„Piotr Lipnicki – człowiek Kresów Wschodnich”

20 sierpnia 2013

 

 

 

Piotr Lipnicki urodził się 29 czerwca 1902 roku w Półdorożu, jako trzeci syn Sylwestra i Michaliny z d. Matusewicz. Mieszkaniec Puszczy Nalibockiej, patriota,  żołnierz Pułku Ułanów Karpackich, odznaczony wieloma medalami, repatriant.

Wychował się w domu rodzinnym na terenie Puszczy Nalibockiej, obecnie tereny północno- zachodniej części Białorusi, na prawym brzegu Niemna, na Wyżynie Białoruskiej.(1)

 

Wg I Narodowego Spisu Powszechnego z 1921 r., Półdoroże były kolonią w gminie Naliboki powiat Wołożyn. Kolonia liczyła: domów mieszkalnych – 6, mieszkańców – 44 (mężczyzn – 18, kobiet – 26), wyznanie – rzymskokatolickie -41, prawosławne 3. Wszyscy podawali narodowość polską.(2) 

                         

Ze wspomnień siostrzeńca ś. p. Bogusława Kłaczkiewicza opisanych w opowiadaniu pt. „Chłopiec z Puszczy Nalibockiej”, można się dowiedzieć, że były to tereny tysięcy kilometrów kwadratowych, porośnięte dziewiczymi lasami i zaroślami, tereny podmokłe, i nieprzebytych bagien, średniej wielkości i małych rzek. Mieszkańcy tego regionu z racji uwarunkowań przyrodniczych zajmowali się hodowlą bydła i trzody (3). W Półdorożu zamieszkiwała bliższa i dalsza rodzina, wszyscy pomagali sobie nawzajem. Istniała tam tradycja gościnności, nieznajomy podróżnik mógł liczyć na nocleg w każdym domu oraz poczęstunek na jaki było stać gospodarza (4).

Większość informacji dot. tamtego okresu opisał w swoim opowiadaniu ww. siostrzeniec Piotra, syn Malwiny Kłaczkiewicz z d. Lipnickiej. Dzięki jego wspomnieniom, można w części przybliżyć obraz tamtych  czasów.

Piotr Lipnicki mieszkał  z matką Michaliną z d. Matusewicz, bratem Edmundem, Bronisławem, Zenonem oraz siostrami Anną i Emilią. Najstarsza siostra Alberta wyemigrowała do Ameryki, a siostra Malwina wraz ze swoja rodziną mieszkała w oddalonym o 2 km Sietryszczu.

 

Rodzina  trudniła się rolnictwem, hodowlą trzody, bydła, koni, owiec i drobiu Zajmowali się także myślistwem,  w celu zdobycia dodatkowego pożywienia – traktowano to zajęcie również hobbistycznie. Dziadek lubił polować.

 

 

II wojna światowa

O niepokojącej sytuacji w kraju i na świecie mieszkańcy Półdoroża dowiadywali  się  z przekazów radiowych, a także z przekazów ustnych od innych społeczności lokalnych. Jednakże nie zawsze byli w posiadaniu bieżących informacji. Z uwagi na zamieszkanie, wieści docierały ze sporym opóźnieniem. O wybuchu II wojny światowej dowiedzieli się
w momencie „wkroczenia sowietów”(5).

 

W dniu 10 lutego 1940 roku, część rodziny Lipnickich, jako pierwsza została wywieziona na Syberię. Bogusław Kłaczkiewicz opisał to wydarzenie następująco:

„W pierwszej połowie lutego 1940 roku w godzinach po północy, dom babci został otoczony przez bohaterską armię radziecką. Nakazano spakować się i wsiadać na furmanki.    W międzyczasie Piotr wraz z bratem Zenonem uciekli w las (…). Wuj Piotr po upływie niedługiego czasu został wyśledzony przez NKWD i pojmany. Osadzony do więzienia
w Baranowiczach, torturowany i pytany o wiele rzeczy na których znać się nie mógł, ostatecznie wywieziony został na Półwysep Kolski, gdzie pracował przy wyrębie lasu. Pierwszą nadarzającą się okazją wydostał się do Wojska Polskiego i przez Morze Kaspijskie
i Anglię pojechał do Polski,”(6)

Tamtej nocy na  Syberię zostali wywiezieni bracia Edmund i Bronisław oraz siostry Anna i Emilia. Z kilkuletniej tułaczki powróciły tylko siostry.

W Półdorożu pozostała matka Michalina Lipnicka wraz z przebywającym u niej wnukiem Bogusławem, późniejszym autorem opowiadania pt. „Chłopiec z Puszczy Nalibockiej”.

 

Dziadkowi osadzonemu w łagrach na Półwyspie Kolskim udało przedostać się do Wojska Polskiego. Nie posiadam wiedzy, w którym to było roku.

Niewątpliwie w pierwszej połowie 1942 roku służył w  7 – ym  szwadronie pionierów, wchodzących  w skład 12 Brygady Kawalerii Pancernej w stopniu kaprala, o czym świadczy odręczne zaświadczenie generała Przewłockiego z dnia 29 grudnia 1942 roku.

Z posiadanych dokumentów wynika, że  w okresie 6.06.1942r. – 24.03.1947 r. służył  w stopniu kaprala (nr ewidencyjny 13/III) w Pułku Ułanów Karpackich. Posiadał uprawnienia do prowadzenia wojskowych samochodów osobowych, ciężarowych, wystawione przez                            majora Władysława Bobińskiego dowódcę pułku.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jako żołnierz Pułku Ułanów Karpackich, przeszedł z armią szlak bojowy, poprzez Rosję,   Persję, Jerozolimę, Egipt, Aleksandrię, Tobruk, Włochy, Anglię.

