W piątek 17 marca 2023 roku, o godz. 18:00, w Muzeum Narodowym – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich (plac Katedralny 4, Wilno) odbędzie się premiera filmu dokumentalnego „Żywioł”. Obraz jest elementem obchodów Roku Romantyzmu Polskiego, opowieścią o wspólnototwórczej funkcji języków narodowych.
Twórcy filmu „Żywioł” – reżysera Cypriana Demianiuka i scenarzysty Piotra Kornobisa – sięgają do idei charakterystycznych dla końca XIX wieku oraz polskiego, litewskiego i ukraińskiego odrodzenia narodowego. W ten sposób ukazują w swoim dziele epokę romantyzmu jako czas politycznego buntu, z którego wyrosły nowoczesne państwa oraz narody.
Twórczość romantyków w Polsce, na Litwie i Ukrainie umożliwia nam zrozumienie wyjątkowego momentu w historii naszej części Europy jakim był XIX wiek. Są w tej opowieści elementy wspólne, będące cechami romantyzmu jako takiego – zanurzenie w krajobrazie, tradycji i pieśni. Są też wątki szczególne, jak stosunek do wspólnej przeszłości. Ilustrowany wyjątkowymi pejzażami Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz pieśniami trzech z jej narodów obraz to próba zrozumienia wrażliwości naszych przodków u progu nowoczesności. Nowoczesności, która dla środkowoeuropejczyków oznacza sięgnięcie po polityczną niepodległość i utrwalenie kanonu, na którym oparte są ich współczesne wspólnoty narodowe.
Film Cypriana Demianiuka pokazuje jak bardzo środkowoeuropejski romantyzm przesiąknięty był nostalgią za przeszłą potęgą polityczną i buntem wobec zaborców. Głosy polskich, litewskich i ukraińskich historyków tworzą opowieść o odrodzeniu narodowym końca XIX wieku.
W filmie pojawiają się nazwy miejsc, w których wciąż odbijają się echem struktury języków: polskiego, litewskiego i ukraińskiego. Każda z nich na swój sposób kształtuje postrzeganie świata, czasu i przestrzeni. Razem tworzą polifoniczny krajobraz kreujący poczucie emocjonalnej bliskości.
Warto dodać, iż w roku 2021 Cyprian Demianiuk, w ramach obchodów 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji, zrealizowała obraz „Trzeci Maja, czyli dziś”. Tu z kolei ambicją twórców było przedstawienie procesu, jakim były wydarzenia końca XVIII wieku w możliwie dynamicznym skrócie, którego ramy wyznaczy pytanie: dlaczego to właśnie w XVIII wiecznej Rzeczypospolitej powstała pierwsza z nowożytnych konstytucji europejskich?
Historia „Konstytucji 3 Maja” jest klasyczną opowieścią o walce dobra ze złem. Rezultatem tej walki są Polska, Litwa i Europa, w której żyjemy. Eksperci z Polski, Litwy i Niemiec odpowiadają na pytanie – dlaczego to w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i to właśnie w 1791 roku uchwalono pierwszą europejską konstytucję?
W filmie łącznikiem ze współczesnością jest obraz Jana Matejki „Konstytucja 3 Maja 1791 roku” prezentowany w Zamku Królewskim w Warszawie, popularnym miejscu wycieczek szkolnych. Obraz stanowi także medium prezentujące bohaterów i antybohaterów procesu.
Zdjęcia dokumentalne przeprowadzone zostały z rozmachem – w Polsce, Litwie, Ukrainie i w Niemczech.
Producentami filmu dokumentalnego „Żywioł” (2022) jest Telewizja Polska we współpracy z LRT – Lietuvos nacionalinis radijas ir televizija.
Organizatorzy premierowego pokazu: „Ketvirta Versija“, Instytut Polski w Wilnie oraz Muzeum Narodowe – Pałac Wielkich Książąt Litewskich.
Film w języku polskim z litewskimi napisami, wstęp na seans wolny.
RES
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!