W 105. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości (V). Ignacy Daszyński

Ignacy Daszyński
Muzeum Wojska Polskiego (Warszawa)

Polityk, premier rządu lubelskiego w 1918 roku, współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, potem Centrolewu, marszałek Sejmu RP.

Ignacy Ewaryst Daszyński urodził się 26 października 1866 roku w Zbarażu. W wieku 11 lat rozpoczął naukę w gimnazjum w Stanisławowie, skąd został wyrzucony za głoszenie treści patriotycznych. Studiował na kierunku przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego, którego nie ukończył jednak ze względów finansowych i coraz aktywniejszej działalności w ruchu socjalistycznym, w Krakowie bowiem nawiązał liczne znajomości z jego działaczami. Ze względu na działalność polityczną swojego brata Feliksa został przez pomyłkę aresztowany wiosną 1889 roku. Wyjechał do Szwajcarii, tam Stanisław Mendelson finansował jego studia na uniwersytecie w Zurychu. To właśnie tam poznał Różę Luksemburg, Juliana Marchlewskiego oraz Gabriela Narutowicza.

Po powrocie do kraju zamieszkał we Lwowie i tam stworzył kierowniczy ośrodek ruchu socjalistycznego na całą Galicję. W 1890 roku wszedł w skład kierownictwa Partii Robotniczej. W czerwcu 1891 roku reprezentował ją na II Międzynarodowym Kongresie Socjaldemokratycznym w Brukseli, później w kolejnych: austriackim oraz Galicji i Śląska. W tym czasie był również redaktorem w berlińskiej „Gazecie Robotniczej”, później krakowskiej gazecie „Naprzód”. Od 1897 roku przewodniczył Związkowi Posłów Socjalno-Demokratycznych w parlamencie austriackim, a w 1900 roku został członkiem Rady Państwa. W latach 1902–1919 pełnił funkcję radnego Krakowa.

W początkach I wojny światowej Ignacy Daszyński został zastępcą komisarza wojskowego w Miechowie oraz komisarzem Polskiej Organizacji Wojskowej. Był również członkiem Wydziału Wykonawczego Naczelnego Komitetu Narodowego.

Odezwa Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, Lublin–Kraków, 7 listopada 1918 r.
Muzeum Wojska Polskiego (Warszawa)

28 października 1918 roku wraz z Wincentym Witosem wszedł w skład Polskiej Komisji Likwidacyjnej. Od 6 listopada 1918 roku był premierem Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej. 14 listopada 1918 roku rząd ten podporządkował się Józefowi Piłsudskiemu. W pierwszy Sejmie Ustawodawczym został prezesem Związku Polskich Posłów Socjalistycznych. Wiosną 1919 roku doszło również do ujednolicenia PPS, Daszyński został wtedy przewodniczącym Rady Naczelnej partii. W czasie wojny polsko-bolszewickiej wszedł w skład Rządu Obrony Narodowej w roli wicepremiera. 26 września 1925 roku został wicemarszałkiem Sejmu, a rok później marszałkiem.

Portret Ignacego Daszyńskiego, rys. Stanisław Lentz, 1919 r.
Muzeum Narodowe (Warszawa)

Autor m.in.: Szlachetczyzna i odrodzenie Galicji, Lwów 1899; Cztery lata wojny. Szkice z dziejów polityki Polskiej Partii Socjalistycznej Galicji i Śląska, Kraków 1918; Wielki człowiek w Polsce. Szkic polityczno-psychologiczny, Warszawa 1925; Sejm, rząd, król, dyktator, Warszawa 1926; W pierwszą rocznicę przewrotu majowego, Warszawa 1927; Czy socjaliści mogą uznać dyktaturę proletariatu, Lublin 1927.

Marszałek Sejmu RP Ignacy Daszyński z Marszałkiem Józefem Piłsudskim, 1930 r.
Zbiory Autorów

Zmarł 31 października 1936 roku w Bystrej Śląskiej koło Bielska, pochowany został na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Związany z Felicją Nossig-Próchnik, z którą miał 1 dziecko. W 1897 roku ożenił się z aktorką Marią Paszkowską; z tego małżeństwa miał synów: Feliksa, Stefana i Jana oraz córki: Helenę i Hannę. W 1935 r. z zawarł drugie małżeństwo z Cecylią (Celiną) Kempner.

Ignacy Daszyński Order Orła Białego, pośmiertnie nadany przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę, otrzymał 11 listopada 2018 roku „jako wyraz najwyższego szacunku wobec znamienitych zasług poniesionych dla chwały, dobra i pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, z okazji Narodowych Obchodów Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.

„Wierzę głęboko, że tylko uświadomienie, tylko organizacja społeczeństwa, tylko dobrobyt masy pracującej, tylko godność obywatelska i walka prowadzona środkami godziwymi i prawnymi mnożą siły społeczeństwa wewnątrz państwa, a zagranicą budzą zaufanie i wzmacniają nasz kredyt”.

Ignacy Daszyński, Odezwa wyborcza, „Naprzód”, 8 XI 1930 r.

RES

Podziel się tym z innymi. Udostępnij na:

Powiązane wiadomości:

Jak Polska wróciła do życia? Dni przed i po 11 listopada W 105. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości (IV). Roman Dmowski W 105. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości (III). Ignacy Jan Paderewski W 105. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości (II). Józef Piłsudski W 105. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości (I). 7 października czy 11 listopada?