Architektura kościoła pw. Świętego Ducha, zbudowanego na planie krzyża, z kopułą na środku w miejscu przecięcia się nawy i transeptu oraz bocznymi nawami pełniącymi rolę bocznych kaplic, nawiązuje do stylu kościoła Il Gesù wzniesionego w XVI wieku w Rzymie. Wystrój wnętrza jest również późno barokowy.
Dom Boży oraz dekoracje wnętrza zaprojektowali dominikanie. Przy klasztorze znajdowała się szkoła architektoniczna i dominikanie mieli swoich specjalistów. W 1844 roku władze carskie zamknęły klasztor, przejęły zabudowania klasztorne, a świątynię przekazano diecezji. W 1844 roku stała się świątynią parafialną i taki stan trwa do dzisiaj.
Autorem dekoracji wnętrza był Franciszek Ignacy Hoffer. Jest to jednolita, bogata w sztukaterie rokokowa kompozycja. Poszczególne elementy wystroju zdają się wzajemnie przenikać, wypełniając całą przestrzeń świątyni. Wnętrza składa się z 16 rokokowych ołtarzy o znacznych rozmiarach. Za ołtarzem Jezusa Miłosiernego w nawie bocznej znajduje się obraz św. Rafała Kalinowskiego – polskiego karmelity, który po powstaniu styczniowym był więziony w klasztorze dominikańskim zamienionym na więzienie.
Wnętrze kościoła pw. Świętego Ducha w Wilnie
Fot. Wikipedia – domena publiczna
Godna zauważenia jest m.in. ambona połączona w jedną całość z konfesjonałem. Na przeciwko znajduje się ołtarz z obrazem Jezusa Miłosiernego. Pierwotnie ten ołtarz poświęcony był św. Wincentemu Ferureszowi, który w zakonie dominikańskim jest patronem kaznodziejów. To wszystko tworzyło jednolitą i ciekawą konstrukcję architektoniczną. Naprzeciwko ambony usytuowano patrona kaznodziejów, św. Wincentego. Część obrazów i wezwań ołtarzy bocznych nie jest oryginalna, z innych kościołów pochodzą między innymi obraz św. Antoniego czy Judy Tadeusza.
Trzykondygnacyjne barokowe budynki klasztorne przylegają do kościoła, tworząc z nim jedną budowlę. Wznoszono ją sukcesywnie od XVI w., a ostatnia rozbudowa miała miejsce w latach 1749–1776. Po zamknięciu klasztoru w 1844 r. władze carskie w pomieszczeniach klasztornych urządziły więzienie (przetrzymywano tu m.in. uczestników Powstania Styczniowego).
Następnie, aż do II wojny światowej znajdowały się tam pomieszczenia magistratu miejskiego. Obecnie pomieszczenia klasztorne są w bardzo złym stanie. Są one wzniesione na planie kwadratu wokół wewnętrznego wirydarza.
W 1948 r. z kościoła pw. św. Michała został przeniesiony do kościoła pw. Świętego Ducha obraz Jezusa Miłosiernego, namalowany w 1934 roku przez polskiego artystę, Eugeniusza Kazimirowskiego według wskazówek s. Faustyny Kowalskiej. Po kilku miesiącach został on jednak wywieziony do wsi Nowa Ruda (obecnie Białoruś). W 1987 roku staraniem pracujących wówczas w Wilnie ks. Tadeusza Kondrusiewicza i Aleksandra Kaszkiewicza obraz ten ponownie znalazł się w bocznym ołtarzu w kościele pw. Świętego Ducha i stał się celem pielgrzymek. W roku 2005 decyzją metropolity wileńskiego, kard. Audriusa Bačkisa, pomimo sprzeciwu wiernych, obraz został przeniesiony do kościoła pw. św. Trójcy w Wilnie (ul. Dominikańska 12).
W roku 1993 w kościele pw. Świętego Ducha Papież Jan Paweł II spotkał się z wiernymi.
Kinga Adamczyk na podst.: Honorata Adamowicz, Kościół Ducha Świętego najwspanialszym wileńskim zabytkiem późnego baroku, kurierwilenski.lt; Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA; Przewodnik po Wilnie i jego okolicach : z wykazaniem historycznym najbliższych stacyj kolei żelaznych / przez A. H. Kirkora, Wilno 1880; Elżbieta Klukowska, Przewodnik po Wilnie, Wilno–Częstochowa 2015; Henryk Mościcki, Wilno, Warszawa 1922; Najpiękniejsze kościoły Wilna, wybór i oprac. Krystyna Marczyk ; zdj. Bronisława Kondratowicz et al., Wilno 1997
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!