Federacja Mediów Polskich na Wschodzie w Belwederze (RELACJA)

Finansowanie działalności mediów polonijnych w dłuższej perspektywie, a nie jak obecnie w rocznej – były głównych dezyderatów, sygnalizowanych w czasie piątego walnego zjazdu Stowarzyszenia Federacji Mediów Polskich na Wschodzie, które odbyło się w Belwederze. Tegoroczne Zebranie Stowarzyszenia Federacja Mediów Polskich na Wschodzie (FMPnW) odbyło się 23 listopada. Przedstawiciele polskiej prasy, radia, telewizji z Europy Wschodniej ponownie spotkali się w Belwederze. Była to możliwość omówienia kwestii i problemów dotyczących grona polskich dziennikarzy na spotkaniu dziennikarzy polskich na Ukrainie, Białorusi, Litwie, Łotwie i Czech z przedstawicielami władz RP.

Gospodarzem konferencji była Kancelaria Prezydenta RP. Mecenasem zebrania został Senat RP w ramach opieki nad Polonią i Polakami za granicą. Uroczystość organizowały dwie największe instytucje, wspierające rozwój Mediów Polskich na Wschodzie: Fundacja „Wolność i Demokracja” oraz Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”.

Federacja Mediów Polskich na Wschodzie powstała w 2014 roku w celu stworzenia podmiotu zdolnego wyraźnie artykułować potrzeby polskiego środowiska dziennikarskiego na Kresach wobec władz Rzeczypospolitej Polskiej. Powstanie zainicjowała grupa osób, zaangażowanych w pielęgnowanie polskości na Wschodzie.

Walny zjazd FMPnW rozpoczął się od uroczystej mszy świętej odprawionej w kaplicy Belwederu przez ks. Leszka Kryżę, będącego jednocześnie dyrektorem biura Zespołu Pomocy Kościołowi na Wschodzie przy Konferencji Episkopatu Polski.

Następnie uczestnicy spotkania wzięli udział w obradach. Zebranych w imieniu gospodarza miejsca przywitał sekretarz stanu Adam Kwiatkowski.
– Każde takie spotkanie jest z kilku powodów ważne. Po pierwsze dlatego, że ważne jest, żeby polskie media na wschodzie istniały, bo dla nas to jest źródło informacji. Myślę tutaj o nas, mieszkających w Polsce, ale też o tych naszych rodakach, którzy dzięki Państwu mogą dowiedzieć się, co ważnego dla polskiej społeczności i nie tylko dzieje się w miejscach, gdzie mieszkają –
powiedział prezydencki minister.

Senator Artur Warzocha, zastępca przewodniczącego senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, pozdrowił zebranych w imieniu marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego, zapewniając, że Senat RP w miarę możliwości stara się – i będzie nadal to robić – wspierać materialnie działalność mediów polonijnych.
– Wasza działalność buduje poczucie wspólnoty narodowej, polskiej w miejscach, gdzie mieszkacie, ale też wyraża łączność waszych środowisk z Polską. Dzisiaj, w roku setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości jest to dla nas szczególnie istotne – zaznaczył parlamentarzysta.

Robert Marek Czyżewski, prezes fundacji „Wolność i Demokracja” 

Prezes Fundacji „Wolność i Demokracja” Robert Marek Czyżewski, zabrał głos, zwracając się bezpośrednio do dziennikarzy, tworzących media na Wschodzie:
– Media polonijne należy rozpatrywać nie tylko w kategoriach odbiorcy, ale też z perspektywy twórców. Media to miejsce kształtowania się polskiej elity; są jednym z niewielu miejsc, gdzie może przechować się polska elita. Co ma robić człowiek, który ma coś do powiedzenia o Polsce po polsku? Nie ma wielu takich możliwości w obcym państwie, nawet zaprzyjaźnionym, ale jednak obcym; może tworzyć media.

 Rafał Dzięciołowski – wiceprezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”

Drugiego ze współorganizatorów reprezentował wiceprezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Rafał Dzięciołowski. Jego wystąpienie skupiło się na postaci pisarza i publicysty Józefa Mackiewicza. Mówca przekonywał, że patronem Stowarzyszenia Federacja Mediów Polskich na Wschodzie powinien zostać ów wileński dziennikarz, który jak wspominał Dzięciołowski:
– Mackiewicz był zawsze wierny prawdzie i o tej prawdzie zawsze odważnie pisał – i wtedy, gdy piętnował władze Litwy kowieńskiej za prześladowanie Polaków prowadzone metodami nadzwyczaj brutalnymi i niestety skutecznymi, i w 1938 r. i 1939 r., gdy piętnował władze II Rzeczpospolitej za nadużycia wobec mniejszości litewskiej, kiedy pisał o braku szacunku, empatii, jaką politycy w Warszawie przejawiali dla polskich Kresów.

Redakcja dziennika „Słowo”: Bolesław Wit-Święcicki, Witold Tatrzański, Józef Mackiewicz, Kazimierz Luboński, Zdzisław Hartung.

Godny przypomnienia jest aforyzm tego wielkiego Polaka, który mógłby stać się naturalnym credem FMPnW – „Jedynie prawda jest ciekawa”.

W drugiej dłuższej części spotkania swoje stanowiska prezentowali przedstawiciele z każdego kraju, reprezentujący polskich dziennikarzy zrzeszonych w Federacji.
Sytuację na Litwie można uznać za kwitnąć po wystąpieniu, red. Walentego Wojniłły. Rzeczywiście najnowsze weekendowe wydanie „Kuriera Wileńskiego ” wykazuje olbrzymie możliwości i wyzwania stojące przez polską prasą na obczyźnie. Podkreślał znaczenie ”skoku cen” dla mediów polonijnych po wprowadzeniu euro na Litwie. Zwracał uwagę na ważną kwestię:
– W tej chwili jest problem, by przyciągnąć młodzież, zainteresować ją współpracą z naszymi redakcjami. Dlatego bardzo liczymy na zrozumienie naszej sytuacji podczas uchwalaniach kolejnych budżetów – akcentując – jak dobrym pomysłem była dwuletnia promesa finansowania, która pozwalała redakcjom na modernizację, pozwalała mieć pewność jutra, bo wsparcie jest nie tylko na ten konkretny rok. W perspektywie dwuletniej zawsze można więcej zaplanować.

Wiele optymizmu przynosiła prezentacja na mediów polskich na Ukrainie. Red. Jerzy Wójcicki wskazywał na pozytywne perspektywy rozwoju polskiego dziennikarstwa do Zbrucza i za Zbruczem, a jednocześnie podkreślał znaczenie przeciwstawienia rosyjskiej ekspansji informacyjnej. Tym większa jest rola mediów Był on kolejnym szefem tytułu prasowego apelującym o powrót do dwuletniego finansowania mediów polskich na Wschodzie.
– Perspektywa przejścia na dwuletnie finansowanie jest taką naszą nadzieją, która nie wiemy, czy może by zrealizowana. Aby media były w pełni profesjonalne, muszą być dobrze i regularnie finansowane.

O tragicznej sytuacji mediów polskiej mniejszości narodowej na Białorusi wspominała Andżelika Borys, która podkreśliła, że media polonijne na Białorusi są obecnie najsilniejszymi mediami niezależnymi w tym kraju.
– Na Białorusi dominuje propaganda rosyjska, dominują rosyjskie media, które w społeczeństwie są opiniotwórcze. Jeżeli mówimy o niezależnych mediach w kontekście Białorusi, to mówimy o mediach polskich przede wszystkim – dodawała – Trzeba pracować w konspiracji, w której przez 13 lat działalności zdobiliśmy ogromne doświadczenie, ale też ogromne wsparcie zwykłych ludzi”. Polonijna działaczka z przejęciem opowiadała o ostatnio przerwanych obchodach 100-lecia niepodległości Polsku w Mińsku [o czym informowaliśmy tutaj oraz tutaj]

Red. Ryszard Stankiewicz przedstawił się sytuację mediów polskiej mniejszości narodowej na Łotwie. Jego polskojęzyczny kwartalnik „Polak na Łotwie” (Polis Latvijā) ukazujący się na Łotwie, przeznaczony dla Polaków mieszkających w Rydze, Łatgalii i Kurlandii. Zwracał uwagę na perspektywy rozwoju i z nadzieją liczył na dalsze regularne wsparcie.

Prezentacja i postulaty mediów polskich w Czechach red. Tomasz Wolff z „Głosu”, który szczycił się zmianą layoutu i rebrandingu swej gazety przeprowadzoną pod jego kierunkiem. Redaktor był szczęśliwy, ze udało mu się pozbawić gazety słowa „Ludu”, które posiadało przez dekady:
– „Głos” jest nowocześnie łamany. Za nowy layout odpowiada Jacek Utko, światowej sławy projektant gazet. Cieszymy, że doceniło nas jury Nagrody im. Macieja Płażyńskiego dla dziennikarzy i mediów służących Polonii. Zostaliśmy docenieni za „profesjonalizm oraz konsekwentny wysiłek, którego efektem jest wydawanie kilka razy w tygodniu gazety dla Polaków w Czechach”.

Tomasz Wolff – redaktor naczelny „Głosu”

Zaproszeni goście wzięli udział w panelu „Polska pomaga tobie, ty pomóż Polsce. Możliwości działania i siła oddziaływania polskich mediów poza granicami kraju”, w którym dyskutują na temat możliwości i siły oddziaływania polskich mediów poza granicami kraju. Panel moderował Filip Frąckowiak, a uczestniczyli w nim: Rajmund Klonowski („Kurier Wileński”), Wojciech Jankowski („Kurier Galicyjski”), Mirosław Juchniewicz („Radio Znad Wilii”), Ryszard Stankiewicz („Polak na Łotwie”). Drugą dyskusję „Między trwaniem a zmianą. Wyzwania i kierunki rozwoju” poprowadził Jan Pospieszalski. Panelistami byli Andrzej Pisalnik („Głos Znad Niemna”), Walenty Wojniłło („Album Wileńskie”), Walenty Wakoluk („Monitor Wołyński”).

Podczas walnego zjazdu Federacji sformułowane zostały wnioski dotyczące warunków poprawy kondycji mediów polskich na Wschodzie. Adresowane w formie uchwał skierowanych do najwyższych władz RP, koncentrowały się one wokół zwiększenia pomocy finansowej dla poszczególnych redakcji, jak najrycyhlejszego przyznania i przekazania dotacji pozarządowym operatorom programów wspierających media polskiej mniejszości na Wschodzie, a także stworzenia ram prawnych umożliwiających realizację minimum dwuletnich planów finansowania mediów. Uczestnicy podkreślili znaczenie mediów socjalnych w docieraniu z treścią ich dziennikarstwa do polonijnych „millenialsów”.

Redaktor naczelny portalu Znadniemna.pl, Andrzej Pisalnik został ponownie wybrany prezesem Federacji Mediów Polskich na Wschodzie. Wybory wyłoniły też członków Zarządu FMPnW w osobach Ireny Waluś (Białoruś), Roberta Mickiewicza (Litwa), Ryszarda Stankiewicza (Łotwa) oraz Doroty Jaworskiej (Ukraina).

Feliks Koperski

Zdjęcia: Eugeniusz Salo, kresy24.pl. prezydent.pl, glos.live, Wikipedia.