Dziadek w czasie wojny jak i po, odznaczony został wieloma medalami:

W dniu 3 października 1943 roku odznaczony  Krzyżem Honorowym ustanowionym przez papieża Leona XIII (brązowy, nr 798).

Dekretem Naczelnego Wodza L.dz. 3504 z dnia 26 lipca 1944 roku odznaczony Krzyżem Monte Cassino ( legitymacja nr 38451)

Rozkazem dz. Pułku Ułanów Karpackich nr 274/45 z dnia 23 grudnia 1945 roku uprawniony został do noszenia medalu: Gwiazdy za wojnę 1939-1945, Gwiazdy Italii oraz Gwiazdy Afryki.

Rozkazem personalnym nr 178/46  z dnia 24 sierpnia 1946 roku odznaczony został Brązowym Krzyżem z Mieczami po raz pierwszy, rozkazem personalnym 2-go korpusu nr 165/46 został  uprawniony do noszenia Medalu Wojska ( legitymacja 19196/165).
Po wojnie został członkiem Związku Ułanów Karpackich i awansowany na stopień plutonowego.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Po wojnie Piotr Lipnicki osiedlił się w Anglii. Najstarsza siostra Alberta wyemigrowała przed I wojną światową do Ameryki (1914 rok), gdzie założyła rodzinę z Antonim Iwanowskim.  Siostra Malwina została na Białorusi – powróciła do Polski wraz z drugim mężem dopiero w 1958 roku.  Pozostała część rodzeństwa Piotra, po osiedliła się po wojnie w różnych regionach Polski. Brat Zenon zamieszkał w Skolimowie, a siostry Anna i Emila   we wsi Cychry  w województwie szczecińskim, powiat Chojna. Rodzeństwo odnalazło się przez Polski Czerwony Krzyż. Siostra Alberta namawiała dziadka do przyjazdu do Ameryki, zostały załatwione wszystkie formalności – posiadał  już stosowne dokumenty. Jednakże po listach młodszych sióstr opisujących sytuację w     Polsce i rozmiary biedy, pomimo świadomości o niełatwym powrocie, o niepewnym bycie jako żołnierz „Armii Andersa”,  zdecydował się powrócić do Polski. Trudno określić co w tak znaczącej mierze przeważyło nad podjęciem takiej decyzji. Wydaje się, że wpływ mogło mieć wrodzone pojęcie patriotyzmu, chęć odbudowy Polski, głębokie więzi rodzinne, cechy charakteru, wychowanie w poczuciu opieki i odpowiedzialności za pozostałych członków rodziny.

 

Powrót do Polski

 

Piotr Lipnicki powrócił do Polski 3.VI 1947 r. (Gdańsk-Port), bezpośrednio po powrocie zatrzymał się na krótko u brata Zenona w Skolimowie, a potem  osiedlił się na Ziemiach Zachodnich we wsi Cychry, gdzie mieszkały jego siostry bliźniaczki Anna i Emilia. Podjął pracę na etacie kierowcy w Leśnictwie Gorzów Wlkp.

W roku 1949 zawarł związek małżeński
z Zofią Smolnik, urodziło się z tego związku dwoje dzieci, córka i syn.

W roku 1950 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa i osadzony na 9 dni w Dębnie Lubuskim. Zatrzymanie poprzedzone było rewizją. Prawdopodobnie podejrzewano dziadka o szpiegostwo.

 

W  1951 roku dziadek podjął pracę w Państwowych Zakładach Zbożowych w Cychrach na etacie paczkarza, później na etacie młynarza. Z racji posiadania gospodarstwa, jednocześnie pracował na roli. Uprawiał zboża  i warzywa dla własnego użytku. Był dobrym gospodarzem. Posiadał umiejętności manualne, potrafił ręcznie robić narzędzia rolnicze, niezbędne do pracy w polu, m.in.: grabie, kosiska. Potrafił i lubił  wyrabiać wyroby mięsne, wykorzystywał swoją wiedzę i umiejętności wyniesione z domu rodzinnego.

W tamtych powojennych czasach ludzie pomagali sobie nawzajem w pracy  na gospodarstwach, i dziadek   należał do takich osób, był  zawsze pomocny i uczynny.

 

 

W zakładach zbożowych pracował do 1968 roku, po czym przeszedł na zasłużoną emeryturę. Był członkiem  ZBOWiD -u.

Dziadek był statecznym, rozważnym, wyważonym, bardzo pracowitym i przede wszystkim rodzinnym, opiekuńczym człowiekiem. Utrzymywał serdeczne stosunki
z rodzeństwem. Rodzina pomagała sobie nawzajem, i odnosiła się do siebie z wielkim szacunkiem.

 

Interesował się polityką, sytuacją ekonomiczną kraju, czytał gazety, słuchał radia, oglądał dziennik telewizyjny, dostępne w tamtych czasach programy publicystyczne, na bieżąco śledził każdą sytuację, i  zachodzące w kraju zmiany. Nigdy nie pogodził się z ustrojem panującym w Polsce po wojnie.

Do końca swojego życia, uczestniczył w spotkaniach i uroczystościach organizowanych przez Związek Bojowników o Wolność i Demokrację.

Zmarł w wieku 86 lat w dniu 19.12.1988 r. w Cychrach.

 

wnuczka Wioleta Lipnicka – Adamska