„Od Bohdana do Iwana”. W Połtawie odsłonięto pomnik Mazepy. Rosjanie wściekli! (WIDEO)

W Rosji jest przedstawiany jako zdrajca Rusi i prawosławia. Na Ukrainie – jako ten, który dyplomatycznie lawirował pomiędzy ówczesnymi potęgami europejskimi: Carstwem Rosyjskim, Rzeczpospolitą, Szwecją i Imperium Osmańskim. Na Placu Katedralnym w Połtawie prezydent Petro Poroszenko i patriarcha Filaret odsłonili pomnik hetmana Mazepy. Kilka dni wcześniej doszło do próby zniszczenia go.

Pomnik Mazepy próbowano postawić w Połtawie już od 2005 roku. Udało się dopiero teraz. Część monumentu została odlana z brązu z pomnika Lenina, który obalono dwa lata temu.

Przemawiając na odsłonięciu pomnika Petro Poroszenko nazwał Mazepę „prawdziwym symbolem ukraińskiego sprzeciwu wobec Rosji” i „sztandarem ruchu na rzecz niepodległości Ukrainy”.

– Od Bohdana (Chmielnickiego – red. Kresy24) do Iwana (Mazepy) nie było hetmana – nie bez powodu tak mówił naród. Hetman Iwan Mazepa przez 22 lata silną ręką trzymał buławę i odrodził kraj po zniszczeniu. Nasi wrogowie starali się zniekształcić jego postać, by nie stał się on symbolem oporu, ale nie udało się. W Połtawie zawsze żyli patrioci, a żałosna próba wysadzenia pomnika to ostatnia próba „piątej kolumny” w obwodzie połtawskim – powiedział Petro Poroszenko.

— Kiedy Piotr I rąbał Rosji okno do Europy, Ukraina Mazepy wchodziło do Europy przez drzwi – mówił ukraiński prezydent.

O Mazepie pisali Słowacki, Voltaire, Byron, Puszkin, Hugo, Brecht. Franciszek Liszt poświęcił mu poemat symfoniczny. Opery o Mazepie stworzyli Piotr Czajkowski i Adam Münchheimer. Kim był człowiek, którego do dzisiaj nienawidzą w Moskwie?

Obok Bohdana Chmielnickiego Mazepa to jedna z ważniejszych postaci okresu wojen kozackich. Od ich wyniku zależało, czy Ukraina zwiąże się z Rosją, czy – poprzez Polskę – z Zachodem. Mazepa „zdradził” Rosję, za co rosyjska cerkiew obrzuciła go anatemą.

„Bracia, nasz czas nadszedł, powinniśmy zemścić się na Moskwie za lata brutalnej dominacji, powinniśmy bronić naszych praw i wolnej, niepodległej Ukrainy” – wzywał Mazepa ponad 300 lat temu, gdy szwedzka armia wojująca z Rosją ruszyła z Polski na Ukrainę, a on wypowiedział posłuszeństwo rosyjskiemu carowi.

Iwan Mazepa herbu Kołodyn (Jan Mazepa Kołodyński,1639-1709), który gruntownie wykształcił się na dworze polskiego króla, pobierał nauki m.in.  w Kolegium Mohylańskim w Kijowie i kolegium jezuickim w Warszawie. Wysłany przez Jana Kazimierza na studia za granicę, podróżował po Europie, odwiedzając uniwersytety we Francji i Włoszech, gdzie pogłębiał edukację dyplomatyczną.

Z dworu Jana Kazimierza został wysłany z misją na Ukrainę (lub, jak twierdził autor pamiętników Jan Chryzostom Pasek, został zmuszony do wyjazdu na Ukrainę z powodu miłosnego skandalu).

Jako hetman kozacki, którym został po lojalnym wobec Rosji hetmanie Samojłowiczu (w 1687 r. Mazepa oskarżył Samojłowicza o próbę oderwania Ukrainy od Rosji i z poparciem księcia Golicyna zajął jego miejsce), paktował z carem Piotrem I. Chcąc zyskać jego przychylność, zgodził się na udział oddziałów kozackich po stronie Rosji w wojnie rosyjsko-tureckiej i w III wojnie północnej. Nie protestował przeciwko wprowadzeniu wojsk rosyjskich na terytorium Hetmanatu po rozpoczęciu wojny ze Szwecją. W sierpniu 1704 i lipcu 1705 na polecenie cara Piotra I miał wspierać zbrojnie Augusta II w walkach ze Szwedami).

W 1705 zmienił front. Zaczął prowadzić tajne rozmowy z Rzeczpospolitą i Szwecją. Zawarł z królem polskim Stanisławem Leszczyńskim w 1708 roku tajne przymierze przyznające Ukrainie prawa równoprawnego – obok Korony i Litwy – członu Rzeczypospolitej.  Gwarantem umowy był Karol XII Gustaw Gustaw, który szykował się do rozprawy z Rosją. Po ujawnieniu tego porozumienia, rosyjska cerkiew obłożyła Mazepę klątwą (nie została zdjęta do dziś!). Jego portrety wieszano na szubienicach i palono.

„Na wieść o zdradzie Mazepy Piotr I dostał szału. Ukraina była w jego imperialnych planach bardzo ważna. Romanowowie odwoływali się do idei Trzeciego Rzymu, prawosławnego imperium słowiańskiego, będącego kontynuacją Bizancjum. Tyle że serce wschodniego prawosławia nie biło w Moskwie, ale w Kijowie, stolicy historycznej Rusi. Bez Ukrainy, jej monastyrów i cerkwi, które z takim zapałem pielęgnował Mazepa, nie było mowy o imperialnej Rosji”  – pisał Jakub Mielnik w art. tygodnika WPROST „Zdrajca czy bohater? Hetman Mazepa chciał niepodległej Ukrainy).

Po bitwie pod Połtawą (1709), w której po stronie Szwecji wzięły udział wojska kozackie, pokonany król szwedzki za poradą Mazepy uciekał razem z nim na teren imperium tureckiego. Przez Dzikie Pola dotarli do Oczakowa. Hetman zmarł w Benderze niecałe trzy miesiące po klęsce pod Połtawą. Pochowano go we wsi Warnicy, ale złodzieje dwukrotnie wyciągnęli ciało z mogiły. Wtedy ciało Mazepy miało być złożone  w monasterze św. Jerzego w Gałaczu (zrujnowanym w latach 50. XX wieku).  Wkrótce jednak, jak mówi jedna z wersji, Tatarzy pustosząc Mołdawię wrzucili zwłoki Mazepy do Dunaju, aby zaginął po nim wszelki ślad…. Rzekome szczątki Mazepy były ekshumowane w 1999 roku Benderze i przewiezione do Baturyna – dawnej rezydencji hetmanów kozackich Ukrainy Lewobrzeżnej.

Kresy24.pl

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: