To nie zmiany, to rewolucja. Nie wjedziesz do UE bez śladu!

W niedzielę 12 października na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej i strefy Schengen rozpoczęło się wdrażanie nowego cyfrowego systemu wjazdu/wyjazdu (EES).

Nowe zasady wjazdu do strefy Schengen będą dotyczyć obywateli państw trzecich, niezależnie od tego, czy korzystają z ruchu bezwizowego z UE, czy podróżują na podstawie wizy. Nowy system zakłada, że dane osób wjeżdżających i opuszczających Unię Europejską będą zbierane cyfrowo – w tym biometryczne odciski palców i zdjęcia twarzy. Rejestracja danych będzie odbywać się na lotniskach, przejściach drogowych, morskich portach oraz na dworcach kolejowych.

„System wjazdu/wyjazdu EES stanowi cyfrową podstawę naszego nowego paneuropejskiego systemu migracji i azylu” – powiedział w rozmowie z Deutche Welle Magnus Brunner, unijny komisarz ds. migracji i spraw wewnętrznych.

Jak podkreślono w komunikacie Komisji Europejskiej, nowe zasady mają na celu monitorowanie długości pobytów, walkę z nadużyciami związanymi z danymi osobowymi oraz ograniczenie nielegalnej migracji.

Kogo obejmą zmiany?
System EES dotyczy wszystkich obywateli państw spoza UE, którzy podróżują do strefy Schengen na krótkoterminowy pobyt – maksymalnie 90 dni w ciągu 180 dni.

Nowe zasady nie dotyczą osób posiadających zezwolenie na pobyt w krajach Schengen. Dla nich – podobnie jak dla obywateli UE i posiadaczy długoterminowych wiz – zostaną utworzone osobne kolejki graniczne. Wymagane będzie jednak okazanie odpowiedniego dokumentu pobytowego oraz paszportu.

Jak przebiega kontrola?
Przy pierwszym wjeździe podróżny będzie musiał:

• zeskanować paszport w specjalnym terminalu EES,
• oddać odciski palców (z wyjątkiem dzieci do 12. roku życia),
• zrobić zdjęcie twarzy.

Na tej podstawie system utworzy cyfrowy profil podróżnego, który będzie weryfikowany przy kolejnych przekroczeniach granicy.

Automaty EES będą dostępne jedynie dla posiadaczy paszportów biometrycznych.

Stopniowe wdrażanie do 2026 roku

EES nie zacznie działać od razu wszędzie. W pierwszych miesiącach obowiązywać będzie system mieszany. W wielu punktach granicznych wciąż możliwe będzie stosowanie tradycyjnych pieczątek w paszportach. Obok tradycyjnych kontroli paszportowych służby mogą równolegle zbierać dane biometryczne.  Proces wdrażania będzie stopniowy i zakończy się do 10 kwietnia 2026 roku.

Obywatele państw trzecich posiadający zezwolenie na pobyt w strefie Schengen nie będą objęci tą zasadą.

Osobne kolejki zostaną utworzone dla mieszkańców i obywateli krajów UE, a także posiadaczy długoterminowych wiz Schengen, którzy będą musieli okazać wizę lub zezwolenie na pobyt i paszport.

Państwa członkowskie same decydują, gdzie i kiedy rozpoczną stosowanie nowego systemu.

W Polsce, pierwsi podróżni zostali odprawieni na drogowym przejściu granicznym Medyka-Szeginie i kolejowym przejściu granicznym Przemyśl-Mościska. Nad sprawnym przebiegiem wdrażania EES czuwają funkcjonariusze z Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej i Zarządu Granicznego Komendy Głównej Straży Granicznej. Funkcjonowanie systemów informatycznych wykorzystywanych w odprawach granicznych pozostaje pod stałym nadzorem ekspertów z Biura Łączności i Informatyki KGSG, którzy stworzyli krajowy komponent systemu EES. Zapewnili także dostęp do Entry/Exit System organom i instytucjom krajowym, m.in. Ministerstwu Spraw Zagranicznych, Urzędowi do Spraw Cudzoziemców, urzędom wojewódzkim i innym służbom.

Nowy system ma usprawnić przekraczanie granicy – po pierwszej rejestracji kolejne wjazdy i wyjazdy będą wymagały jedynie szybkiej weryfikacji danych w systemie. Komisja Europejska zapewnia, że procedury staną się szybsze, bardziej bezpieczne i mniej uciążliwe.

Konsekwencje dla osób łamiących przepisy
EES pozwoli skutecznie rejestrować przypadki przekroczenia dozwolonego czasu pobytu. Jeśli osoba, która przebywała już w strefie Schengen przez 90 dni w ciągu 180, spróbuje wjechać ponownie – może otrzymać odmowę wjazdu, a informacja o tym zostanie zapisana w systemie.

Jedna baza danych dla całej Europy
Dotąd każde państwo UE gromadziło dane podróżnych osobno. Teraz wszystkie dane będą przechowywane w wspólnej, paneuropejskiej bazie danych, co umożliwi skuteczniejszą kontrolę i współpracę między służbami.

System umożliwi nie tylko śledzenie przepływu podróżnych, ale także identyfikację zagrożeń, walkę z fałszerstwami dokumentów i kradzieżą tożsamości.

Co dalej? ETIAS już w drodze
W kolejnym kroku, do końca 2026 roku, planowane jest wdrożenie systemu ETIAS (Europejski System Informacji i Autoryzacji Podróży). Wówczas obywatele krajów bezwizowych – np. USA, Wielkiej Brytanii, Ukrainy czy Albanii – będą musieli uzyskać elektroniczne zezwolenie na wjazd do strefy Schengen.

ba za dw.de/strazgraniczna.pl/