Redakcja portalu Kresy24.pl we współpracy z Wydawnictwem Replika zaprasza do udziału w konkursie, poświęconym cyklowi Marka A. Koprowskiego „Legiony – Droga do legendy”:
LEGIONY – DROGA DO LEGENDY
Przed wyruszeniem w pole 1906-1914
Ludzie i fakty na krętym szlaku wiodącym ku niepodległej Polsce
Historia Legionów Polskich jest mało znana, a informacje o nich, pokutujące w naszym społeczeństwie zazwyczaj nie odpowiadają prawdzie. Stały się one klasycznymi mitami, mającymi się nijak do prawdy historycznej.
Mity te zakorzeniły się mocno w świadomości narodowej w okresie międzywojennym, zwłaszcza po roku 1926, gdy piłsudczycy znaleźli się u władzy. Pod władzą komunistyczną krążyły one podskórnie i w znacznej mierze stały się częścią polskiej świadomości narodowej.
Były przekazywane z pokolenia na pokolenie, a ich egzemplifikacją jest przekonanie, że w roku 1918 odzyskaliśmy wolność wyłącznie dzięki Józefowi Piłsudskiemu. Podobnym mitem jest opinia, że to przyszły Marszałek Polski stworzył Legiony Polskie.
Niniejsza książka nie ma owych legionowych mitów obalać, gdyż z mitami narodowymi się nie walczy. Każda tego typu próba z góry skazana jest klęskę. Tym bardziej, że Józef Piłsudski ma dla Polski określone zasługi, których nikt pozbawić go nie może.
Ambicją tej publikacji jest ukazanie całej złożoności i wielobarwności ruchu legionowego z jego różnorodnymi korzeniami. Zaczyna się nie od wymarszu Pierwszej Kadrowej, ale od działalności Organizacji Bojowej-PPS. Autor omawia działalność Związku Walki Czynnej, a następnie Związku Strzeleckiego. Przybliża proces kształtowania się związanego z nimi obozu politycznego, funkcjonującego w Galicji.
Wskazuje jednak także inne środowiska niepodległościowe, działające w Galicji i ścieranie się ich wizji walki o niepodległość Polski. Przypomina, że u progu wybuchu Wojny Światowej wiele innych ugrupowań, z endecją na czele, tworzyło swoje organizacje zbrojne. Prężnie działały m.in. Polskie Drużyny Strzeleckie, Drużyny Bartoszowe, Drużyny Podhalańskie i wreszcie Stałe Drużyny Sokole, bazujące na Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”.
Książka ma charakter popularnonaukowy. Jej atutem są zamieszczone w dużej ilości: wspomnienia, treści najważniejszych dokumentów oraz bezpośrednie relacje. Oddają one znakomicie atmosferę tamtych dni, ilustrują działania i decyzje osób, które wówczas tworzyły historię i o których współcześni uczą się z podręczników. Pozwalają lepiej zrozumieć ich argumenty, racje, sposób rozumowania.
Wielu z nich, mając siedemnaście czy osiemnaście lat, przerwało naukę w szkołach, spakowało plecaki i ruszyło w pole, by z dnia na dzień stać się żołnierzami Rzeczypospolitej, której wówczas jeszcze granic na mapie nie było.
LEGIONY – DROGA DO LEGENDY
Nie tylko I Brygada 1915-1916
Oto historia Legionów Polskich w całej okazałości.
Tom Nie tylko I Brygada ukazuje dzieje Legionów od przełomu lat 1914/1915 po początki roku 1916. Ważną rolę odgrywają tu oczywiście I Brygada i komendant Piłsudski, ale poczesne miejsce zajmują w nim również inne polskie formacje.
Autor szeroko omawia krwawy szlak bojowy II Brygady Legionów na terenie Karpat Wschodnich. Przypomina bitwy stoczone przez nią pod Mołotkowem, Nadwórną i Rokitną, które na trwałe weszły do księgi chwały oręża polskiego. Prezentuje także formacje legionowe tworzone pod auspicjami Rosjan, które szybko przekształciły się w samodzielną dywizję.
Zarysowuje całe polityczne zaplecze Legionów Polskich, bez którego żadne formacje wojskowe nie wyruszyłyby w pole. Przypomina działalność Naczelnego Komitetu Narodowego, a także jego Departamentu Wojskowego, kierowanego przez Władysława Sikorskiego – rzeczywistego twórcę idei Legionów, niesłusznie kojarzonej z nazwiskiem Józefa Piłsudskiego.
Aby uchwycić całość obrazu ówczesnej rzeczywistości, Koprowski zarysowuje złożone tło sytuacji militarnej i politycznej panującej na ziemiach polskich, a zaistniałej w wyniku działań wojennych i poczynań zaborców.
Całość opracowania, podobnie jak tom Przed wyruszeniem w pole. 1906–1914, oparta została przede wszystkim na wspomnieniach i pamiętnikach oraz na relacjach bezpośrednich uczestników tamtych wydarzeń – tak oficerów, jak i szeregowców – polskich legionistów.
LEGIONY – DROGA DO LEGENDY
Tworzyli Wojsko Polskie 1916-1918
Bogate dzieje Legionów Polskich opisane głosem wszystkich, którzy wnieśli istotny wkład w dzieło odzyskania niepodległości.
Tom Tworzyli Wojsko Polskie opiera się, podobnie jak poprzednie, na wspomnieniach, relacjach oraz dokumentach powstałych w latach 1917–1918. Autor ponownie udziela głosu zarówno piłsudczykom, jak i zwolennikom innych orientacji politycznych.
W swym opracowaniu Koprowski ukazuje bogactwo całego obozu niepodległościowego, który nie składał się wyłącznie z piłsudczyków, ale był znacznie szerszy. Z jego rozważań jednoznacznie wynika, że Piłsudski traktował Legiony instrumentalnie i gdy uznał, że są argumentem zgranym, był skłonny je rozwiązać, koncentrując się na nielegalnych metodach pracy w Polskiej Organizacji Wojskowej.
Tym bardziej autor konsekwentnie podkreśla istotny wkład w odzyskanie niepodległości nie tylko I Brygady, ale także żołnierzy innych formacji tworzonych na Wschodzie, zwłaszcza II Brygady. Wskazuje na ważką dla funkcjonowania Legionów rolę środowiska konserwatystów krakowskich, przede wszystkim stworzonego przez nich Naczelnego Komitetu Narodowego i jego Departamentu Wojskowego.
Przywołuje na łamy głosy działaczy i polityków wszystkich opcji. Lektura tych źródeł pozwoli czytelnikowi wyrobić sobie własny pogląd na historię i legendę Legionów Polskich.
Marek A. Koprowski – Pisarz, dziennikarz, historyk zajmujący się losami Polaków. Plonem jego wypraw i poszukiwań jest wiele książek, z czego kilkanaście ukazało się nakładem Wydawnictwa Replika. Za serię Wołyń. Epopeja polskich losów 1939–2013 otrzymał Nagrodę im. Oskara Haleckiego w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”. Jest też laureatem nagrody „Polcul – Jerzy Bonicki Fundation” za działalność na rzecz utrzymania kultury polskiej na Wschodzie.
Tworzyli Wojsko Polskie jest trzecim tomem cyklu, który kompleksowo zarysowuje pełną, a często mało znaną historię Legionów Polskich.
Pytanie konkursowe dla Legiony – Droga do legendy. Przed wyruszeniem w pole 1906-1914:
Kto w kolejności maszerował w sierpniu 1914 podczas wyruszenia „kadrówki” na front do Kongresówki?
Pytania konkursowe dla Legiony – Droga do legendy. Nie tylko I Brygada 1915-1916:
Gdzie znajdowała się „polnische Berg” i dlaczego tak została nazwana?
Pytanie konkursowe dla Legiony – Droga do legendy. Tworzyli Wojsko Polskie 1916-1918:
Gdzie mieli stawić żołnierze i oficerowie 5. pułku piechoty Legionowej po apelu swego dowódcy w listopadzie 1918 roku?
Prosimy o oryginalne odpowiedzi zawierające pełne zdania i aby nie stanowiły przeklejonego e-maila kolegi/koleżanki lub informacji z Wikipedii!!!
Na odpowiedzi oczekujemy pod e-mailem:
ko*****@kr*****.pl
do 8 kwietnia 2019 r. do godz. 12 (z tytułem „Legiony – Droga do legendy” t. 1-3).
Prosimy o zamieszczanie adresu korespondencyjnego z odpowiedziami. Przypominamy że nagrodami w konkursie po trzy egzemplarze obu książek.
Prosimy o zamieszczenie w e-mailu niniejszego sformułowania: „Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach konkursowych oraz ogłoszenia zwycięzcy konkursu”.
Po kliknięciu w nazwę znajdą Państwo link do nowości Wydawnictwa Replika.
1 komentarz
Feliks Koperski
8 kwietnia 2019 o 19:17Szanowni czytelnicy portalu Kresy24.pl
Ogłaszamy wyniku konkursu w której do wygrania było trzy zestawy książki „Legiony – Droga do legendy”. Przed wyruszeniem w pole 1906-1914; Nie tylko I Brygada 1915-1916 oraz Tworzyli Wojsko Polskie 1916-1918:
Pytanie konkursowe dla Legiony – Droga do legendy. Przed wyruszeniem w pole 1906-1914:
Kto w kolejności maszerował w sierpniu 1914 podczas wyruszenia „kadrówki” na front do Kongresówki?
Rankiem 6 sierpnia 1914 roku 1 kompania kadrowa pod dowództwem Tadeusza Kasprzyckiego przekroczyła granicę rosyjską.
Pytania konkursowe dla Legiony – Droga do legendy. Nie tylko I Brygada 1915-1916:
Gdzie znajdowała się „polnische Berg” i dlaczego tak została nazwana?
Kostiuchnówka. Polska Góra. Miejsce dla wielu Wołyniaków przed wojną szczególne. Tutaj rozegrała się największa bitwa legionistów z Rosjanami między 4 a 6 lipca 1916 roku. To miejsce ze względu na zażarty opór polskich legionistów wobec Rosjan było nazwane Polską Górą (Polen Berg). Wzgórze po walkach było niemal łyse i pozbawione drzew. Po kilku latach kiedy Wołyń był województwem Rzeczypospolitej powołano w Łucku w 1928 komitet upamiętnienia tamtych wydarzeń. Postanowiono usypać kopiec co od dawna było tradycją polską.
Wydano też okolicznościowe pocztówki (cegiełki.) Rozbudowywana miała być infrastruktura przy Polskiej Górze a jej rozmiary miały być znacznie powiększone. Prace rozpoczęto na początku lat 30-tych. W 1936 roku odbyło się uroczyste otwarcie na które przyjechali przedstawiciele rządu oraz władz wojewódzkich. Gazety wołyńskie tamtego czasu rozpisywały się o tym wydarzeniu. Dzisiaj Polską Górą opiekują się od wielu lat harcerze ze Zgierza. Stacyjka kolejowa na trasie Kowel – Sarny zachowała do dzisiaj tą nazwę.
Pytanie konkursowe dla Legiony – Droga do legendy. Tworzyli Wojsko Polskie 1916-1918:
Gdzie mieli stawić żołnierze i oficerowie 5. pułku piechoty Legionowej po apelu swego dowódcy w listopadzie 1918 roku?
Major Tokarzewski objął 1 listopada 1918 r. dowództwo swej starej jednostki w randze majora, ogłaszając w prasie krakowskiej, że „wszyscy oficerowie i szeregowi 5 ppLeg mają natychmiast stawić się w Krakowie”. Następnie jego oddział, podporządkowany grupie operacyjnej mjr Juliana Stachiewicza rozpoczął operację, mającą odbić Przemyśl.
Laureatami konkursu „Legiony – Droga do legendy” zostali:
Ludwik W.
Henryk B.
Tomasz I.
Gratulujemy i zapraszamy do udziału w kolejnych konkursach.