Zniknęła, nie pozostawiając śladu, większość drewnianych kościołów w Galicji i na Wołyniu

Nie względy sentymentalne. Dla mnie cerkiew to Dom Boży, podobnie jak i kościół. Tę konkretną cerkiew zniszczyły komunistyczne władze w latach pięćdziesiątych? Dlaczego? Czyżby wtedy działała tam UPA? Czy może dlatego, że była to świątynia ruskiej wiary, a to nie pasowało do monoetnicznego wizerunku Polski? Za to trzeba obwinić ówczesną, komunistyczną, władzę, a nie chwalić, bądź relatywizować. Dzisiejsi obywatele Polski nie są temu winni.
Burzenie cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu w 1938 roku (i przymusowe „nawracanie” z pomocą KOP na Polesiu) można wiedzieć, czym było spowodowane? Tam nie było wtedy nacjonalizmu. Było poczucie odrębności i tyle. Dlaczego zmuszano duchownych do służenia Liturgii w języku polskim? Ludzie mówili „po swojomu”, „prostą mową”. Krótkowzroczność ówczesnych władz spowodowała wrogość spokojnej dotychczas ludności. Przewija się to nawet w wypowiedziach ówczesnej administracji na tamtych terenach.
Pytanie, czy siebie nawzajem potrzebujemy jest źle postawione. Żyjemy obok siebie i powinniśmy żyć ze sobą jak najlepiej. Tego sąsiedztwa nie zmienimy, a są Ukraińcy w Polsce i Polacy po drugiej stronie granicy. Nie róbmy sobie wzajemnie złośliwości, utrudnień. Może na początek tylko tyle? Odbudowanie świątyń na pewno nie zaszkodzi. A zamordowanym, po obydwu stronach, Wicznaja Pamjat’

„Dlaczego zmuszano duchownych do służenia Liturgii w języku polskim?”

Wzorcowo ten Podlaszuk ŁŻE.

Języki narodowe do liturgii w rzymskokatolickim kościele powszechnym, wprowadzono dopiero po II Soborze Watykańskim.

Do tego czasu, liturgia w tym kościele powszechnym odprawiana była wszędzie,tylko w jednym języku.
Wyjatek stanowiły kościoły unickie.

TO BYŁA ŁACINA !!!!!

Panie Podlaszuk, zgadzam się, że powinniśmy żyć jak najlepiej. Polacy tak właśnie postępują wobec Ukraińców i Białorusinów, o czym świadczyć ten film: https://www.youtube.com/watch?v=R56QkSEfRo4

Chętnie zobaczyłbym zdanie Polaków, zwłaszcza Lwowiaków z Ukrainy o życzliwości wobec nich ukraińskich władz i zwykłych Ukraińców.

@Barnaba
Czy nie jest bohaterem, przynajmniej dla niektórych, Wołyniak? Tak, czy nie? Został uznany za bandytę i były rozmowy UPA i polskiego podziemia niepodległościowego, żeby go zlikwidować. Komuniści dopadli wcześniej.
Pomniki Bandery jestem w stanie zrozumieć, ale rozumiem też polskie reakcje, tyle że Bandera w gruncie rzeczy działał podobnie jak polscy bohaterowie niepodległości (piszę szczerze i bez złośliwości) w czasie walki o wolność Polski podczas zaborów. Chodzi mi o rabunki, ataki na przedstawicieli władz. Z niektórymi, gloryfikowanymi postaciami sam mam problem, chociażby z tego powodu że nie jestem zwolennikiem integralnego nacjonalizmu – stoi on w sprzeczności z Chrześcijaństwem, a to jest dla mnie wskazanie jak powinno się postępować (oczywiście, jak inni, też nie zawsze mi się to udaje;).
Nie neguję w żadnym wypadku dobrego stosunku Polski do mniejszości w chwili obecnej. Sam jestem czytelnikiem pisma dofinansowanego z polskiego budżetu. Mówiąc szczerze, nie znam sytuacji polskiej mniejszości za naszą wschodnią granicą. Jeżeli jest dyskryminowana, to potępiam.
Ukrainę okradają oligarchowie, a nie zwykli Ukraińcy, po prostu zostali (po raz kolejny) oszukani. Uwagę o quazi-państwie uważam za obraźliwą. Nie wolno obrażać.

@Prawy
Pominę obraźliwe słowa i, jak przystało na kulturalnego człowieka, postaram się odpowiedzieć.
Braki w wiedzy się kłaniają, i to spore. Język polski narzucano w Liturgii Cerkwi prawosławnej, były protesty ze strony ówczesnego Metropolity, wystarczy poszukać w sieci i uzupełnić wiedzę. Dzisiaj są parafie, które odprawiają Liturgię w języku polskim, ale to jest wola parafian (Wrocław, Warszawa). Narzucanie języka polskiego ludności Polesia (i nie tylko) w dwudziestoleciu międzywojennym było głupotą, ponieważ dla sporo ponad 60% ludności język polski był językiem obcym . Przy okazji, Południowe Podlasie, Chełmszczyzna, Polesie i Wołyń to przeważnie Cerkiew prawosławna.

@o
Chyba napisałem, że trudno obwiniać obecną Polskę za niszczenie świadectw obecności Ukraińców na tamtych ziemiach. Za wysiedlenia i zniszczenia dziedzictwa tych ziem oskarżam komunę i jej pachołków, a niszczenie trwało do lat 70-tych (chociażby Lutowiska).
Wiem też, że od lat 80-tych wielu Polaków było (i jest) zaangażowanych w ratowanie świątyń pozostałych po wysiedlonych mieszkańcach i szanuję te działania, wspaniała postawa.
Z ratowaniem cerkwi przez parafie Kościoła katolickiego sprawa nie jest do końca jednoznaczna. Zdarzały się przypadki, gdy po zbudowaniu nowego kościoła stara cerkiew niszczała. Mamy też sytuacje takie jak w Horodle, gdy o świątynie się dba i nie zapomina o pierwotnych użytkownikach. Takie postawy popieram i jestem wdzięczny za troskę o dziedzictwo ziem pogranicza.
Tak jak napisałem powyżej, nie znam sytuacji mniejszości polskiej i świątyń katolickich w Ukrainie, także nie chcę się wypowiadać.
Swoją wypowiedzią na temat burzenia cerkwi prawosławnych na terenie Południowego Podlasia i Chełmszczyzny pokazuje Pan swoje niedostatki w wiedzy. Do 1938 roku na tamtych terenach nie było wrogości do państwa polskiego, nie były tam aktywne komórki OUN. Akcja burzenia cerkwi była podyktowana obawą, że może tam powstać ruch ukraiński. Decyzja nietrafna i spowodowała wzrost wrogości spokojnej ludności. Nie wiem, czy Pan wie, ale ta akcja spowodowała, że w obronie prawosławnych świątyń wystąpił Kyr Andrej, a chyba wszyscy wiemy jakie są relacje między Cerkwią greckokatolicką, a prawosławną. Krótkowzroczność ówczesnych rządzących i tyle.
Na Polesiu sytuacja wyglądała trochę inaczej. Tam „nawracano” prawosławnych na katolicyzm z aktywnym udziałem KOP. O ile wcześniej ludność Polesia była raczej obojętna, o tyle po „nawracaniu” pojawiła się wrogość. Proszę poszukać w sieci tekstów dotyczących tego okresu, krytyczna ocena była również z polskiej strony, niestety zbyt mała i nie dotarła do ówcześnie rządzących.

@Jarema
Cieszę się, że też uważa Pan, że powinniśmy żyć w zgodzie.
Ukraińcy w Polsce nie narzekają na kraj w którym osiedli i pracują, naprawdę, i nie ma wśród nich (a przynajmniej tych, któych znam) osób wrogich Polsce i Polakom. Wiem to i bez tego filmu.
Powyżej już napisałem (i powtórzę), że nie wypowiem się na temat polskiej mniejszości bo po prostu nie znam tematu.

@Jarema
Również pozwolę sobie na kilka uwag.
*Bandera prowadził swoje działania terrorystyczne w imieniu Ukraińców, i chyba nie powinno to nikogo dziwić. Walczył przeciwko zaborcy (zdaję sobie sprawę, jak ta wypowiedź może być postrzegana), ponieważ chciał wolnej Ukrainy. Nie widzę tutaj sprzeczności logicznej.
*Nie tyle aprobuję działania ukraińskich nacjonalistów w tym okresie, ponieważ mam pewne zastrzeżenia do takiej idei walki, ale rozumiem pobudki i sposoby ówczesnego działania Bandery.
*Działania II RP były błędne (to gorzej niż zbrodnia, to błąd – Talleyrand). W Galicji mamy nieprzejednaną postawę Ukraińców i postawę, od pewnego momentu, zdecydowanie wrogą. Na Południowym Podlasiu, Chełmszczyźnie i Polesiu mamy ludność prawosławną, raczej spokojną i nie nacjonalistyczną. Co robi II RP? Wpada na „genialny” pomysł. Zniszczymy prawosławne świątynie, spróbujemy zmusić Cerkiew prawosławną do przyjęcia języka polskiego w Liturgii, a na Polesiu spróbujemy zmusić ludność do bycia katolikami. Nie trzeba być geniuszem, żeby zrozumieć, że w ten sposób tworzy się sobie wrogów. Zamiast „tutejszych” mamy już świadomych Ukraińców (wystarczy trochę pracy ze strony świadomych Ukraińców i już mamy wrogów RP). A to wszystko w przededniu wielkiej zawieruchy. Mądrze? Nie sądzę.
*Akurat Ukraina ma bohaterów walczących przeciwko Rosji, chociażby UPA na terenach Ukrainy po II wojnie. Ukraińska partyzantka działała tam do lat 60-tych.
*Zgodzę się z Panem, że powinno być przeorientowanie. Tyle, że ukraińscy nacjonaliści nie są przeciwko Polsce (nie mówię o ugrupowaniach, które uważam za ekspozyturę Moskwy). Nie ma punktów zapalnych między Polską, a Ukrainą, nie ma roszczeń.
Przeorientowanie powinno przyjść ze strony polskich ugrupowań (uważam to za mało możliwe, ponieważ dużo tych ugrupowań jest infiltrowane przez Moskwę). Nie jest przypadkiem, że antyukraińskie wystąpienia w Polsce zbiegły się z próbami uniezależnienia się Ukrainy od Moskwy. Pomijam mój stosunek do obecnych władz Ukrainy, ponieważ nie wiąże się to z bieżącą dyskusją.
Rozumiem Banderę jako symbol, tyle tylko napisałem. Mam innych bohaterów w historii Ukrainy.
*Wypowiadam się bardziej na tematy historyczne i tak je traktuję. To, co dzisiaj się dzieje wśród polskiej mniejszości jest chyba bardziej w kręgu zainteresowań polskiej strony. Mam nadzieję, że mniejszości na terenie Polski i Ukrainy będą mogły spokojnie funkcjonować i cieszyć się swoją kulturą, tożsamością.
*Tylko chrześcijańskie podejście pomoże nam się porozumieć. I tu też parę uwag.
Akurat na Wołyniu wpływ Cerkwi greckokatolickiej był niewielki, także Pana uwaga jest niezbyt na miejscu. Tam w większości była Cerkiew prawosławna i tutaj jest dla hurrapatriotów problem. Na tamtych terenach był jeden zarejestrowany przypadek, gdy duchowny prawosławny nawoływał do antypolsich wystąpień i spotkało się to z ostrą odpowiedzią Władyków (to jest do sprawdzenia w sieci).
I na koniec. Nie wiem, czy Pan wie, że porozumienie między polskimi ugrupowaniami niepodległościowymi, a UPA rozpoczęli duchowni. Prawosławni i katoliccy.
Dla Pana może to jest dyskusja akademicka. Dla mnie jest to poważna sprawa i pewnie jest taka dla każdego człowieka pogranicza. Mam w rodzinie osoby o orientacji polskiej, ukraińskiej i nie tylko. Czy w ramach głupich rozliczeń mam stawać przeciwko rodzinie? Proszę się nad tym zastanowić, a pewnie i po drugiej stronie kordonu są ludzie w podobnej sytuacji. Do takiej sytuacji możemy nie dopuścić tylko wtedy, gdy będziemy działać wspólnie. Historię możemy sobie omawiać, szukać dokumentów, patrzeć na problemy, ale nie przekładajmy tego na dzisiejszą współpracę. Takie działania cieszą tylko naszych wrogów. Bo mamy ich wspólnych.

@Jarema
*Myślę, że przeorientowanie Ukrainy z kierunku Rosji już nastąpiło, niezależnie od różnych sondaży. Sporo się wydarzyło, a mamy jeszcze antyukraińskie wypowiedzi w Rosji. Często nie tylko wrogie, ale i obraźliwe.
Cieszę się, że zgadzamy się, co do chrześcijańskich fundamentów relacji Polski i Ukrainy, bez tego będzie ciężej.
Obecna Rosja stanowi duże zagrożenie, szczególnie dla naszej części Europy i dobrze by było, gdybyśmy (wszyscy) potrafili dogadać się i dawać odpór, chociażby na płaszczyźnie propagandowej.
*Widać wyraźnie, że obecne władze Ukrainy orientują się na Niemcy, co uważam za decyzję nietrafną. Niemcy i Rosję wiążą silne więzy gospodarcze. Nie wątpię, że Niemcy byliby w stanie „przehandlować” Ukrainę za coś korzystnego dla Niemiec. Patrząc z tego punktu widzenia, nie ma logicznych przesłanek, żeby Ukraina wiązała swoją przyszłość z Niemcami. Tyle, że jak się Pan pewnie domyśla, nie jestem entuzjastą obecnych władz Ukrainy.
Niemcy to państwo bardzo silne gospodarczo, to może być powodem proniemieckiego kierunku Poroszenki.
*Punkty zapalne to jedynie spór (często zbyt gorący) dotyczący historii. Pewnie się Pan nie zgodzi ze mną, ale uważam, że z Polski dochodzą zbyt ostre głosy. Rozumiem decyzję naszych władz dotyczącą Wołynia, tyle że dobrze by było gdyby z polskiej strony były i głosy łagodzące. Teraz mamy bardziej skomplikowaną sytuację, bardzo mocno wykorzystywaną przez opozycję, często ze szkodą nie tylko dla Polski, ale i dla relacji polsko-ukraińskich. Pisałem tu już wcześniej, że na odcinku południowo-wschodnim nasza polityka kuleje, co jest rozgrywane również przez siły zewnętrzne.
*Groby powinny być szanowane po obydwu stronach granicy, to dla mnie nie podlega wątpliwości. Co do pomników, tu sprawa nie jest łatwa, ponieważ część upamiętnień ukraińskich stoi w miejscach pochówku. Sprawa bardzo delikatna, a niestety środowiska narodowe w Polsce zadziałały z delikatnością słonia w składzie porcelany. Za tym poszła reakcja (też zbyt ostra) ukraińskiego IPN, dotycząca miejsc pochówku polskich ofiar. To się da odkręcić, wymaga to jednak ogromnego nakładu pracy. Mogłoby być inaczej i tu mam zastrzeżenia do polskich władz. Na przykład na Podkarpaciu koło ugrupowania rządzącego kręci się wiele osób, powiedzmy, kontrowersyjnych.
*Historii na pewno nie będziemy postrzegać w taki sam sposób, tylko nie musi to oznaczać wrogości. Dowódcy sotni mający na sumieniu ataki na ludność cywilną zasługują w mojej opinii na potępienie (moja uwaga dotyczy również żołnierzy polskiego podziemia, mających na sumieniu ataki na ludność cywilną). Tyle mogę powiedzieć ze swej strony. W obecnej sytuacji na pewno nie będzie to łatwe. Dobrze by było, gdyby rozmowy na te tematy podjęli fachowcy, a nie politycy. Z udziału polityków mogą być tylko problemy. Warto też wyjaśnić działanie sił zewnętrznych. Nie tylko sowieci zresztą. Divide et impera to zasada stosowana nie tylko przez agenturę sowiecką.
*Udział duchownych w uroczystościach upamiętnienia walczących o swój kraj nie powinno dziwić, chociaż rozumiem Pana wątpliwości.
*Nie wiem, jak mam napisać o polityce II RP jaśniej. Chodzi mi wyłącznie o to, że poważnym błędem było tworzenie wrogości wśród ludności ukraińskiej (bądź tylko ukraińskojęzycznej) na terenach, gdzie był spokój, a często nawet obojętność narodowa („tutejsi”). Na ziemiach Południowego Podlasia, Chełmszczyzny i Polesia nie było podstaw do antyukraińskich wystąpień. Dopiero błędne posunięcia władz II RP ze spokojnej ludności zrobiło wrogów państwa polskiego. Nawet jeżeli państwo polskie uważało, że trzeba ostro reagować na działania ukraińskich nacjonalistów, wystarczyłyby reakcje tylko wobec winnych i na terenach, na których ten nacjonalizm był obecny.
*Uważam, że nie tylko wiedza na temat antypolskich wystąpień ukraińskiej ludności II RP jest powodem pogorszenia (niestety) naszych relacji. Problemem jest forma przekazu. Bardzo czarno-biała, a wiadomo, że przy takim przekazie reakcja może być taka, jak jest.

@ Podlaszuk.
+Ten wątek się już bardzo rozrósł i pora przełożyć wymianę opinię do kolejnego razu, ale trudno mi to uczynić, bo pojawiają się nowe wątki, do których chce się odnieść.
+Cieszę się, że podobnie krytycznie pan patrzy na proniemiecką politykę Ukrainy. Niestety zarówno Polska jak i Ukraina mają za mały potencjał demograficzny, gospodarczy, terytorialny (ten ostatni może ma Ukraina), aby wydźwignąć się na niezależność wobec Niemiec i Rosji. Stąd też były koncepcje Piłsudskiego i Dmowskiego. Bez ścisłego sojuszu w dłuższym czasie, gdy zniknie wsparcie zewnętrzne oba państwa skazane są co najmniej na klientelizm wobec Rosji lub Niemiec. Zobaczy pan, jak na Ukrainie wyrosną wówczas, jak grzyby po deszczu prorosyjscy politycy i nawet znana z nacjonalistycznych nastrojów Galicja tego zmieni. Po raz kolejny pada słowo – jesteśmy wskazani na współpracę.

+Ale ja jestem pesymistą. Za dużo polało się niewinnej polskiej krwi w XX w. i nie widać w dzisiejszych elitach politycznych woli refleksji. Nie znam żadnego propolskiego ukraińskiego polityka, który wyrażałby zrozumienie dla kwestii historycznych, tak podstawowych, jak pochówek pomordowanych Polaków, czy poszukiwanie ich kości. Cieszę się, że pan jest za pochówkiem pomordowanych.

+Wiele na Ukrainie jest antypolskich ostrych wypowiedzi. Ostatnio junior-Szuchewycz chciał napluć Polsce i Polakom w twarz.
+Z perspektywy polityki historycznej realizowanej na Ukrainie od Juszczenki polegającej na gloryfikowaniu banderowców w tym zbrodniarzy polska polityka historyczna jest zbyt miękka.
+ Prezes Związku Ukraińców w Polsce nie jest w stanie w polskiej telewizji potępić zbrodniarza Szuchewycza, co jest bardzo bulwersujące i bardzo negatywnie wpływa na ocenę Ukraińców w Polsce.
+ Pan od gloryfikacji zbrodniarzy się odcina, co mnie cieszy. Ja także nie mam zamiaru uznawać za bohaterów morderców ludności cywilnej, którzy prowadzili świadomą i celową akcję przeciwko ludności cywilnej (rabunki, mordy). Dopuszczam straty ludności cywilnej podczas walk zbrojnych.To niestety uboczny (fatalne określenie) skutek wojny.
*Jak wspominałem nie zgadzam się, że polska polityka historyczna jest obecnie zbyt ostra. Przeciwnie uważam ją za zbyt słabą. Niezbędny jest zakaz i karalność w Polsce komunizmu, faszyzmu niemieckiego i banderyzmu oraz oraz kolaborującego z hitlerowcami nacjonalizmu litewskiego (Ponary). Uważam, że ze strony ukraińskich nacjonalistów doszło do ludobójstwa i nie ma tu miejsca na szukanie szarości dopóki Ukraina nie odetnie i nie potępi zbrodniczej ideologii i zbrodniarzy, jak zrobili to Niemcy w przeciwieństwie do Rosji. Gdybym był Ukraińcem to byłbym zdania, że współczesny neobanderyzm (pielęgnowanie pamięci UPA) to droga ku katastrofie bez udziału Polski, Rosji, Niemiec czy Turcji. Na zbrodniczej ideologii niczego się nie zbuduje.
+ Pomniki na grobach poległych powinny zostać rozebrane, a groby chronione. Grób nie może być alibi dla pomnika, szczególnie dziś, gdy żegnamy się z sowieckimi pomnikami.
+ Uważam, że przeszkodą ścisłej współpracy jest także silny, obecny u części Ukraińców antypolonizm. W mojej ocenie znacznie wykracza on poza realne przyczyny do krytyki Polski i Polaków. O pewnej aberacji tego ukraińskiego antypolonizmu świadczy to, że do niedawna Ukraińcy nie mieli (generalnie) niechęci wobec Rosji. A przecież Stalin doprowadził d śmierci głodowej miliony, kolejne zesłał na Sybir na śmierć, wykrwawił ukraińską ludność podczas II WŚ. Rosja od XVIII w. trzymała Ukraińską ludność pod ciężkim jarzmem, ale pierwsze próby walk o niepodległość ukraińska klasa polityczna (Hruszewski) skierowała przeciwko Polsce, a nie Rosji (1920 r.). Podobnie OUN/UPA. Proszę zauważyć, że w Polsce, pomijając krytykę banderowców (rezunów itp) nie ma (innych) antyukraińskich stereotypów. Ukraińcy chętnie tu przyjeżdżają do pracy (mogą przecież wybrać Czechy, Słowację, Węgry, Niemcy) i są na ogół mile witani. Ja uważam, że H. Sienkiewicz w Ogniem i Mieczem trafnie stwierdził, że trucizna zatruła krew pobratymczą. Niestety ona ciągle jest, co napawa mnie pesymizmem.
+Oczywiści w wielu sprawach zgadzamy się, co pokazała nasza rozmowa i to jest dobre, ale widzimy inne sprawy inaczej. Widać to w używanym języku, ja używam określenia „ludobójstwo”, a pan „antypolskie wystąpienia”. Oczywiści zawsze dyskusja zbliża, jeżeli ma się wspólny fundament.
+ Uważam, że pomniki Bandery, Szuchewycza kult UPA realizowany na Ukrainie będzie prowadził rok za rokiem do radykalizacji i wrogości obu społeczeństw i państw. Pomniki A Hitlera w Niemczech byłyby w Polsce tak samo odbierane. Mimo tego ludzie będą podróżować, towary chodzić przez granicę, ale politycznie to będą obce państwa, często grające swoje interesy w opozycji do sąsiada. To już ma miejsce – proniemiecka polityka Ukrainy. Zgadzam się, że potęga polityczna i gospodarcza Niemiec przyciąga, ale to chyba się zgodzimy krótkotrwała i zawodna korzyść.
+ Co do oceń „Chełmszczyzny” to wychodzimy z różnych punktów widzenia. Pan patrzy na szczegół (po co było ruszać spokojnych ludzi?), a ja na ogół (generalna polityka przyjęta przez państwo po fiasku i rezygnacji z koncepcji współpracy z mniejszością ukraińską).
+ Zgadzam się, że Rosja także wykorzystuje trudną historię to rozgrywania Polski i Ukrainy przeciwko sobie, co jest zabójcze. Ma to także miejsce w Polsce.