Wystawa „Grafika lwowska” w Muzeum Kresów w Lubaczowie

Fragment wystawy „Grafika lwowska. Miasto – ludzie – wydarzenia. Pamięci Janusza Wasylkowskiego (1933–2020)” w Muzeum Kresów w Lubaczowie
Fot. Tomasz Michalski; zbiory Muzeum Kresów w Lubaczowie

Wystawa „Grafika lwowska. Miasto – ludzie – wydarzenia. Pamięci Janusza Wasylkowskiego (1933–2020)” jest pierwszą prezentacją najpewniej największej w Polsce kolekcji grafik o tematyce lwowskiej oraz poświęconej dawnym Kresom Południowo-Wschodnim.

Jak informuje kurator wystawy Mariusz Olbromski lubaczowską wystawę tworzą zarówno dzieła oryginalne jak również reprodukcje grafik pozyskane ze starych gazet i periodyków. Całość obejmuje ponad siedemset, często unikalnych, obiektów. W Muzeum Kresów można obejrzeć znakomitą ich większość. Zwiedzających może szczególnie zadziwić i zafascynować różnorodność tej unikalnej kolekcji. Wszystkie zaprezentowane grafiki stanowią obecnie kolekcję Fundacji Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Kresów Wschodnich INSTYTUT LWOWSKI, w większości zgromadzonej właśnie przez śp. Janusza Wasylkowskiego. Partnerem ekspozycji jest Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”.

Wernisaż wystawy w dniu 11 czerwca 2023 r. w Galerii Oficyna w Zespole Zamkowo-Parkowym przy Muzeum Kresów w Lubaczowie zgromadził bardzo liczne grono osób z miasta Lubaczowa, Podkarpacia jak i tych, które przybyły z dalszych stron kraju. W imieniu organizatorów zebranych powitał dyrektor Muzeum Kresów Piotr Zubowski, krótko charakteryzując główne założenia wystawy. W imieniu Instytutu Lwowskiego Fundacji Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Kresów Wschodnich głos zabrał Mariusz Olbromski, kurator wystawy, wiceprezes Instytutu, przede wszystkim przedstawiając sylwetkę twórczą Janusza Wasylkowskiego. Następnie głos zabrał prezes Instytutu Bogdan Kasprowicz snując refleksje na temat dziejów grafiki. Swymi refleksjami podzielił się z zebranymi Zenon Swatek, starosta lubaczowski, który wspomniał też w swej wypowiedzi o obecnej współpracy powiatu lubaczowskiego z bliskimi partnerami zza wschodniej granicy. Nie zabrakło podziękowań dla muzealnego zespołu, pod kierownictwem Dariusza Sałka, adiunkta w Dziale Historycznym Muzeum, który od kilku miesięcy pracował nad wystawą.

Na lubaczowskiej ekspozycji zaprezentowano prace ponad pięćdziesięciu artystów, zarówno wybitnych, jaki mniej znanych: polskich, włoskich, ukraińskich, francuskich, niemieckich, austriackich, angielskich, począwszy od XVI w. aż po czasy współczesne. Całość prezentacji można ogólnie podzielić na trzy wspomniane w tytule wystawy sekwencje, czyli miasto, ludzie i wydarzenia.

W sekwencji „Miasto” można odnaleźć rozległe panoramy Lwowa z XVI, XVII, XVIII i XIX ww., dalekie widoki oglądane z perspektywy okolicznych wzgórz, rysunki ulic i placów. To historyczne weduty oraz dzieła przedstawiające wygląd poszczególnych zaułków, podwórek, parków w różnych okresach dziejów Lwowa. Zwracają uwagę najciekawsze architektonicznie i charakterystyczne dla miasta budowle, wygląd wspaniałych świątyń kilku obrządków, ich piękne wnętrza. Często są to widoki i obiekty, których już dawno w przestrzeni miejskiej nie ma. Na ekspozycji spotkamy również wizerunki maryjne oraz przedstawienia obiektów kultu religijnego. Refleksje budzą lwowskie pomniki, które często przestały już istnieć albo zostały przeniesione w inne miejsca. Zwiedzający może poznać sceny historyczne z dziejów miasta, jak też obrazy z życia codziennego. Zwraca uwagę różnorodność technik w jakich zostały wykonane prace, wysoki poziom artystyczny, a także piękno zaprezentowanych ujęć.

W sekwencji „Ludzie” przeważają portrety wybitnych lwowian – od św. Jana z Dukli, przez Franciszka Smolkę, po abpa Józefa Teodorowicza. To ponad sto postaci, które świetnie zapisały się w naszej historii (m.in. król Jan III Sobieski, hetman Stanisław Żółkiewski, marszałek Józef Piłsudski), kulturze (pisarze, m.in. Aleksander Fredro, Maria Konopnicka, Wincenty Pol; malarze, m.in. Jan Styka; muzycy, m.in. Karol Mikuli; aktorzy, m.in. Helena Modrzejewska) oraz nauce (m.in. Ignacy Łukasiewicz, Stefan Banach). To także wielu innych wybitnych lwowskich naukowców, artystów, twórców i dyrektorów instytucji kultury, aktorów, mężów stanu.

W sekwencji „Wydarzenia” odnajdziemy na jednej z litografii oblężenie Lwowa przez Chmielnickiego, na innej pożar ratusza i zawalenie się wieży ratuszowej, to znów pożar Teatru Skarbka oraz krótkie kalendarium z obrony Lwowa w 1918 r. z jego bohaterami.

Na lubaczowskiej ekspozycji staropolski Lwów (do 1772 r.) przedstawione są prace m.in.: Jana Ziarnko, Józefa Zimorowicza, Abrahama Hogenberga, Aurelio Passarottiego, Jana Gorczyna, Kazimierza Niedbałowicza, Antoniego Priksnera, Francoisa Pernera, Józefa Haffnera, Jan Weyniga.

Z kolei Lwów z czasów austriackich (1773–1867) prezentują autorzy tacy jak m.in.: Franz Gerstenberger, Karol Auer, Józef Swoboda, Antoni Lange, August Gatton, Teofil Czyszkowski, Robert Sands, Jakub Hyrtl, Emilia Dzieduszycka, Antoni Czarnecki, Teodor Klement, Wilhelm Szmidt, Hubert Clerget, Antoni Klaus, Kajetan Kielisiński, Napoleon Orda, Bogusz Stęczyński, Jan Tysiewicz, Teofil Żychowicz.

Lwów z czasów autonomii (1867–1918) utrwalili w swych pracach m.in. Jan Matejko, Artur Grottger, Julian Zacharjewicz, Wilhelm Kubler, Piotr Głogowski, Sylwester Hawryszkiewicz, Tadeusz Gryglewski, Ignacy Gołembiewski, Stanisław Bartus, Franciszek Kowaliszyn, Antoni Pilichowski, Antoni Tomaszewski, Kajetan Stefanowicz, Odo Dobrowolski, Stanisław Tondos, Władysław Kochman-Florjański, Władysław Czechowicz.

Lwów okresu dwudziestolecia międzywojennego (1918–1945)to prace m.in. Wandy Korzeniowskiej, Antoniego Markowskiego, Witolda Dolińskiego, Ludwika Tyrowicza, Anny Smoleńskiej, Zofii Stryjeńskiej, Rudolfa Mękickiego czy Haliny Siemieńskiej.

Lwów na uchodźstwie (1945–2020) ujęli w swych pracach m.in. Irena Acedańska, Zygmunt Acedański, Kazimierz Moździerz, Witold Szolginia, Tadeusz Siara, Józefa Kratochwila-Widymska, Władysław Szczepański. […]

Osobną i bardzo bogatą tematycznie część wystawy stanowią prace dotyczące obszaru całych Kresów Południowo-Wschodnich, a szczególnie Ziemi Lwowskiej, Polesia, Podola, Wołynia, Huculszczyzny. Na ekspozycji można obejrzeć dawne widoki miast, urocze przedstawienia miasteczek i wsi. Prastare twierdze i obwarowania miast oraz poszczególnych obiektów. Często pięknie wkomponowane w krajobraz urocze dwory, świetne pałace, kościoły, cerkwie, o ciekawej architekturze, które w większości już, niestety, nie istnieją. Sceny z życia codziennego w miastach i wsiach, na przykład na targu, i ich regionalne stroje podolskie, wołyńskie, huculskie zarówno miejskie, jak i ludowe. Pejzaże i sceny rodzajowe, polowania, wycieczki, podróże.

Organizatorzy wystawy poświęcili ją pamięci Janusza Wasylkowskiego, postaci zupełnie wyjątkowej. Trzeba zatem przypomnieć tego jednego z najwspanialszych strażników pamięci o Lwowie, postaci wybitnie zasłużonej dla kultury tego miasta i polskiego dziedzictwa Kresów. […]

Wystawa „Grafika lwowska. Miasto – ludzie – wydarzenia. Pamięci Janusza Wasylkowskiego (1933–2020)” jest dostępna dla zwiedzających od 11 czerwca do 3 września 2023 r.

RES na podst. Mariusz Olbromski, Wspaniała wystawa Grafik Lwowskich w Muzeum Kresów w Lubaczowie, „Kurier Galicyjski” 30 czerwca – 27 lipca 2023 r., nr 12 /424/

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: