Na placu przy kościele św. Jana z Dukli w Żytomierzu Instytut Polski w Kijowie, w niedzielę 26 marca 2023 roku, otworzył wystawę „Współczesna ikona. Jerzy Nowosielski 1923–2011”, poświęconą religijnej twórczości tego wybitnego artysty; z okazji 100. rocznicy jego urodzin uchwałą Sejmu RP rok 2023 ogłoszony został Rokiem Jerzego Nowosielskiego.
Wystawa „Współczesna ikona. Jerzy Nowosielski 1923–2011”, zorganizowana przez Instytut Polski w Kijowie, którą od 26 marca do 9 kwietnia 2023 roku oglądać można na placu przy kościele św. Jana z Dukli w Żytomierzu Fot. Robert Czyżewski/Facebook/https://kuriergalicyjski.com
Jerzy Nowosielski – malarz, rysownik, scenograf, filozof i teolog prawosławny, uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych ikonopisarzy, urodził się 7 stycznia 1923 roku w Krakowie. Jego ojciec był Łemkiem obrządku greckokatolickiego i pochodził z Odrzechowej w powiecie sanockim, matka Anna Harnlender była Polką mającą niemieckie korzenie.
Jerzy Nowosielski w roku 1940 rozpoczął naukę w Staatliche Kunstgewerbeschule Krakau u profesora Stanisława Kamockiego. W latach 1942–1943 podczas nowicjatu studiował ikonopisarstwo w unickiej Ławrze Uniowskiej św. Jana Chrzciciela w Uniowie pod Lwowem. Po powrocie do Krakowa związany był z kręgiem przyszłej artystycznej Grupy Krakowskiej. W latach 1945–1947 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u profesora Eugeniusza Eibischa.
Na początku swej drogi artystycznej Jerzy Nowosielski był asystentem Tadeusza Kantora i pozostawał pod wpływem Tadeusza Brzozowskiego. W okresie socrealizmu zajmował się sztuką sakralną oraz scenografią. W 1950 roku zamieszkał, wraz z żoną Zofią, w Łodzi. Jego żona pracowała jako scenograf w Teatrze Lalek „Arlekin”, on natomiast na stanowisku kierownika artystycznego Państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek.
W 1957 roku Jerzy Nowosielski został wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, gdzie początkowo uczył studentów w pracowni projektowania tkanin dekoracyjnych, a następnie w pracowni malarstwa. W tym samym czasie związał się z łódzką grupą artystyczną „Piąte Koło”. Okres łódzki widoczny jest w dziełach artysty, m.in. na serii obrazów zatytułowanych „Pejzaż łódzki”.
Swoją pierwszą wystawę Jerzy Nowosielski miał w roku 1955, zaraz potem reprezentował Polskę na biennale w Wenecji (1956) i w São Paulo (1959). Łódź opuścił z żoną we wrześniu 1962 rok, aby wrócić do Krakowa.
Od roku 1976 Jerzy Nowosielski był profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie oraz członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Grupy Młodych Plastyków oraz Grupy Krakowskiej.
W roku 1996 wspólnie z żoną Zofią założył Fundację Nowosielskich, której celem jest wspieranie wybitnych osiągnięć kultury polskiej poprzez przyznawanie stypendiów i dorocznych nagród.
Jerzy Nowosielski od najmłodszych lat był zafascynowany liturgią wschodnią, w której został wychowany – najpierw jako grekokatolik, później prawosławny.
Pisał ikony głównie przedstawione w metafizycznych kompozycjach figuralnych i pejzażach; płasko malowane formy obwodził konturem. Tworzył monumentalne dekoracje ścienne, m.in. w kościele w Lourdes, kościele Ducha Świętego w Tychach, kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny na Azorach w Krakowie, dolnej cerkwi św. Jana Klimaka w Warszawie, cerkwi Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gródku, cerkwi Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kętrzynie, kościele Opatrzności Bożej w Warszawie–Wesołej, kościele Podwyższenia Krzyża Świętego na warszawskich Jelonkach oraz w cerkwi w Hajnówce.
Ikonostasy oraz malowidła Jerzego Nowosielskiego zdobią m.in.: greckokatolicką katedrę św. Wincentego i św. Jakuba we Wrocławiu, cerkiew Podwyższenia Krzyża Świętego w Górowie Iławeckim, kaplicę w Domu Rekolekcyjnym w Warszawie–Wesołej), kaplicę w Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Lublinie, w której modlą się alumni greckokatoliccy, oraz kaplicę klasztorną oo. Bazylianów w Węgorzewie. W Krakowie zaprojektował i zrealizował kaplicę greckokatolicką świętych Borysa i Gleba w budynku Kapituły Metropolitalnej przy ul. Kanoniczej.
W Białym Borze Jerzy Nowosielski stworzył niewielką cerkiew greckokatolicką, w której zaprojektował architekturę, wyposażenie wnętrza i wystrój malarski.
Ostatnią, nieukończoną pracą Jerzego Nowosielskiego jest krucyfiks w kościele św. Dominika na warszawskim Służewie.
Jerzy Nowosielski zmarł 21 lutego 2011 roku w Krakowie i pochowany został 26 lutego w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim (kwatera: LXIXPASB, rząd: 1, miejsce: 12).
Jak poinformował dyrektor Instytutu Polskiego w Kijowie Robert Czyżewski:
„To już kolejne otwarcie wystawy przedstawiającej religijną część twórczości Jerzego Nowosielskiego. Tym razem dziękuję za gościnę Ojcom Bernardynom z Żytomierza – gospodarzom kościoła Świętego Jana z Dukli, a osobiście Ojcu Piotrowi Nowosielskiemu – zbieżność nazwisk z Mistrzem – przypadkowa. Tradycyjne podziękowania przekazuję również autorce wystawy Pani Krystynie Czerni i naszemu partnerowi Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski”.
Wystawę „Współczesna ikona. Jerzy Nowosielski 1923–2011” w Żytomierzu oglądać można do 9 kwietnia 2023 roku.
RES
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!