Zmowelizowana Karta Polaka ułatwi nie tylko osiedlanie się w Polsce

Sejmowa komisja łączności z Polakami za granicą jednogłośnie przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Karcie.

Poświęcone przyjęciu projektu środowe posiedzenie poprzedziła współorganizowana przez komisję ds. łączności z Polakami za granicą wraz z Fundacją Wolność i Demokracja oraz Studium Europy Wschodniej UW konferencja „Historia Kartą spisana. Podsumowanie ustawy o Karcie Polaka”, podczas której zaprezentowano m.in. wyniki badań dotyczących dotychczasowego funkcjonowania Karty. Wzięli w niej udział reprezentanci środowisk polskich.

„Wprowadzenie Karty sprzyjało krzewieniu polskości i przyniosło posiadaczom wymierne korzyści” – mówił redaktor naczelny „Słowa Polskiego”, członek zarządu Związku Polaków na Ukrainie, Jerzy Wójcicki. Jako szczególnie istotne określił wynikające z Karty uproszczenia procedur dotyczących uzyskania wizy oraz prawa stałego pobytu na terenie Polski.

W ocenie Andżeliki Borys, przewodniczącej rady naczelnej Związku Polaków na Białorusi, Karta pomogła zastopować niszczenie tożsamości polskiej i zastopować atak na polskość. Podkreśliła jako bardzo ważne propozycje zmian przyjęte przez komisję i wymieniła w tym kontekście m.in. ułatwienia w procedurze ubiegania się o obywatelstwo polskie dla posiadaczy Karty. Angelika Borys opowiedziała się zarazem przeciwko zbyt daleko idącemu obniżaniu wymagań merytorycznych dla ubiegających się o Kartę. Odwołując się m.in. do zagrożeń związanych z polityką rusyfikacji kulturowej mniejszości na Białorusi, argumentowała, że potrzebne jest utrzymanie warunku pochodzenia polskiego oraz znajomości języka i historii: „Jeżeli tego nie będzie, Karta Polaka zatraci swój sens jako świadectwa przynależności do narodu polskiego i stanie się po prostu przepustką wizową”.

Zgodnie z proponowanymi zapisami ustawy, posiadacze Karty Polaka mieliby m.in. zostać zwolnieni z opłat za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku o wizę krajową, za przyjęcie i opracowanie wniosku o nadanie obywatelstwa polskiego oraz za zezwolenie na pobyt stały. Posiadacze Karty pozostający poza granicami Polski zyskaliby natomiast prawo do pomocy konsula w razie zagrożenia życia lub bezpieczeństwa.

Rada ds. Polaków na Wschodzie przy kancelarii premiera, do której zadań należy m.in. rozpatrywanie odwołań od decyzji o odmowie przyznania bądź unieważnieniu Karty Polaka, miałaby zostać przeniesiona do Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Skróceniu miałby ulec okres, po jakim osoby, które uzyskały zezwolenie na stały pobyt w Polsce na podstawie Karty Polaka, mogłyby wnioskować o nadanie obywatelstwa. Według propozycji możliwość składania takiego wniosku uzyskaliby już po roku nieprzerwanego pobytu w Polsce. Obecnie są to trzy lata.

Poszerzone miałyby zostać także uprawnienia do wsparcia – m.in. socjalnego – o jakie mogliby się ubiegać przebywający w Polsce posiadacze Karty Polaka.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, sformułowane przez komisję propozycje zmian wynikają z problemów i potrzeb, jakie ujawniła praktyka konsularna, a w przypadku przepisów dotyczących sytuacji nadzwyczajnych – doświadczenia związane z koniecznością ewakuacji Polaków z zagrożonych konfliktem zbrojnym rejonów wschodniej Ukrainy.

Zmiany umożliwiające wydawanie Kart Polaka wojewodom wychodzą z kolei naprzeciw problemom, z jakimi zmagają się Polacy na Białorusi, gdzie – jak wskazano w uzasadnieniu – wciąż nowe przepisy utrudniają ubieganie się o Kartę Polaka kolejnym grupom zawodowym, a jej posiadacze napotykają na napiętnowanie.

Według informacji podanych na ubiegłotygodniowym posiedzeniu komisji łączności z Polakami za granicą, propozycje zmian – choć w przypadku projektów poselskich nie jest to obowiązkowe – zostały skonsultowane z 10 organizacjami zrzeszającymi Polaków mieszkających za granicą.

Karta Polaka to dokument potwierdzający przynależność do narodu polskiego. Przyznawana jest osobom polskiego pochodzenia żyjącym w 15 krajach za wschodnią granicą powstałych lub odrodzonych po rozpadzie ZSRR, które nie uznają podwójnego obywatelstwa.

Karta, o którą można ubiegać się od kwietnia 2008 r., umożliwia m.in. refundację wizy, dostęp do polskich szkół i uczelni oraz ułatwienia w uzyskiwaniu stypendiów, a także podejmowanie pracy i prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce.

Karta Polaka jest wydawana przez konsula; jest ważna przez 10 lat od momentu przyznania i może być przedłużana na wniosek zainteresowanego.

Osoby ubiegające się o Kartę Polaka muszą wykazać swój związek z polskością – w tym przynajmniej bierną znajomość języka polskiego, wykazać, że jedno z rodziców lub dziadków bądź dwoje pradziadków było narodowości polskiej; bądź przedstawić zaświadczenie organizacji polonijnej o działalności na rzecz kultury i języka polskiego.

Według danych przedstawionych na środowej konferencji, od wejścia w życie ustawy o Karcie Polaka w 2008 r. do dziś polskie urzędy konsularne przyjęły ok. 170 tys. wniosków o przyznanie Karty, a otrzymało ją ponad 160 tys. osób mieszkających na terenie b. Związku Radzieckiego. Najwięcej wniosków (ponad 76 tys.) złożono na Białorusi, na Ukrainie (blisko 70 tys.) oraz na Litwie (niecałe 6 tys.).

Kresy24.pl/Fundacja Wolność i Demokracja, dzieje.pl/PAP

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na: