Puszkinizacja Białorusi

Z inicjatywy rosyjskiego ambasadora Michaiła Babicza, na Białorusi powstanie kolejny pomnik poświęcony rosyjskiemu poecie Aleksandrowi Puszkinowi. Tym razem zaszczytu dostąpi Brześć. Uroczyste odsłonięcie brązowego popiersia (stanie na granitowym cokole) planowane jest z okazji 220 -lecia urodzin poety w czerwcu, lub podczas obchodów 1000-lecia Brześcia we wrześniu, poinformowało Rosyjskie Towarzystwo Wojskowo-Historyczne (RTWH).

To właśnie ta rosyjska organizacja, kierowana przez Władimira Medinskiego (założona w 2012 roku dekretem prezydenta Putina), który na co dzień pracuje jako minister kultury Federacji Rosyjskiej jest sponsorem popiersia. Jego Towarzystwo jest znane z prezentowania własnej wizji historii. To ta organizacja zainicjowała m.in. budowę pomnika czerwonoarmistów w Krakowie i sugerowała, że radzieccy jeńcy wojny polsko-bolszewickiej umierali w polskich obozach koncentracyjnych.

Jak informuje rzecznik RTWH władze Brześcia zatwierdziły miejsce instalacji popiersia, na skrzyżowaniu ulic Puszkińskiej i Bulwaru Kosmonautów, w pobliżu brzeskiego Brzeskiego Państwowego Uniwersytetu im. Puszkina.

Portal reform.by zwraca uwagę, że liczba niedawno zainstalowanych na Białorusi obiektów poświęconych Puszkinowi, może konkurować tylko z pomnikami Lenina i tablicami „Białoruskiego związku marynarzy”, również wykonanymi za rosyjskie pieniądze.

W Mińsku są dwa stosunkowo nowe pomniki ufundowane Białorusinom przez Rosję poświęcone Puszkinowi. W 1999 roku prezent mera Moskwy Łużkowa zainstalowany w pobliżu hotelu „Białoruś”, a w ubiegłym roku, przy milczącym poparciu Rossotrudniczestwa, w alei Puszkina w Mińsku pojawiła się wątpliwa z artystycznego punktu wodzenia rzeźba, przedstawiająca kolaż z bajek rosyjskiego poety.

W 2015 roku w Mohylewie z inicjatywy rosyjskiej fundacji „Aleja rosyjskiej chwały”, władze miasta odsłoniły popiersie Puszkina. Na cokole widnieją kontrowersyjne fragmenty wiersza Puszkina „Oszczercom Rosji”, napisanego po zdławieniu przez carat Powstania Styczniowego. Jak pisał portal svaboda.org, białorusko – polskiego antyrosyjskiego powstania 1830 – 1831 roku.

Fundacja na swojej stronie internetowej napisała, że projekt powstał w  celu; „ożywienia ducha patriotycznego narodu rosyjskiego”.

„Uważamy, że edukacja patriotyczna jest źródłem i środkiem duchowego, politycznego i gospodarczego odrodzenia kraju, jego integralności i bezpieczeństwa narodowego. Odsłaniając pomniki i popiersia w różnych częściach Rosji, oddajemy hołd naszym wielkim przodkom i rodakom”.

Kierownik projektu Michaił Sierdiukow powiedział radiu Swaboda, że nie chciał obrazić Białorusinów fragmentem wiersza o stłumieniu ich zrywu wolnościowego, umieszczonym na popiersiu Puszkina. Dodał, że tekst na cokole został uzgodniony z władzami miasta, a te nie miały żadnych zastrzeżeń.

Znawca Puszkina Aleksander Fieduta uważa, że pomniki rosyjskiego wieszcza na Białorusi to krok polityczny ze strony rosyjskiej, ale przede wszystkim duży nietakt.

„Puszkin napisał kilka wierszy poświęconych powstaniu z 1830 -31 roku. Prace te zostały opublikowane i powszechnie są znane…Puszkin był szczery, pisał to co myślał. Był człowiekiem imperium. To co zrobiła strona rosyjska ustanawiając na Białorusi pomnik z wersetami poematu „Oszczercom Rosji” – jest nietaktem. Nie ma potrzeby przyciągania nieboszczyka do dzisiejszych walk politycznych. Cytaty na pomniku z tych czy innych wersetów – to nie przeszłość, ale teraźniejszość”.

Według Fieduty, człowiek, który wyraził zgodę na pomnik z taki właśnie tekstem, powinien podać się do dymisji – jeśli odpowiada za ideologię.. Wydać zgodę na taki tekst to jak zademonstrować , że Mohylew jest częścią „ruskiego świata”, co dzisiaj w żaden sposób nie pokrywa się ze stanowiskiem państwa białoruskiego”.

Jaki był stosunek Puszkina do Polski i Polaków? W 1830, po wybuchu powstania listopadowego, domagał się jak najszybszego stłumienia powstania przez armię rosyjską. W 1831 roku wyrażał potrzebę jak najszybszego stłumienia polskiego buntu: Należy ich zdusić, powolność nasza jest męcząca. Dla nas bunt Polski to sprawa domowa, prastara, dziedziczna rozterka. W sierpniu 1831 roku napisał przesiąknięty szowinizmem wiersz Oszczercom Rosji, we wrześniu po upadku Warszawy – Rocznica Borodina.

Oszczercom Rosji (Клеветникам России)

Po co huczycie narodowi oratorzy?

Po cóż grozicie Rosji anatemą?

Czyż was wzburzyło Litwy poruszenie?

Zostawcie, to spór jest Słowian między sobą,

Domowy stary spór, zrządzeniem losu zawieszony,

Pytanie, na które nie dacie odpowiedzi.

Już z dawna oba te plemiona,

Wrogami były dla się,

Nie raz to ich to nasza strona,

Zginała karki pod naporem.

 

Kto wytrwa w tym nierównym sporze?

Chełpliwy Lach czy wierny Rus?

Zaliż rzek słowiańskich nurt

Ujdzie w rosyjskie morze?

Czyż ono wyschnie? Ot pytanie.

 

Zostawcie nas, wyście nie czytali

Tych krwawych kart,

Wam jest obca,

Ta waśn rodzinna,

Nic wam nie mówią Kreml i Praga,

Bezmyślnie kusi was odwaga,

Rozpaczliwej walki

Wy nas nienawidzicie…

 

Za cóż to? odpowiedzcie, zaliż

Że na rozwalinach gorejącej Moskwy

Żeśmy nie uznali zuchwałej woli

Tego, przed którym sami żeście drżali,

Czy za to że w bezdenną przepaść powalili,

Bożyszcze ciążące nad królestwami,

I naszą krwią odkupili Europy wolność, cześć i pokój?

 

Wy groźni w słowach, czas sprawdzić czynem,

Czyż stary wiarus, spokojny w swej pościeli,

Nie w siłach by przykręcić bagnet Izmaiłu,

Czyż słowo cara nic nie znaczy,

Czy z Europą spór wieść na nowo,

Czy od zwycięstw odwykł już Rosjanin.

 

Czyż mało nas? Czy od Permu do Taurydy,

Od fińskich zimnych skał do gorejącej Kolchidy,

Od wstrząsanego Kremla,

Po niewzruszony chiński mur,

Czyż nie wstanie stalową szczeciną

Połyskująca rosyjska ziemia?

Wysyłajcie więc do nas oratorzy,

Swych mściwych synów,

Miejsca im dosyć na polach Rosji,

Pośród grobów tak znajomych.

Aleksander Puszkin
Tłumaczenie: Maciej Szczepańczyk

Kresy24.pl/ oprac.ba