Opsa – pałac Platerów
Wikipedia – domena publiczna
Ze względów reprezentacyjnych dwory w odróżnieniu od chałup chłopskich budowano zawsze frontem do drogi, a nigdy bokiem.
Wygląd dworu był nie tylko pochodną zmian estetycznych czy zmian w architekturze, ale głównie zależał od przeobrażeń zachodzących w życiu społecznym. Od drugiej połowy XIX wieku zaczęto większość dworów rozbudowywać i przebudowywać. Dzięki rozbudowie zwiększała się wielkość powierzchni do wykorzystania, co pozwalało wydzielić w nich pomieszczenia na pokoje gościnne, dziecięce, bibliotekę, palarnię czy łazienkę.
W końcu XIX wieku do typowego polskiego dworu wchodziło się przez ganek do sieni. Sień dworu zwykle obwieszona była różnego rodzaju trofeami myśliwskimi oraz wieńcami dożynkowymi. W sieni znajdował się stół, gdzie składano wierzchnią odzież.
Zwykle sień dzieliła wnętrze dworu na dwie części: reprezentacyjno-mieszkalną i gospodarczą: obejmującą kuchnie, spiżarnie i izbę czeladną.
W bardzo zamożnych domach, gdzie pomieszczenia kuchenne umieszczone były w oddzielnym budynku, podział sieni przebiegał inaczej – między prywatnymi apartamentami domowników a pokojami reprezentacyjnymi.
Wnętrze kresowego dworu
www.muzeumlwowa.pl
Przesadą było by oczekiwać po polskich dworach, że we wszystkich utrzymywano w nieskazitelnym porządku pokoje i że były one urządzone z gustem w jednolitym stylu. O ile w wielu domach dbano by pomieszczenia reprezentacyjne były schludne i z obowiązującą modą, najczęściej pozostałe pokoje nie grzeszyły czystością. Zwykle były zastawione wysłużonymi sprzętami sprzed lat i bardzie przypominały rupieciarnie niż gustowny pokój.
Waka – pałac Tyszkiewiczów
Wikipedia – domena publiczna
Ówczesne dwory były wiec przemieszaniem stylów z różnych epok i różnych krajów. Całość zwykle uzupełniano portretami antenatów, których liczba i sędziwy wiek stanowiły świadectwo świetności rodu. Wystrój ścian uzupełniały wartościowe malowidła przedstawiające pejzaże, sceny batalistyczne lub myśliwskie. Całość uzupełniano wyeksponowanymi na gobelinach elementami uzbrojenia i broni myśliwskiej.
Mereczowszczyzna – dwór Ludwika Tadeusza Kościuszki
Wikipedia – domena publiczna
Ten niepowtarzalny amalgamat stylów, gdzie cenne pamiątki po przodkach sąsiadowały z równie sfatygowanymi nowomodnymi cackami, nadawał siedzibom ziemiańskim swoisty klimat, którego szczególną cechą było unikanie ostentacyjnego przepychu, uznawanego za wyraz złego gustu i nowobogactwa.
Kinga Adamczyk R. Łuczyński, Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica 2008; D. Kałwa, Polska doby rozbiorów i międzywojenna, [w:] Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalba, Warszawa 2005; Dwór Polski. Zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały V Seminarium Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 2000; M. Leśniakowska, Dwór – w stronę utopii retrospektywnej, [w:] „Znak”, R. XXXIX, 1987 nr 390–391; K. Nakwaska, Dwór wiejski. Dzieło poświęcone gospodyniom polskim, przydatne i osobom w mieście mieszkającym. Przerobione z francuzkiego pani Aglaë Adanson z wielu dodatkami i zupełnem zastosowaniem do naszych obyczajów i potrzeb, przez Karolinę z Potockich Nakwaską, w 3 Tomach, Poznań 1843; T. Kiersnowska, R. Kiersnowski, Dwór polski przekaźnikiem tradycji ojczystej, [w:] „Niepodległość i Pamięć”, nr 18, 2002
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!