Ty, co w Ostrej świecisz Bramie… (II)

29 paź 2023 Kultura 0 comments

Zbliżenie kaplicy Ostrobramskiej z łacińskim napisem; przez okno widoczny obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Murowana z cegły, otynkowana kaplica została dobudowana do północnej elewacji Ostrej Bramy. Równa jej szerokością, wysokością odpowiada drugiej (wewnętrznej) kondygnacji wieży bramnej. Posadowiona została na arkadowym przęśle tworzącym przedłużenie sieni bramnej. Założona na planie wydłużonego, poziomego prostokąta (10,8 × 5 m), otrzymała w przęśle środkowym sklepienie krzyżowe, zaś w bocznych kolebkowe.

Na Ostrej Bramie pierwotnie znajdował się napis w języku polskim. Treść jego ustalił biskup wileński Andrzej Benedykt Kłągiewicz w maju 1828 roku. W tympanonie pod promienistym, wykonanym ze złoconego mosiądzu, okiem opatrzności znalazła się inwokacja „MATKO MIŁOSIERDZIA”, natomiast nad oknami umieszczono jej ciąg dalszy: „POD TWO/JĄ OBRO/NĘ (nad lewym) i „UCIE/KAMY/SIĘ” (nad prawym), co dało łącznie „Matko Miłosierdzia, pod Twoją obronę uciekamy się”.

W roku 1864, z obawy przed niepożądanymi reakcjami władz rosyjskich, napis zmieniono na łaciński „MATER MISERICORDIAE, SUB TUUM PRAESIDIUM CONFUGIMUS”.

Po odzyskaniu Wilna przez Polskę zapadła w roku 1932 decyzja o przywróceniu pierwotnego napisu. Nowe litery ze złoconego brązu, zaprojektowane przez Jerzego Hoppena, zamontowano 29 września 1933 roku. Po II wojnie światowej napis ten ponownie usunięto, zastępując go łacińskim.

Wnętrze kaplicy Ostrobramskiej
Fot. Wikipedia – domena publiczna

W kaplicy znajduje się, pochodzący z XVII wieku, obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej, Matki Miłosierdzia. Przez wiernych uważany za cudowny. Jego kult ściśle wiąże się z Ostrą Bramą.

Obraz umieszczono na bramie na początku XVII wieku, a później przeniesiony do kaplicy, gdzie obecnie się znajduje. Namalowany został na deskach dębowych. Ma wymiary 200 × 165 cm.

Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Nie jest znany autor obrazu. Niektórzy przypisują jego autorstwo Łukaszowi – artyście krakowskiemu, który namalował podobny obraz w roku 1624 dla kościoła Bożego Ciała w Krakowie. Według innych pierwowzorem zarówno obrazu krakowskiego jak i wileńskiego był obraz flamandzkiego malarza Martina de Vosa z około 1580 roku.

Około roku 1671 wizerunek Matki Miłosierdzia zasłonięty został srebrną, złoconą sukienką.

W 1799 roku w ołtarzu po bokach obrazu zainstalowano pozłacane figury rodziców Najświętszej Maryi Panny – św. Joachima oraz św. Anny.

Od roku 1849 charakterystyczną ozdobę obrazu stanowi sierp srebrnego półksiężyca z wygrawerowanym napisem wotywnym. Tekst napisu brzmi:

„Dzięki Tobie składam Matko Boska za wysłuchanie próśb moich, a proszę Cię Matko Miłosierdzia zachowaj mnie nadal w łasce i opiece Swojej Przenajświętszej W.I.J. 1849 roku”.

Dopełnieniem wizerunku Matki Miłosierdzia są dwie korony nałożone jedna na drugą.

2 lipca 1927 roku miała miejsce koronacja obrazu przez kardynała Aleksandra Kakowskiego w obecności marszałka Józefa Piłsudskiego i Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.

Moment koronacji obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej w Wilnie przez kard. Aleksandra Kakowskiego. 2 lipca 1927 r.
Narodowe Archiwum Cyfrowe

Kinga Adamczyk na podst.: Justyna Giedrojć, Kaplica Ostrobramska w nowym blasku. Po 3-letnim remoncie udostępniono też skarbiec, kurierwilenski.lt; Ostra Brama po remoncie: otwarto skarbiec, pojawiła się winda dla niepełnosprawnych i miejsce dla pielgrzymów, l24.lt; Litwini odrzucają polską pomoc przy remoncie kaplicy w Ostrej Bramie, tvp.info; Maria Kałamajska-Saeed, Ostra Brama w Wilnie, Warszawa 1990; Krzysztof Plebankiewicz, Wilno: przewodnik turystyczny, Warszawa 1997; Lucyna Dowdo, Wilno – przewodnik turystyczny, Wilno 2008; Adam Kuleszo, Historja cudownego obrazu Najświętszej Marji Panny Matki Miłosierdzia na Ostrej Bramie w Wilnie, Wilno 1927

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: