum Naukowej Komunikacji i Informacji Uniwersytetu Wileńskiego (ul. Saulėtekio al. 5), w sali konferencyjnej na parterze.

Mejszagoła, czwartek 2 marca 2023 r.

9:00 – prelekcja dr. hab. Tomasza Balbusa o polskiej partyzantce i pokaz filmu „«Fakir». W imieniu Rzeczypospolitej” w Gimnazjum im. Księdza Józefa Obrembskiego w Mejszagole (ul. Mokyklos 22).

Soleczniki, czwartek 2 marca 2023 r.

13:00 – prelekcja dr. hab. Tomasza Balbusa o polskiej partyzantce i pokaz filmu „«Fakir». W imieniu Rzeczypospolitej” w Centrum Kultury Samorządu Rejonu Solecznickiego (ul. Vilniaus 48).

Film pt. „«Fakir». W imieniu Rzeczypospolitej”:

Porucznik „Fakir” to Sergiusz Kościałkowski, podkomendny legendarnego pisarza Sergiusza Piaseckiego, oficer Armii Krajowej, egzekutor podziemnych służb specjalnych wykonujący w Wilnie wyroki sądów Polskiego Państwa Podziemnego na zdrajcach i kolaborantach, żołnierz 5. Brygady Wileńskiej por. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” i dowódca szwadronu 1. Brygady Wileńskiej por. Czesława Grombczewskiego „Juranda”. Walczył w okolicach Mejszagoły i Solecznik. W Tietańcach w grudniu 1942 roku urodził się syn „Fakira” Andrzej Kościałkowski.

Po zajęciu Wileńszczyzny przez Sowietów Sergiusz Kościałkowski nie złożył broni. Jesienią 1944 roku utworzył oddział partyzancki Armii Krajowej. Pod ps. „Kapitan Grób” prowadził potyczki z patrolami sowieckimi, organizował zasadzki leśne, zwalczał konfidentów NKWD. Bronił ludności polskiej przed bolszewikami. 4 lutego 1945 roku przebywając w Raubiszkach koło Podbrodzia oddział „Fakira” został zaskoczony przez sowiecki zwiad wojskowy. Bolszewicy, którzy patrolując teren wjechali w sam środek wsi, nie spodziewali się tak licznego polskiego oddziału. Po ponad godzinnej walce dowódca został ciężko ranny. Podkomendni ewakuowali komendanta na saniach. Zmarł w drodze na rękach sanitariuszki Wandy Kiałki z d. Cejko ps. „Wilia”, mieszkającej do dzisiaj we Wrocławiu. Ciało zostało pogrzebane nad Jeziorem Dubińskim pod Wilnem, a następnie w marcu 1945 roku ekshumowane przez ojca na wileńską Rossę. Spoczął tam obok swojej sanitariuszki Czesławy Wyrwas „Kotki”. Zginął w dniu, w którym tzw. „Wielka Trójka” mocarstw oddała w Jałcie Polskę pod sowiecką strefę wpływów.

Biografię „Fakira” opracował dr hab. Tomasz Balbus: „«Fakir» Sergiusz Kościałkowski : biografia egzekutora Kedywu, dowódcy szwadronu brygady «Juranda», komendanta oddziału partyzanckiego Armii Krajowej (na tle historii Okręgu Wileńskiego)”. T. 1, „Życie i wojna na Wileńszczyźnie”, Warszawa 2018; „«Fakir» Sergiusz Kościałkowski : biografia egzekutora Kedywu, dowódcy szwadronu brygady «Juranda», komendanta oddziału partyzanckiego Armii Krajowej (na tle historii Okręgu Wileńskiego)”. T. 2, „Wojna i śmierć na Wileńszczyźnie”, Warszawa 2020; „«Fakir» Sergiusz Kościałkowski : biografia egzekutora Kedywu, dowódcy szwadronu brygady «Juranda», komendanta oddziału partyzanckiego Armii Krajowej (na tle historii Okręgu Wileńskiego)”. T. 3, „Śmierć i zagłada na Wileńszczyźnie”, Warszawa 2020.

Film o „Fakirze” został zrealizowany przez Wileńską Grupę Rekonstrukcji Historycznej „Garnizon Nowa Wilejka” na zlecenie Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu.

Reżyseria Waldemar Szełkowski, zdjęcia Rafał Marcinkiewicz, w roli „Fakira” Tomasz Bożerocki.

RES

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: