Z kresowej półki bibliofila (22) – „Dawny Truskawiec”

Wiek XIX przyniósł prawdziwy rozkwit uzdrowisk w Europie. To zlokalizowane w Truskawcu zajmuje jednak wśród nich szczególną pozycję. Choć pozostaje mniej znane, niż obiekty o takich walorach w Krynicy Górskiej czy Busku-Zdroju, jego rola jest zdecydowanie nie do przecenienia.

Początki uzdrowiska sięgają 1836 roku, kiedy to Truskawiec został oficjalnie uznany za uzdrowisko i kąpielisko Cesarstwa Austriackiego. Rozbudowa kompleksu szybko nabrała rozpędu. Wieść o leczniczych właściwościach tamtejszych wód szybko rozniosła się nie tylko po okolicznych terenach, ale i za granicą, ściągając coraz większe rzesze wczasowiczów i kuracjuszy. W taki sposób Truskawiec z małej osady przekształcił się w kurort, który pod koniec XIX wieku mógł śmiało konkurować z najsłynniejszymi europejskimi uzdrowiskami.

 Walory lecznicze to jednak niejedyny motyw, który ściągał turystów do Truskawca. Niebagatelną rolę odegrała w tym również jego architektura. Oryginalność form, wyrafinowanie ich rozwiązań, harmonijne połączenie ze środowiskiem naturalnym i różnych kultur – to wszystko robiło na odwiedzających miejscowość niezapomniane wrażenie. I Ta architektura robi takie wrażenie dzisiaj.

W swojej publikacji autorka prowadzi czytelnika spokojnymi ulicami Truskawca, prezentując mijane wille, hotele, pensjonaty. Autorka opisuje zabudowania miasta zarówno te wciąż istniejące, jak też nieistniejące. Przybliża ich historię i architekturę. A jest co opisywać! Od lat dwudziestych XIX wieku do wybuchu II wojny światowej w architekturze Truskawca można wskazać cztery okresy stylistyczne: klasycyzm, historycyzm, secesję i modernizm, a do tego aż szesnaście różnych nurtów, łączących środkowoeuropejskie trendy ze szczególną specyfiką regionu. Swoją opowieść badaczka wzbogaca dodatkowo o słownik architektów i budowniczych działających w Truskawcu i bogaty materiał ikonograficzny, który jest absolutnie jednym z najmocniejszych elementów omawianej publikacji.

Przepiękne archiwalne zdjęcia, widokówki czy plany architektoniczne zamieszczone licznie w książce pomagają nie tylko zwizualizować sobie opowieść autorki, ale przede wszystkim poczuć niezwykły klimat i atmosferę dawnego, niestety nieistniejącego już Truskawca.

Chrystyna Charczuk, Dawny Truskawiec

Spis treści

Od wydawcy

Wprowadzenie

Stan badań

Historia

Truskawiec w latach 1827–1939

Architektura Truskawca

Zakończenie

Słownik

architektów, inżynierów budowlanych i mistrzów sztuki stosowanej, którzy pracowali w Truskawcu w XIX oraz pierwszej połowie XX wieku

Summary

Spis Ilustracji

Indeksy

Indeks osobowy

Indeks obiektów

Indeks miejsc

Chrystyna Charczuk, Dawny Truskawiec, redakcja: Krzysztof Zięba, Iurii Tkachuk, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego Za Granicą „Polonika”, Warszawa 2022, ss. 292, ISBN: 9788366172432

RTR