Nie zabijajcie! [Z archiwów NKWD]

Pisaliśmy niedawno o Dniu Pamięci Ofiar GUŁagu, podczas którego na uroczysku Sandarmoch w Karelii złożono kwiaty i zapalono znicze na grobach więźniów pomordowanych przez enkawudowskich oprawców. Grobów są tysiące. Ilość ofiar nieznana. Wśród nich wielu Polaków. Polaków, których zamordowano jeszcze w latach trzydziestych, gdy istniała niepodległa Rzeczpospolita. Zwożono ich tutaj spod Winnicy, Żytomierza, Baru, Kijowa, z Białorusi… Zginęli dlatego, że byli Polakami.

 

Chcemy opublikować na Kresach24 listy zesłanych i pomordowanych. Listy, jak wiele materiałów tu zamieszczanych, nieznane. Opublikujemy teczki zesłanych rodzin. Prosimy przyjrzeć się im uważnie. Może ktoś z naszych Czytelników rozpozna swoich…

Dziś publikujemy pierwszy biogram „żywcem” wyjęty z enkawudowskiego protokołu-wyroku śmierci. Mikrohistoria Polaka, który zaakceptował sowiecką rzeczywistość, a mimo to trafił do dołu w Niedźwiedziej Górze

Wyciąg z protokołu posiedzenia Trójki Specjalnej NKWD AKSRS z dnia 21.03.1938r. Oskarżony

KAPROWICZ

Mikołaj s. Aleksandra

Urodzony 1899 r., Warszawa, Polska, Polak ze szlachty, wykształcenie średnie, służył w bandzie Petlury, bezpartyjny, był członkiem WKP(b) od 1927 do 1937r. – wydalony, do aresztowania pracował jako dyrektor Siennogubskiego MTS, zamieszkały w Pietrozawodsku, ul.Gogola 4, m.10.

3 Oddział UGB NKWD AKSRS

W roku 1919 w Leningradzie został zwerbowany przez rezydenta polskiej defensywy Matusiewicza, aby prowadził działalność szpiegowską dla Polski.

W tym roku skontaktował się z agentami polskiego wywiadu – swoim ojcem Kaprowiczem, Iwanowem, zamieszkałym w tym okresie w Biełgorodzie, Gipszmanem w m. Winnica, a później Antipowym.

Matusiewiczowi przekazywał informacje szpiegowskie o sytuacji na kolejowych stacjach węzłowych winnickiej, żmiernickiej i żytomierskiej, ich przepustowości, rodzaju przewożonych towarów, oraz informacje o Żegludze Oneżskiej, byłym batalionie strzeleckim stacjonującym w Piertrozawdosku, jego stanie i liczbie rezerwistów.

W roku 1926 po aresztowaniu Matusiewicza skontaktował się z rezydentem wywiadu polskiego Józefem Barkanem (aresztowany w r. 1936), któremu przekazywał informacje szpiegowskie o jednostkach wojskowych w Republice Karelii i w miejscowości Ługa w obwodzie leningradzkim, otrzymując za to 300-500 rubli rocznego wynagrodzenia.

W latach 1936-37 w celach szpiegowskich kontaktował się ze Sporge (aresztowany), któremu także przekazywał informacje szpiegowskie o budowach wojskowych i jednostkach wojskowych w Karelii.

Przyznał się.

Szpieg.

Zastosować pierwszą kategorię.

Komisarz Spraw Wewnętrznych Kar. SRS

Pułkownik

Matuzenko

21 marca 1938

m. Pietrozawodsk

W terminologii Trójek Specjalnych „pierwsza kategoria” oznaczała karę śmierci.

Mikołaj Kaprowicz został rozstrzelany 11.10.1938 roku w pobliżu Pietrozawodska.

W roku 1957 został rehabilitowany.

Oprac. JM