Komisja Wenecka ogłosiła decyzję w sprawie kryzysu wokół Sądu Konstytucyjnego Ukrainy

Komisja Wenecka ogłosiła opinię na temat sytuacji legislacyjnej w zakresie mechanizmów antykorupcyjnych zgodnie z orzeczeniem Sądu Konstytucyjnego Ukrainy.

W opinii podkreślono, że ​​walka z korupcją jest ważnym elementem państwa prawa, ale ważne jest również poszanowanie Konstytucji i sprawiedliwości konstytucyjnej.

Według Komisji Weneckiej, Rada Najwyższa Ukrainy i władza wykonawcza powinny szanować rolę Sądu Konstytucyjnego jako strażnika Konstytucji i wykonywać jego decyzje.

„Z kolei Sąd Konstytucyjny, jak każda inna instytucja i sąd państwowy, z jednej strony zasługuje na szacunek instytucjonalny, ale z drugiej strony musi respektować własne procedury i ze względu na stabilność konstytucyjną i pewność prawa musi podejmować decyzje, które, ogólnie rzecz biorąc, odpowiadają orzecznictwu światowemu. Co ważniejsze, Sąd Konstytucyjny musi podejmować decyzje wyłącznie w ramach swoich uprawnień i jurysdykcji” – podkreślono w opinii.

Komisja Wenecka przyznaje, że decyzji SKU z 27 października brakuje jasnego uzasadnienia, nie ma solidnych podstaw w prawie międzynarodowym i „mogła zostać nadszarpnięta poważnym błędem proceduralnym – nierozwiązaną kwestią konfliktu interesów niektórych sędziów”.

„Jest to godne ubolewania nie tylko ze względu na bezpośrednie negatywne konsekwencje tej decyzji w walce z korupcją na Ukrainie, ale także dlatego, że takie decyzje podważają zaufanie społeczne do wymiaru sprawiedliwości konstytucyjnej w ogóle” – podkreśliła Komisja Wenecka.

Niemniej jednak, zdaniem Komisji, należy uszanować konstytucyjną rolę Sądu Konstytucyjnego, a Rada Najwyższa musi wykonać tę decyzję, zachowując interes publiczny, taki jak walka z korupcją, w tym w sądownictwie.

„W szczególności ważne jest, aby utrzymać obowiązek urzędników publicznych (w tym sędziów sądów powszechnych i Sądu Konstytucyjnego) do składania oświadczeń finansowych, aby mieć skuteczny mechanizm weryfikacji takich oświadczeń oraz przewidzieć odpowiednie sankcje w prawie dla tych urzędników publicznych, w tym sędziów i prokuratorów, którzy składają fałszywe oświadczenia lub w ogóle ich nie składają” – stwierdzono w konkluzji.

W tym kontekście Komisja Wenecka zwraca się do Rady Najwyższej o rozważenie następujących decyzji:

W odniesieniu do art. 366-1 kk, który został uznany za nieważny przez Sąd Konstytucyjny, należy przywrócić odpowiedzialność karną za złożenie świadomie nieprawdziwego oświadczenia/niezłożenia oświadczenia, ale ustawa może bardziej szczegółowo określać sankcje odpowiadające stopniowi odpowiedzialności karnej, zachowując np. karę pozbawienia wolności, w przypadkach powyżej określonego progu, oraz w przypadku takich działań umyślnie;

W odniesieniu do uprawnień Krajowej Agencji ds. Zapobiegania Korupcji (NAPK) w zakresie sprawdzania oświadczeń, wszystkie jej uprawnienia w stosunku do funkcjonariuszy publicznych, z wyjątkiem sędziów, mogą zostać przywrócone, ponieważ nie ma na nich wpływu argumentacja Sądu Konstytucyjnego w odniesieniu do jego decyzji;

Jeśli chodzi o uprawnienia NAPK w stosunku do sędziów, można przewidzieć dodatkowe gwarancje, a mianowicie wprowadzenie do prawa ochrony przed ewentualnymi nadużyciami: niezależność NAPK w praktyce i kontrola publiczna nad jego działaniami powinna zostać poprawiona zgodnie z zaleceniami Grupy Państw Przeciwko Korupcji przy Radzie Europy; niektóre uprawnienia dochodzeniowe NAPK mogą być sformułowane bardziej precyzyjnie i w węższym sensie, lub też sędzia może wyznaczyć szczególne wyjątki i gwarancje proceduralne; w celu ochrony sędziów przed możliwymi nadużyciami ze strony NAPK, prawo może przewidywać nadzór nad działaniami Państwowego Biura Antykorupcyjnego Ukrainy wobec sędziów, czy to w formie mechanizmu skarg, czy też w formie regularnych raportów NAPK do odpowiedniego organu sądowego.

Przypomnijmy, 27 października br. Sąd Konstytucyjny Ukrainy (SKU) podjął decyzję, w której uchylił art. 366-1 kk, który przewiduje odpowiedzialność za złożenie nieścisłego oświadczenia majątkowego.

SKU uznał również przepisy ustaw o weryfikacji e-oświadczeń urzędników za niekonstytucyjne i zniósł uprawnienia NAPK do weryfikacji oświadczeń i rozpoznawania konfliktów interesów.

Prezydent Wołodymyr Zełenski 25 listopada zwrócił się do Komisji Weneckiej z wnioskiem o wydanie opinii w trybie przyspieszonym na temat stanu ukraińskiego prawa antykorupcyjnego po orzeczeniu Sądu Konstytucyjnego.

Opr. TB, https://zn.ua/

fot. UNIAN

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: