Konflikt polsko-litewski. W 103. rocznicę „buntu generała Żeligowskiego” (I)

Konflikt z Litwinami
Oprac.: Marek Sobczak, Jarosław Krysik / Polityka

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 roku zbiegło się z powstaniem w Wilnie pierwszego rządu litewskiego. W grudniu oba państwa podjęły konsultacje, ale rozmowy były niezwykle trudne ze względu na rozbieżności poglądów na temat wzajemnych granic. Dodatkową komplikacją był fakt, że na spornych terenach pozostawały nadal oddziały niemieckie, które nie przestrzegały postanowień rozejmowych.

Na Suwalszczyźnie powstały polskie struktury władzy, pod nazwą Tymczasowa Rada Obywatelska Okręgu Suwalskiego, która dążyła do przejmowanie tych terenów w drodze negocjacji z Niemcami. Podobnie w Sejnach Polacy utworzyli Powiatową Rada Obywatelska, która miała być najwyższą władzą cywilną w tym powiecie.

Od początku 1919 roku władze niemieckie zaczęły otwarcie wspierać litewskie roszczenia terytorialne i nie uznawać polskiego samorządu. Dzięki ich pomocy Litwini powołali 15 stycznia Litewski Komitet Powiatowy w Sejnach i usunęli polskiego naczelnika. Jednocześnie powołali litewskie oddziały milicji, które zostały uzbrojone przez Niemców. W ostatnich dniach marca 1919 roku władze niemieckiego zarządu w Suwałkach poinformowały przedstawicieli Rady o przekazaniu Suwałk i powiatów suwalskiego i augustowskiego Litewskiej Radzie Państwowej (Taryba), która została uznana przez władze niemieckie za suwerenną władzę na terenie byłego gubernatorstwa litewskiego. W maju na te tereny wkroczyły oddziały litewskie oraz przybyli litewscy urzędnicy, którzy próbowali przejąć administrację powiatu i tworzyć własne instytucje.

Gen. Władysław Wejtko, dowódca oddziałów Samoobrony Litwy i Białorusi
Narodowe Archiwum Cyfrowe (Warszawa)

Inaczej miała się sytuacja na Wileńszczyźnie. Wilno i cała Wileńszczyzna została zajęta przez wojska bolszewickie w połowie grudnia 1918 roku. W styczniu 1919 roku gen. Władysław Wejtko na czele polskich oddziałów Samoobrony Litwy i Białorusi opanował Wilno, które po kilku dniach musiały wobec naporu bolszewików wycofać się do Grodna. Bolszewicy proklamowali w Wilnie utworzenie Litewskiej Rady Komisarzy Ludowych, a 27 lutego 1919 r. powołali Litewsko-Białoruską Socjalistyczną Republikę Rad.

Ppłk Władysław Belina-Prażmowski, dowódca 1. Brygady Jazdy
Zbiory Autorów

Przewidując, że bolszewicy mogą w maju 1919 roku rozpocząć ofensywę przeciwko armii polskiej, Józef Piłsudski postanowił przeprowadzić uderzenie wyprzedające, które przygotowywano w największej tajemnicy. Dzięki śmiałemu wypadowi, w którym główną rolę odegrała 1. Brygada Jazdy ppłk Władysława Beliny-Prażmowskiego wspierana przez 1. i 2. Dywizją Piechoty Legionów pod dowództwem gen. Edwarda Śmigłego-Rydza udało się 19 kwietnia 1919 r. zająć Wilno i odepchnąć bolszewików na wschód, a natarcie polskiej piechoty dotarło do Nowogródka i Baranowicz.

RES

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

17 października w Historii Kresów 9 lipca w Historii Kresów 6 kwietnia w Historii Kresów Konflikt polsko-litewski. W 103. rocznicę „buntu generała Żeligowskiego” (IV) Konflikt polsko-litewski. W 103. rocznicę „buntu generała Żeligowskiego” (III)