Tyszkiewiczowie – arystokratyczny ród na Litwie i ich rezydencje (I)

Pałac Tyszkiewiczów w Zatroczu
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Hrabiowie Tyszkiewiczowie – to bodajże najsłynniejszy ród arystokratyczny na Litwie. Nabrał on znaczenia w XVI wieku, a na przestrzeni kilku stuleci stał się najbogatszym rodem ziemiańskim na Litwie. Dziesiątki zespołów dworskich należących do Tyszkiewiczów wyróżniały się ozdobnym przepychem, subtelną estetyką oraz wspaniałymi parkami krajobrazowymi.

Dzisiaj na Litwie zwiedzić można ich wspaniałe pałace – zespoły dworskie w: Zatroczu, Czerwonym Dworze, Połądze, Kretyndze i Wace Trockiej, gdzie w zeszłym roku wspaniale odrestaurowano dwa sarkofagi Tyszkiewiczów, znajdujące się w pałacowej kaplicy – rodzinnym mauzoleum.

Herb Leliwa hrabiów Tyszkiewiczów
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Zespół dworski w Zatroczu

Położony nad jeziorem Galwie zespół dworski w Zatroczu znalazł się w posiadaniu Tyszkiewiczów w roku 1897. Dbający o swoje włości Józef hr. Tyszkiewicz wraz z żoną Jadwigą Światopełk-Czetwertyńską stojący w lesie drewniany budynek postanowili przekształcić w elegancki pałac w stylu klasycystycznym, zaś wnętrze wyposażyć w przywiezione z Paryża meble oraz kryształowe żyrandole.

Pałac, wyposażony w imponujące wnętrza w stylu Ludwika XVI, zaprojektował polski architekt Józef Huss. Zakończenia tarasu, z którego rozciąga się przepiękny widok na zamek w Trokach, są zwieńczone otwartymi pawilonami widokowymi.

Park wokół pałacu projektował znany francuski architekt krajobrazu Édouard Francois André. Park w stylu mieszanym został ozdobiony posągami przedstawiającymi antyczne postacie i mnóstwem różnorodnych roślin. Do dziś rośnie można znaleźć w nim prawie 100 gatunków drzew i krzewów – ponad połowa z nich została specjalnie w tym celu ściągnięta z innych regionów.

Dzisiaj do zamku prowadzi ubita droga lądowa, chociaż rodzina hrabiowska nie korzystała z niej, aby dostać się do pałacu. Drogę tę nazwano „ziemniaczaną“, ponieważ używano jej do zaopatrzenia. Gospodarz z bliskimi osobami korzystał natomiast z drogi wodnej, po której na półwysep kursował prom obsługiwany przez kapitana mieszkającego nad przesmykiem między jeziorami Galwe i Skaistis. Drogą wodną do pałacu docierali również goście udający się na częste przyjęcia, bale i spotkania rodzinne. Imprezom zawsze towarzyszyła muzyka na żywo, stoły były obficie zastawione i nie brakowało na nich francuskiego sera produkowanego we dworze i napojów z dworskiej gorzelni, a w centralnym miejscu na stole stał pieczony bażant – również wyhodowany we dworze.

Ród Tyszkiewiczów zamieszkiwał dwór w Zatroczu do wybuchu II wojny światowej. W czasie I wojny światowej, gdy wojska niemieckie zbliżały się do dworu, Józef hr. Tyszkiewicz razem z rodziną opuścił posiadłość i wyjechał do Petersburga. Do II wojny światowej dworem zarządzał najstarszy syn hrabiego – Andrzej.

W 1940 roku majątek został skonfiskowany przez władze sowieckie. Po II wojnie światowej pałac przekształcono na pensjonat dla oficerów KGB. Później był tu obóz pionierski dla dzieci wysoko postawionych urzędników, a jeszcze później urządzono tu ośrodek turystyczny.

Pałac Tyszkiewiczów w Zatroczu
Fot. dworypogranicza.pl

Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę pałac wraz z całym parkiem przekazano Trockiemu Historycznemu Parkowi Narodowemu. W latach 2006–2012 przeprowadzono rekonstrukcję i gruntowny remont zarówno pałacu, jak i całego założenia parkowo-pałacowego. Remont był częściowo finansowany przez polskie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Obecnie zespół pałacowo-parkowy w Zatroczu odżył w pełnej krasie – wyremontowano pałac oraz park. Na terenie dworu regularnie organizowane są koncerty i wystawy, a miejsce to stało się jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych w regionie.

Kinga Adamczyk na podst.: Liliana Narkowicz, „Ordynacja Tyszkiewiczowska na Zatroczu”, Warszawa 2007; Liliana Narkowicz, „Tyszkiewiczowie rodem z Landwarowa”, Warszawa 2013; Liliana Narkowicz, „Tyszkiewiczowie z Waki”, Warszawa 2010; „Okazałe zespoły dworskie – dziedzictwo hrabiów Tyszkiewiczów” – exploretrakaivilnius.lt; „Tyszkiewiciana : militaria, bibliografia, numizmatyka, ryciny, zbiory, rezydencye etc., etc., etc.”, T. 1 / zebr. Józef Tyszkiewicz, Poznań 1903

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Zagłosuj na Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą! Remont fasady kościoła św. św. Piotra i Pawła w Wilnie został zakończony!