Obchody 158. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego na Ziemi Brzeskiej

22 stycznia b.r. brzeski obwodowy oddział Związku Polaków na Białorusi zorganizował w Kobryniu obchody 158. Rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. Objazd miejsc pamięci w Obwodzie Brzeskim rozpoczął sie już 17 stycznia.

W niedzielę 17 stycznia na cmentarzu katolickim w Pińsku zgromadzili się miejscowi Polacy, członkowie oddziału pińskiego ZPB na czele z prezes Krystyną Murawiejko, by oddać hołd Powstańcom ziemi poleskiej z 1863 r. Zapłonęły znicze, odmówiono modlitwę za dusze zmarłych polskich patriotów, którzy oddawali swoje życia, losy, majątki za wolność i niepodległość Ojczyzny.

Spotkanie odbyło się przy grobie Heleny Skirmunt, znanej malarki, rzeźbiarki i konserwatorki zabytków. Podczas powstania styczniowego została aresztowana i zesłana do Tambowa. Po kilku latach została zwolniona, ale z zakazem powrotu na Litwę.

Przy pomniku Heleny Skirmunt na cmentarzu w Pińsku z 1874 roku

Następnym punktem spotkania były Szołomicze – 22 km od Pińska. To poleska wieś, otoczona bagnami i lasami,  na którą władze carskie po powstaniu 1863 r. nałożyły kontrybucję – 25 rubli złotem. Była gniazdem rodzinnym szlacheckiego rodu Szołomickiech herbu Hippocentaurus. W 2020 roku ich potomkowie wznieśli pomnik  swoim przodkom. Pomnik Powstańcom 1863 r. Antoniemu Szołomickiemu, Bazylowi i Szymonowi Kałłaurowi był wzniesiony przez władze polskie w 1933, ale w 1939 r. został zniszczony przez władze sowieckie. Starsi mieszkańcy wsi pamiętają, jak pomnik zniknął jednej nocy, a tablica i krzyż wyrzucono do bagna.  W roku 2020 16 potomków powstańców oraz miłośników rodzimej historii postanowiło odtworzyć pomnik. Pomnik jest z czystego koreańskiego granitu. Jest świadectwem łączności pokoleń i dumy potomnych za bohaterskie czyny przodków.

Odnowiony pomnik ku czci Powstańców Styczniowych we wsi Szołomicze w rejonie pińskim

22 stycznia, na uroczystości do  Kobrynia przybył Konsul Generalny RP w Brześciu Piotr Kozakiewicz, wiceprezesi Oddziału obwodowego ZPB Elita Michajłowa i Eugeniusz Lickiewicz oraz delegacja oddziału ZPB w Kobryniu na czele z prezesem Aleksandrem Jarmoszukiem.

Kobryń jako miejsce obchodów kolejnej rocznicy Powstania został wybrany nie przypadkowo. To właśnie Ziemia Kobryńska podczas Powstania wystawiła najliczniejszy na Polesiu oddział powstańczy “Kobryński”, który pod dowództwem Romualda Traugutta odniósł szereg spektakularnych zwycięstw w bitwach nad o wiele liczniejszymi i lepiej uzbrojonymi oddziałami wojsk carskich. I to właśnie z Ziemią Kobryńską jest ściśle związane nazwisko ostatniego Dyktatora Powstania – Romualda Traugutta, urodzonego w niedalekim Szostakowie, majątek którego znajdował się w pobliskim Ostrowiu.

Uroczystości odbyły się na cmentarzu w Kobryniu przy wyremontowanych i odnowionych w ostatnich latach przez brzeski obwodowy oddział ZPB pomnikach na grobach Jana Mitraszewskiego, właściciela majątku Boży Dar, Marszałka Szlachty Kobryńskiej, kolegi szkolnego i przyjaciela R. Traugutta i uczestnika Powstania Stefana Seweryna Malinowskiego.

Pomnik Jana Mitraszewskiego

To właśnie w majątku J. Mitraszewskiego Boży Dar R.Traugutt złożył przysięgę: „Stanisław Mitraszewski podaje o tym momencie relację ojca, naczelnika Kobrynia, jednego z twórców tamtejszej organizacji powstańczej. Majątek Mitraszewskich Bożydar koncentrował działalność powstańczą. Tu zgromadzili się członkowie organizacji i czekali odpowiedzi Traugutta na zwróconą do niego prośbę. Relacja ta przekazuje następującą sytuację: „Jan Mitraszewski przedstawił Trauguttowi, co dotąd zrobiła organizacja miejscowa, a mianowicie wielu zwerbowano powstańców, ile organizacja posiada już broni i amunicji, i prosił Traugutta o przyjęcie dowództwa nad oddziałem kobryńskim. Traugutt odpowiedział, że jako były wojskowy zna siły armii rosyjskiej i jest przekonany, że walka z tą armią przy posiadaniu tak nikłych środków, jakimi mógłby rozporządzać w danej chwili Naród Polski, jest nie do pomyślenia, radzi więc powstania zaniechać. Ojciec mój, Jan Mitraszewski, zwracając się w gorących słowach do Traugutta przekonywał, że wobec tego wszyscy Polacy muszą wierzyć w zwycięstwo, a klękając i obejmując Traugutta za kolana zakończył: Błagam Cię, Romualdzie, nie odmawiaj nam i Polsce i przyjmij dowództwo nad naszym oddziałem. Traugutt zakrył sobie oczy rękami, chwilę się namyślał i rzekł: Przekonałeś mnie, Janie, przyjmuję dowództwo” (Zofia Schmdt, „ROMUALD TRAUGUTT”, s.97, 98). – Wypada nadmienić, że świadkiem tego spotkania była także, wówczas jeszcze młodziutka, Eliza Orzeszkowa.

Jak zaznaczył w swoim wystąpieniu przed uczestnikami spotkania Konsul Generalny RP Piotr Kozakiewicz, – mimo porażki militarnej Powstania i wieloletniego okresu ciężkich represji po nim, idea wolności i niepodległości Ojczyzny nie została pokonana, skutkiem czego po 50-ciu latach stało się odrodzenie Polski. Po złożeniu wieńców i zapaleniu zniczy uczestnicy odmówili Anioł Pański za duszę poległych w Powstaniu Styczniowym bohaterów.

W obwodzie brzeskim obecnie zachowało się 30 miejsc pamięci, związanych z Powstaniem Styczniowym, 11 z nich jest już odnowionych i wyremontowanych przez oddział brzeski obwodowy ZPB. – Ustawiono nowe krzyże na zbiorowych mogiłach powstańców w miejscowościach Bokinicze (rejon piński)  i Woronie (rejon stoliński), replikę tablicy inskrypcyjnej na pomniku na grobie Antoniego Szołomickiego w Brodczy, uporządkowano kaplicę Rdułtowskich w rejonie baranowickim, groby Adolfa Hlebowicza i Kajetana Oladowskiego w Prużanie, wykonano replikę płyty nagrobnej Antoniego Kaliszka w Szczytnikach Małych w rejonie brzeskim, nagrobka Józefa Ostrowskiego na cmentarzu w Prużanie, przeprowadzono bardzo kosztowną renowację grobowców Jana i Stefanii Żuków w Popinie Nowej (rejon drohiczyński), Jana Mitraszewskiego i Stefana Malinowskiego w Kobryniu. W tym tygodniu, w rocznicę Powstania Styczniowego  w miejscach pamięci o Powstańcach zapłoną znicze.

Eugeniusz Lickiewicz/ Anna Jurkowska/ Echa Polesia

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: