Huculi w Galicji i II Rzeczypospolitej – kultura, która przetrwała w izolacji (II)

Huculi, twórcy oryginalnej kultury regionalnej w dorzeczu górnego Prutu, obu Czeremoszów: Białego i Czarnego oraz Cisy
Fot. observatorium.pnu.edu.ua

Huculska stolica, czyli Żabie

Żabie to wzmiankowana już w 1424 roku osada wiejska, którą uznaje się za huculską stolicę. Miejscowość stopniowo zyskiwała renomę jako ośrodek letniskowy i ze względu na źródła mineralne – zdrojowy. Obok turystyki rozwijało się tam oryginalne huculskie rzemiosło artystyczne i funkcjonowało muzeum huculskie!

Obecnie dawne Żabie jest miasteczkiem i od 1962 roku nosi nazwę Wierchowina, leży w obwodzie iwanofrankowskim i jest siedzibą administracyjną rejonu wierchowińskiego. Ma około 5,5 tysiąca mieszkańców.

Żabie położone jest nad Czarnym Czeremoszem (dopływem Prutu), u podnóża pasma Czarnohory, 30 kilometrów na południowy zachód od Kosowa. W roku 2020 osiedle liczyło 5812 mieszkańców; dla porównania ukraiński spis powszechny w roku 2001 zanotował ich 5412.

W II Rzeczypospolitej Żabie było siedzibą gminy wiejskiej Żabie w powiecie kosowskim województwa stanisławowskiego. Była to obszarowo największa gmina w II Rzeczypospolitej. Także samo Żabie było największą wiejską miejscowością całego województwa stanisławowskiego, a także największą miejscowością powiatu kosowskiego (8188 mieszkańców w roku 1921), przewyższając miasta Kuty (5504) i Kosów (4234). Żabie było także dziewiątą (rok 1921) największą miejscowością województwa stanisławowskiego (łącznie z miastami) w II RP.

Delegacja Hucułów z gminy Żabie z wójtem Szekieryk na czele wręcza dyplom honorowego obywatelstwa gminy ministrowi spraw wojskowych gen. bryg. Tadeuszowi Kasprzyckiemu, Warszawa, 1937 r.
Wikipedia – domena publiczna

Miejscowość dzieliła się na części Żabie–Ilcia (na zachodzie) i Żabie–Słupejka (na wschodzie). Ukraińcy stanowili 90% ogółu mieszkańców, Żydzi około 9%. W mieście mieszkało też kilkudziesięciu Polaków.

Do tej miejscowości położonej w malowniczej okolicy, prowadził w latach 30-tych XX wieku z Kosowa wygodny górski gościniec o długości 35 kilometrów. Przy przedłużeniu tego traktu, pośród zalesionych stoków, stały luźno rozłożone, wykonane z ciosanego drewna zagrody (grażdy) Żabiego.

Żabie–Słupejka na pocztówce z lat 30. XX wieku
Zbiory KA

Domy huculskie obudowywano zazwyczaj budynkami gospodarczymi od północy, wschodu i zachodu, aby chronić je przed mroźnym wiatrem. Temu samemu celowi służyły przedłużone niemal do ziemi połacie dachów od strony wiejących wiatrów. Znaczna odległość między zabudowaniami powodowała, że mająca 1530 domów wieś należała pod koniec XIX wieku do największych w Galicji. W 1890 roku gmina liczyła sobie 6216 mieszkańców, zajmujących się głównie pasterstwem i hodowlą bydła. Obok wspomnianych już tartaków, były we wsi dwie szkoły jednoklasowe, Dworek Czarnohorski i dwie cerkwie.

Kinga Adamczyk

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Huculi w Galicji i II Rzeczypospolitej – kultura, która przetrwała w izolacji (I) Z Popa Iwana znowu widać Księżyc! (II) Z Popa Iwana znowu widać Księżyc! (I) Huculi i Huculszczyzna Wielkanocne pisanki z całego świata w… Kołomyi!