Ty, co w Ostrej świecisz Bramie… (III)

„To, co zrobiono z kaplicą Matki Boskiej Ostrobramskiej w Wilnie, to duża strata pod względem konserwatorskim i wstyd dla Litwy, że nie potrafi należycie zadbać o zabytki” – w maju 2010 roku powiedziała przewodnicząca litewskiej Państwowej Komisji Dziedzictwa Kulturowego Grażyna Dremaite…

Przypomnijmy, iż w kwietniu 2010 roku w kaplicy ostrobramskiej rozpoczęto prace remontowe, których wstrzymania po kilku dniach zażądał Departament Ochrony Zabytków przy Ministerstwie Kultury Litwy.

W takcie remontu zostały m.in. zdemontowane zabytkowe drzwi, uszkodzono płytki ceramiczne z 1932 roku, kładąc na nich nową podłogę, zmieniono poręcze, a stare, wysłużone schody, które pamiętają wiernych i pielgrzymów sprzed ponad 100 lat, zastąpiono nowymi z imitacji granitu.

Departament powołał specjalną komisję, która miała czuwać nad odbudowaniem zniszczeń, miała też ustalić, kto zezwolił na przeprowadzenie takiego remontu.

Natomiast Państwowa Komisja Dziedzictwa Kulturowego wystosowała list do ministra kultury Litwy Remigijusa Vilkaitisa i metropolity wileńskiego kardynała Audrysa Juozasa Baczkisa z apelem o objęcie należytą troską obiektów sakralnych.

Zdaniem przewodniczącej komisji, konserwator zabytków Grażyny Dremaite:

„[…] ostatnio [na Litwie] zauważa się tendencję dostosowywania obiektów sakralnych do potrzeb turystycznych. Ostra Brama nie jest tu odosobnionym przykładem”.

Dremaite powiedziała, że zamierza się też zainstalować czteroosobową windę w XVIII-wiecznej dzwonnicy wileńskiego akademickiego kościoła św. Janów. Jest to najwyższa, 68-metrowa budowla wileńskiej Starówki, z której rozpościera się widok na Stare Miasto.

„Brak mi słów, by ocenić takie działania i zamiary”

– skomentowała Dremaite.

Osiem lat później, w październiku 2018 roku, Litwini odrzucili polskie propozycje w sprawie konserwacji kaplicy w Ostrej Bramie.

„Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest zaniepokojone”

– informowała „Rzeczpospolita”.

Polski resort kultury zaproponował stronie litewskiej współpracę przy remoncie kaplicy ostrobramskiej w Wilnie, który właśnie się rozpoczął. Chodziło o dofinansowanie prac konserwatorskich. Propozycje te zostały m.in. przedstawione w liście ministra kultury Piotra Glińskiego do metropolity wileńskiego arcybiskupa Gintarasa Grušasa.

Litewski duchowny nie odniósł się jednak pozytywnie do tych propozycji….

„Strona litewska podkreśliła autonomię i suwerenność instytucji kościelnych na Litwie, w szczególności na polu ochrony dziedzictwa kulturowego”

– informowała Magdalena Tomaszewska z Ministerstwa Kultury.

Tomaszewska zapowiedziała, że resort będzie monitorował remont zgodnie z zapisami protokołu polsko-litewskiej grupy ekspertów ds. zachowania dziedzictwa kulturowego, który został przyjęty w roku 2016.

Kolejny remont Ostrej Bramy zakończył się po trzech latach…

Kinga Adamczyk na podst.: Justyna Giedrojć, Kaplica Ostrobramska w nowym blasku. Po 3-letnim remoncie udostępniono też skarbiec, kurierwilenski.lt; Ostra Brama po remoncie: otwarto skarbiec, pojawiła się winda dla niepełnosprawnych i miejsce dla pielgrzymów, l24.lt; Litwini odrzucają polską pomoc przy remoncie kaplicy w Ostrej Bramie, tvp.info; Maria Kałamajska-Saeed, Ostra Brama w Wilnie, Warszawa 1990; Krzysztof Plebankiewicz, Wilno: przewodnik turystyczny, Warszawa 1997; Lucyna Dowdo, Wilno – przewodnik turystyczny, Wilno 2008; Adam Kuleszo, Historja cudownego obrazu Najświętszej Marji Panny Matki Miłosierdzia na Ostrej Bramie w Wilnie, Wilno 1927