Góra Krzyży pod Szawlami. W miejscu tym postawiono w 1430 roku kaplicę upamiętniającą przyjęcie przez Żmudzinów chrztu.
Rocznica jest znacząca, ale fajerwerków nie będzie. Był program rządowy na lata 2009-2017. Przeznaczono na ten cel pierwotnie 45 mln litów. Będzie znacznie mniej. W tym roku – 1,6 mln. Ambitne plany spalą na panewce?
Uroczysta Msza św. w Katedrze Telszajskiej i nabożeństwa w parafialnych kościołach diecezji rozpoczęły tegoroczne obchody 600-lecia Chrztu Żmudzi. Będą skromne.
Jednym z ważniejszych wydarzeń w ramach obchodów 600-lecia chrztu Żmudzi będzie w tym roku planowana marzec pielgrzymka Żmudzinów do Rzymu na spotkanie z papieżem Benedyktem XVI i lipcowy, jubileuszowy obóz skautów „Szlakiem Dobra” w Telszach, w którym udział zapowiedziało ponad 2 000 skautów z Litwy i zagranicy.
Program przyjęty w 2008 roku zakładał rekonstrukcję i remont ważnych obiektów sakralnych i upamiętnienie wybitnych postaci oraz miejsc zawiązanych z historią Żmudzi. Były szerokie plany wydawnicze, projekty internetowe i infrastrukturalne. Były…
„Bo Żmudzini nie są narodową mniejszością”
Żmudzini bardzo mocno demonstrują dziś przywiązanie do wiary, ale nie było tak zawsze. Byli jednym z ostatnich narodów Europy, które przyjęły chrześcijaństwo. Trzy lata po przyłączeniu do Litwy, w 1413 roku, oficjalnie ogłoszone zostało przyjęcie katolicyzmu przez Żmudzinów. Napotkało jednak opór wśród ludności żmudzkiej, kojarzącej katolicyzm z wrogimi Krzyżakami i przywiązanej do wiary przodków. Dwukrotnie, w latach 1418 i 1441 Żmudzini wszczęli powstania antychrześcijańskie i antylitewskie.
Później sytuacja się zmieniła, a wiara wspomogła walkę narodowościową Żmudzinów, którzy walczą o uznanie ich za mniejszość narodową na Litwie. Jednak deklaracje pół miliona osób narodowości żmudzkiej nie są uznawane przez rząd i nie są wpisywane do dokumentów.
Obecnie na Litwie działa Stowarzyszenie „Żmudzini byli, są i będą” i Ruch Żmudzki oraz Partia Żmudzka, która w programie ma zapisane uznanie Żmudzinów za odrębną narodowość, a język – za urzędowy. Nieformalnie stosowane są podwójne nazwy miejscowości, zaś język żmudzki – nauczany w szkołach w formule zajęć fakultatywnych i pozalekcyjnych.
Kiedyś było inaczej
Tymczasem w XIV i XV wieku Żmudzini byli traktowani jako odrębna grupa etniczna. Tak przedstawiała Żmudzinów m.in. dyplomacja polska i litewska, nagłaśniając skargi Żmudzinów na zakon krzyżacki.
Tendencje do autonomizmu Żmudzinów zostały zaakceptowane w 1441 roku, gdy uznano Żmudź za odrębną jednostkę Wielkiego Księstwa. W 1492 szlachta żmudzka wywalczyła odrębne przywileje względem litewskiej, w 1529 zaś ludność nieszlachecka zyskała własną ustawę. W XVI wieku Żmudzini posiadali autonomiczną i odrębną strukturalnie administrację, szereg przywilejów dla chłopstwa, które w dużym stopniu zachowało status wolnych ludzi oraz odrębność sądowniczą wyrażoną zapisem w konstytucji litewskiej z 1581 roku o utworzeniu Sądu Głównego w Rosieniach, niezależnego od Sądu Głównego Litwy.
W XVII i XVIII wieku nastąpiła polonizacja szlachty i duchowieństwa żmudzkiego, przy zachowaniu poczucia odrębności regionalnej. Szlachta żmudzka w stosunku do reszty Wielkiego Księstwa była inicjatorką i najbardziej aktywnym uczestnikiem insurekcji kościuszkowskiej, powstania listopadowego i powstania styczniowego. W anonimowej pieśni żmudzińskiej z 1831 pt. Gieysmie żiemaycziu Telszu pawieta wayno metu 1831(Pieśń Żmudzinów powiatu telszewskiego w czasie wojny 1831) mówi się o braterstwie Polaków, Litwinów i Żmudzinów.
W 1857 roku narodowość żmudzką deklarowało 419 tys. osób, w 1897 językiem żmudzkim mówiło w guberni kowieńskiej 445 tys. osób. Obecne deklaracje pół miliona osób narodowości żmudzkiej nie są uznawane przez rząd i nie są wpisywane do dokumentów.
Kresy24.pl
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!