Tadeusz Dołęga-Mostowicz
10 sierpnia 1898 roku w Okuniewie na dzisiejszej Białorusi (nieistniejący dziś chutor w II RP położony był w powiecie dziśnieńskim w województwie wileńskim) urodził się Tadeusz Dołęga-Mostowicz, pisarz, scenarzysta i dziennikarz, jeden z najpoczytniejszych pisarzy w dwudziestoleciu międzywojennym.
Był synem prawnika Stefana Mostowicza i nauczycielki Stanisławy z Potopowiczów. Dzięki rodzicom otrzymał wychowanie patriotyczne. Uczęszczał do gimnazjum w Wilnie, a w 1915 r. rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Kijowie. W tym czasie należał do konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej.
Po powrocie na Kresy zaciągnął się ochotniczo do 13 Pułku Ułanów Wileńskich. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu wojny osiadł w Warszawie.
Od roku 1924 r. pracował w redakcji „Rzeczpospolitej” – początkowo jako korektor i reporter miejski, następnie objął stanowisko etatowego redaktora i publicysty. Swoje felietony podpisywał pseudonimem TEM lub TM, a później C. hr. Zan (czyli „Chrzan”). Przy nazwisku zaczął używać przydomku „Dołęga”, nazwy rodowego herbu Mostowiczów.
W publicystyce krytykował obóz piłsudczykowski, zwłaszcza po zamachu majowym w 1926 r. Podawał w wątpliwość okoliczności zaginięcia gen. Włodzimierza Zagórskiego, czym naraził się władzom sanacyjnym. We wrześniu 1927 r. został napadnięty i pobity przez nieznanych sprawców. Śledztwo wykazało, że byli nimi funkcjonariusze policji. Sprawców nigdy nie osądzono, a sprawę zatuszowano.
Rozgłos i uznanie przyniosły mu opublikowane na początku lat trzydziestych powieści „Ostatnia brygada” i „Kariera Nikodema Dyzmy”.
Był pisarzem płodnym. Do wybuchu drugiej wojny światowej opublikował kilkanaście poczytnych powieści, z których największą popularność zyskały „Znachor” i jego kontynuacja „Profesor Wilczur”. Popularność jego twórczości i ekranizacje przyniosły mu znaczny majątek.
Film „Znachor” z 1937 r. i jego kontynuacja „Profesor Wilczur” okazały się największymi przebojami filmowymi Polski przedwojennej.
Jako scenarzysta uczestniczył w produkcji wielu filmów opartych o jego twórczość filmową, również je współfinansował. W końcu lat trzydziestych aktywnie działał w Towarzystwie Rozwoju Filmu Polskiego – instytucji wspierającej rozwój kinematografii polskiej, Kursie Wiedzy Filmowej – zalążku polskiej szkoły filmowej.
Wytwórnia filmowa Warner Bros. Zaproponowała mu napisanie scenariusza do filmu o wojnie 19120 roku.
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, jako żołnierz Wojska Polskiego w stopniu kaprala, uczestniczył w wojnie 1939 r. Zginął 20 września w Kutach, podczas ewakuacji wojsk polskich do Rumunii.
Pochowany został w Kutach. W 1978 roku jego prochy sprowadzono do Warszawy i pochowano na cmentarzu Powązkowskim.
Był kawalerem. Miał dwie siostry – Janinę (ur. 1894) i Jadwigę (ur. 1904) – oraz młodszego brata Władysława (ur. 1911).
Opr. TB
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!