Uszkodzona przez rosyjski dron metalowa osłona sarkofagu w elektrowni jądrowej w Czarnobylu. Fot. facebook.com/ChernobyltheZone
26 kwietnia 1986 roku doszło do tzw. awarii w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, która miała katastrofalne skutki dla zdrowia cywilów, zwłaszcza na Białorusi, gdzie opadło około 70% opadu promieniotwórczego po wybuchu reaktora.
Powietrzę, wodę i glebę skaziły przede wszystkim cez-137, jod-131, stront-90 i inne pierwiastki radioaktywne. Opad radioaktywny rozprzestrzenił się na terytoria Białoruskiej SRR, Ukraińskiej SRR i Rosyjskiej Federacyjnej SRR.
24 lutego 2022 roku rosyjskie kolumny wojskowe wkroczyły do tzw. Strefy Wykluczenia wokół Czarnobyla od strony Białorusi. Po zajęciu Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej Rosjanie ruszyli w kierunku Kijowa. Udało im się pokonać tę trasę już pierwszego dnia, praktycznie bez oporu.
Śmigłowce transportujące rosyjskie jednostki desantowe do Hostomla oraz samoloty szturmowe przelatywały nad strefą czarnobylską, wspierając ofensywę na stolicę Ukrainy.
Rosjanie zajęli Czarnobylską Elektrownię Jądrową bez walki – strzegący jej żołnierze Gwardii Narodowej Ukrainy zostali otoczeni i wobec przewagi liczebnej przeciwnika złożyli broń.
Ukraińcy podjęli decyzję o nie otwieraniu ognia na terenie zakładu, zwłaszcza w pobliżu składowiska wypalonego paliwa jądrowego. Rosyjscy żołnierze splądrowali strażnice przy wjazdach do elektrowni, punkty monitoringu zanieczyszczenia w Strefie Wykluczenia, a także punkty gromadzenia metali kolorowych.
Z początkiem rosyjskiej okupacji Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej wiąże się kuriozalna sytuacja z udziałem rosyjskich żołnierzy, którzy – nie zważając na ostrzeżenia – wykopali saperkami pozycje obronne na terenie tzw. Czerwonego Lasu, jednego z najbardziej skażonych miejsc w Strefie Wykluczenia. Pracownicy, którzy pozostali na terenie elektrowni, próbowali im wyjaśnić, że kopanie okopów w tym miejscu jest niebezpieczne. Jednak Rosjanie robili swoje, nie rozumiejąc i nie znając historii tego miejsca i tego, jakie mogą być konsekwencje ich działań.
Na Białorusi jednym z najbardziej odczuwalnych skutków katastrofy czarnobylskiej był wzrost zachorowań na choroby onkologiczne, zwłaszcza raka tarczycy. Wzrosła też zachorowalność na inne rodzaje nowotworów, takich jak rak płuc, rak piersi, rak skóry i in. W badaniach przeprowadzonych po katastrofie ujawniono w niektórych regionach Białorusi wzrost zachorowań i zgonów z powodu chorób nowotworowych, a także innych chorób przewlekłych, m.in. układu krążenia.
Promieniowanie radioaktywne może uszkodzić cząsteczki DNA, powodując mutacje genetyczne. W niektórych przypadkach mogą one zostać przekazane przyszłym pokoleniom. Przykładowo zmiany mogą objawiać się w postaci chorób wrodzonych, nieprawidłowości rozwojowych, takich jak wady serca, wady układu nerwowego i inne zaburzenia.
Kobiety, które w momencie katastrofy były w ciąży lub były narażone na promieniowanie w okresie rozrodczym, mogą przekazać swoim dzieciom zmiany genetyczne. U dzieci tych występuje zwiększone ryzyko przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej i zaburzeń rozwojowych.
Promieniowanie po katastrofie czarnobylskiej spowodowało również długotrwałe szkody w środowisku. Tereny zanieczyszczone, takie jak Strefa wykluczenia, stały się nieodpowiednie do zamieszkania, rolnictwa i normalnej działalności człowieka. Skażone zostały rozległe obszary leśne i grunty rolne.
Skażenie radioaktywne dotknęło nie tylko tych, którzy bezpośrednio doświadczyli katastrofy, ale i ich potomków. Badania nad długoterminowymi skutkami promieniowania wciąż trwają, ale prognozy już teraz wskazują, że katastrofa czarnobylska będzie miała wpływ na genetykę i zdrowie ludności przez kolejne dziesięciolecia.
Strefa czarnobylska po ukraińskiej stronie granicy obszar zanieczyszczony przez rosyjskie miny i niewybuchy. Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych Ukrainy przedstawiło plan rekultywacji tego obszaru – „Strategię rozwoju Strefy Wykluczenia do roku 2032”.
Głównymi celami programu są rozminowywanie, wymiana sprzętu skradzionego lub zniszczonego przez wojska rosyjskie, rozwój projektów naukowych i energii odnawialnej w Strefie Wykluczenia, ochrona unikatowych lokalnych ekosystemów, niezawodny monitoring promieniowania i kontrola dozymetryczna.
14 lutego 2025 roku rosyjski dron uderzył w sarkofag nad zniszczonym reaktorem w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, konstrukcję ochronną zbudowaną w celu odizolowania szczątków reaktora nr 4 i zapobiegania emisji substancji radioaktywnych. Ukraińskim strażakom, którzy przybyli na miejsce zdarzenia, udało się ugasić pożar w kilka minut. Ten akt terroru przypomniał o kwestii zabezpieczenia elektrowni jądrowych i innych tego typu zakładów w wojennych warunkach. Z pewnością podważył również gdzieniegdzie zaufanie do bezpiecznego wykorzystania energii atomowej.
Opr. TB
Dodaj komentarz
Uwaga! Nie będą publikowane komentarze zawierające treści obraźliwe, niecenzuralne, nawołujące do przemocy czy podżegające do nienawiści!