Obchody 80. rocznicy zbrodni we wsi Koniuchy

Pomnik w Koniuchach odsłonięty w maju 2004 roku
Fot. Wikipedia – domena publiczna

Solecznicki Oddział Rejonowy Związku Polaków na Litwie zaprasza na obchody 80. rocznicy pacyfikacji wsi Koniuchy, które odbędą się w niedzielę 28 stycznia.

W programie obchodów:

• 14:30 – Msza Święta w kościele św. Michała Archanioła w Butrymańcach;
• 16:00 – Uroczystość przy Krzyżu Pamięci Pomordowanych w Koniuchach, przemówienie gości, złożenie wieńców i zapalenie zniczy.

Solecznicki Oddział Rejonowy Związku Polaków na Litwie

Zbrodnia w Koniuchach popełniona została 29 stycznia 1944 roku przez sowiecką partyzantkę (Rosjan i Litwinów) dowodzonych przez Genrikasa Zimanasa i partyzantów żydowskich Jaakowa Prennera na co najmniej 38 polskich mieszkańcach (mężczyznach, kobietach i dzieciach; najmłodsze miało 2 lata) wsi Koniuchy (dziś na terenie Litwy, dawniej w II Rzeczypospolitej w województwie nowogródzkim, w powiecie lidzkim).

Przed atakiem wieś zamieszkana była przez około 300 polskich mieszkańców, istniało w niej około 60 zabudowań. Partyzanci sowieccy wcześniej często rekwirowali mieszkańcom wsi żywność, ubrania i bydło, dlatego też tutejsi mieszkańcy powołali niewielki ochotniczy oddział samoobrony.

W nocy z 28 na 29 stycznia 1944 r. grupa 120–150 partyzantów sowieckich otoczyła wieś i ok. piątej rano przystąpiła do ataku, który trwał 1,5–2 godziny. Pochodniami podpalano słomiane dachy domów, do wybudzonych, uciekających mieszkańców strzelano na oślep. W wyniku ataku zginęło co najmniej 38 osób, kilkanaście zostało rannych. Część ofiar spłonęła w swych domach, część zginęła od strzału z broni palnej. Wśród ofiar byli mężczyźni, kobiety i małe dzieci. Spalono większość zabudowań, ocalało tylko kilka domów.

W sprawie masakry w Koniuchach prowadzone jest śledztwo Instytutu Pamięci Narodowej. Dotychczas ustalono, że napadu dokonały sowieckie oddziały partyzanckie stacjonujące w Puszczy Rudnickiej: „Śmierć faszyzmowi” i „Margirio”, wchodzące w skład Brygady Wileńskiej Litewskiego Sztabu Ruchu Partyzanckiego, oraz „Śmierć okupantowi”, wchodzący w skład Brygady Kowieńskiej. Do oddziałów tych należeli Rosjanie i Litwini, większość oddziału „Śmierć okupantowi” tworzyli Żydzi i żołnierze Armii Czerwonej zbiegli z obozów jenieckich. Oddział żydowski liczył 50 ludzi, a oddziały rosyjsko-litewskie około 70 osób. Dowódcami byli Jakub Penner i Samuel Kaplinsky. Według jednego z napastników Chaima Lazara celem operacji była zagłada całej ludności łącznie z dziećmi jako przykład służący zastraszeniu reszty wiosek. Według ustaleń Kongresu Polonii Kanadyjskiej, będących podstawą wszczęcia śledztwa, liczba zabitych wynosi ok. 40.

W maju 2004 roku w Koniuchach odsłonięto pomnik pamięci ofiar zawierający 34 ustalone nazwiska ofiar.

RES

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: