Zmarł były rosyjski polityk Rusłan Chasbułatow, którego bunt doprowadził do „rozstrzelania parlamentu” przez Jelcyna

fot. A. Sawin, Wikimedia Commons, CC

W wieku 80 lat zmarł rosyjski polityk czeczeńskiego pochodzenia Rusłan Chasbułatow. W 1993 stanął na czele buntu parlamentu przeciwko rządom ówczesnego prezydenta Borysa Jelcyna. Bunt stłumił Jelcyn wysyłając na parlament wojsko. Według wielu specjalistów to wtedy zaczął się proces budowy w Rosji nowego totalitarnego systemu.

Chasbułatow, według informacji podanych przez rosyjskie media reżimowe, zmarł w swoim domu pod Moskwą.

Chasbułatow jeszcze w 1991 roku, gdy rozpadał się Związek Sowiecki, był bliskim współpracownikiem Jelcyna, wtedy demokraty. Ale obaj, jak prawie cała klasa polityczna Rosji, wywodzili się z nomenklatury sowieckiej.

Gdy Jelcyn w 1991 roku został prezydentem Rosji, mianował Chasbułatowa przewodniczącym odradzającego się rosyjskiego parlamentu, Dumy.

Ale szybko stali się rywalami. Chasbułatow połączył siły z politykiem Aleksandrem Ruckojem, wiceprezydentem, który próbował usunąć i zastąpić Jelcyna po tym jak Jelcyn w 1993 nakazał rozwiązać parlament. Większość deputowanych odmówiła egzekucji decyzji Jelcyna i zastrajkowała w budynku Dumy. Po pewnym czasie Jelcyn wysłał czołgi nakazując ostrzelać tzw. Biały Dom, siedzibę Dumy. Wojsko weszło do budynku aresztując parlamentarzystów, Chasbułatow i Ruckoj zostali umieszczeni w areszcie domowym.

W 1994 roku Jelcyn objął amnestią Chasbułatowa i innych go popierających.

Należy jednak pamiętać, że Chasbułatow zdobył też poparcie sił skrajnych.

Potem Jelcyn zmienił konstytucję zwiększając uprawnienia prezydenta. Po Jelcynie korzystał z tego Putin dalej zwiększając uprawnienia, usuwając ostatnie mechanizmy demokratyczne.

Jednocześnie, Chasbułatow w Czeczenii był w konflikcie z Dżocharem Dudajewem, przywódcą narodowym i pierwszym prezydentem próbującej wybić się na niepodległość republiki.

Chasbułatow był wysłannikiem Jelcyna do Czeczenii, gdy jeszcze z nim współpracował. Próbował przeforsować w jego imieniu na przywódcę Czeczenii Doku Zawgajewa, wówczas szefa miejscowej partii komunistycznej ZSRS. Bezskutecznie.

Po ogłoszeniu niepodległości przez Dudajewa i Czeczenię, Jelcyn wysłał wojska do Czeczenii. Rozpoczęła się krwawa, pierwsza wojna czeczeńska, zakończona zdobyciem Groznego dopiero w 1996 roku. Jednak osłabiona Rosja podpisała z Czeczenią porozumienie nadające jej dużą autonomię. Wojna została wznowiona ponownym atakiem Rosji, po dojściu do władzy Putina, w 1999 roku.

Chasbułatow próbował zapobiec wojnie, ale w ten sposób, by pokojowo usunąć Dudajewa. Chasbułatow twierdził potem, że Moskwa nie udzieliła mu w tym wystarczającego wsparcia i wolała rozpocząć wojnę niż ryzykować, że sam będzie przywódcą Czeczenii.

Chasbułatow potem wielokrotnie krytykował wojnę w Czeczenii i jej nastepstwa.

Oprac. MaH, rferl.org

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: